60 yıl sonra ilk kez: Ölü Deniz Yazmaları’nın yeni parçaları keşfedildi
Yahudilikle Hıristiyanlığın kadim yazılı kaynaklarından olan ve içlerinde Eski-Yeni Ahit’in en eski nüshaları da bulunan Meyyit Deniz Yazmaları (Ölü Deniz Parşömenleri ya da Meyyit Deniz Tomarları) ile ilgili yeni bir keşif yapıldı.
Sputnik’in aktardığına nazaran, Kudüs’ün güneyindeki çölde yürütülen arkeolojik hafriyatlarda son 60 yılda birinci sefer yazmalardan modüllere ulaşıldı. Kesimler bir ortaya getirilerek Eski Ahit’in Nahum Kitabı ve Zekeriya Kitabı’ndan antik Yunanca metinler ortaya çıkarıldı.
BREAKING: Israel finds new Dead Sea Scroll, first such discovery in 60 years https://t.co/mYlgzdQQRR
— Haaretz.com (@haaretzcom) March 16, 2021
İsrail Eski Eserler Kurumu, çöldeki bir mağarada bulunan bu yazma kesimlerinin radyokarbon tarihlemeyle M.S. 2. yüzyıla ilişkin olduğunun saptandığını duyurdu. 1900 yaşındaki yazmaların o periyotta Roma İmparatorluğu’na karşı Yahudi ayaklanması sırasında mağaraya saklandığı sanılıyor.
1960’larda yapılan hafriyatlarda 40 şahsa ilişkin kemiklerin bulunması nedeniyle ‘Korku Mağarası’ olarak anılan yerde bulunan yazma dizisinin bir kesimi olduğu üzerinde duruluyor. O dizide de On İki Küçük Peygamber ile ilgili kısımların antik Yunanca yorumları yer alıyordu.
Bu yazma modüllerinin, M.S. 132-136 yılları ortasında Hadrianus devrinde Roma İmparatorluğu’na karşı Musevilerin Bar Kohba İsyanı sırasında mağaraya konulduğu kestirim ediliyor.
Bulunmalarını, İsrail Eski Eserler Kurumu’nun yağmalanmadan evvel yazmalara ve öteki tarihi yapıtlara ulaşmak için Museviye Çölü’nde yürüttüğü operasyonlar sağladı.
İsrail işgali altındaki Batı Şeria’nın Kumran yakınındaki mağaralarında 1940-50’lerde birinci bulunan yazmaların MÖ 3. yüzyıl ile MS 1. yüzyıl ortasındaki periyoda aitti. Eski-Yeni Ahit’ten bilinen en erken nüshaları içeren yazmalar, bölgede yaşamış, fakat o güne dek sırrına erilmemiş Esseniler denilen Yahudi topluluğu hakkında kıymetli bilgiler de sunmuştu.
Cumhuriyet
