Devlet Opera ve Bale sanatçısı Kevork Tavityan ile opera üzerine sohbet ettik

Tüm bu başlıklar sayfamızda yer aldı. Her basamağını yakından takip ettik. Gözleri dolarak sahnesinde bizim alın terimiz var, diyen bale ve opera sanatkarları ile konuştuk.

İsminin artık Atatürk Kültür Merkezi olmayacağı açıklamasından sonra, neden sorusu beraberinde yansıları de getirdi. Herkes bir şeyler söyledi.

Lakin hatırlatmak isterim, İstanbul Atatürk Havalimanı Özgür Bölgesi’nin ismi “İstanbul İhtisas Hür Bölgesi” olarak değiştirilmişti. Pekala, hangimiz Atatürk Havalimanı demekten vazgeçtik.

Kimi yerler, binalar isimleriyle mana kazanır, bilhassa de içinde Atatürk’ün ismi geçiyorsa…

BİRİNCİ ERMENİ ASILLI MÜDÜR

Tekrar AKM’nin sahnesinde alın teri olan ve bir devir (2015) İstanbul Devlet Opera ve Balesi’ne müdür olarak atanan Kevork Tavityan, bu misyona getirilen birinci Ermeni asıllı sanatçı olmuştu ve birinci röportajı bu sayfada kendisiyle yapmıştık. Tavityan 1998 yılından bu yana İstanbul Devlet Opera ve Balesi’nde solist olarak birçok yapıtta yer almış bir sanatçı.

• Yeni Atatürk Kültür Merkezi’nin yalnızca opera binası olacağı ve o yüzden isminin değiştirileceğinin söylenmesinin akabinde iki soru-cevap bekliyor. Bu yapılan devasa binada birkaç sahne yer alıyor.
• Bu sahnelerde İstanbullular yalnızca opera ve bale şovları mi izleyecek? Söylenenin bilakis evvelden olduğu üzere konserler ve tiyatro oyunları sahnelenecek ise neden opera binası olmuyor ve ismi neden değişiyor?

Tavityan ile operayı konuştuk.

– Bakın size 2015’te bu soruyu sormuşum.

“İstanbul’da bir opera binası yok ve AKM çürümeye terk edildi, bunun yanı sıra Ankara ‘Ak- Saray’da yeni bir opera binası yapılıyor, bu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz?”

Bugün ise gündem farklı; biz 2015 yılında bunları konuşurken bugün İstanbullular AKM’sine koşacak yakın vakitte lakin Atatürk Kültür Merkezi olmayacak ismi deniyor. Bu hususta ne düşünüyorsunuz?

Atatürk Kültür Merkezi isminin değiştirilmesi için bir sebep göremiyorum. Bütün öteki kimliklerini bir kenara bıraktığımızda bile çağdaş manada opera ve balenin Türkiye’de kurumsal bir kimlikle inşaasını sağlamış, oluşumuna yol açmış bir kişi olarak bile ele alındığında Atatürk isminin eskisi üzere kullanılmasının doğal bir karar olacağını düşünüyorum.

– Yapılan opera binalarında yalnızca neden opera-bale olmalı… Ankara’daki yalnızca opera bale binası, aslında Süreyya da o denli… Teknik bir nedenden ötürü mı?

Bir opera binasının yalnızca opera ve bale temsilleri için planlanması her şeyden evvel natürel teknik bir problemdir. Akustik kaidelerden tutun, seyirci yerleşim biçimine kadar opera ve bale temsilleri sahnelemek hedefiyle planlanıp inşa edilmesi en ülkü olanıdır. Zati bu durumu bütün büyük opera meskenlerinden de gözlemleyebilirsiniz.

– Türkiye’de opera balenin gelişimini ve doğal pandemiye kadar olan süreçte seyircisinin ilgisini nasıl değerlendiriyorsunuz?

Opera sanatının Türkiye’deki gelişimi ve macerası aslında Cumhuriyet öncesinde başlar lakin kurumsal sağlam bir yapının oluşumu lakin Cumhuriyet Türkiyesi’nde gelişir. Bale ise çabucak hemen büsbütün Cumhuriyet periyodunun bir kazanımıdır. Türkiye genelinde ve bilhassa İstanbul’da Atatürk Kültür Merkezi’nde bu sanatlara daima bir ilgi ve seyirci artışı vardı. AKM’nin kapanması ve Süreyya Operası’nın seyirci kapasitesinin epey hudutlu olması seyirci sayımızı biraz azalttı. Natürel son bir yıldır süregiden pandemiyi de unutmamak lazım. Fakat bu koşullara karşın seyircimizin ilgisi her geçen gün daha da arttı. Birden fazla vakit pek çok oyun ya da konser için bilet bulunamaz halde gösterilerimize devam ettik. Artık yeni açılacak olan opera binamızla hem avrupa hem Anadolu yakasında birer opera sahnesiyle daha güçlü bir halde kaldığımız yerden devam edeceğimize inanıyorum.

– Bu ortalar neler yapıyorsunuz? Yeni projeler var mı?

Bu ortalar daha çok pandemi sebebiyle sahneye çıkamamanın yarattığı boşluğu MSGSÜ Devlet Konservatuvarı’nda online dersler vermeye devam ederek doldurmaya çalışıyorum.

Yeni projeler daima var lakin hayatımız büsbütün pandeminin gidişatına endeksli bir hale geldiği için her şey bekleme yahut ertelenme halinde maalesef.

OPERA BİNASINDA YALNIZCA OPERA SAHNELENİR

– AKM kadar büyük bir opera binası olur mu? Bir opera binasında, öteki etkinlikler yapılır mı? Yani tiyatro sahnelenir ve konserler verilir mi?

Aslında yaparsanız daha büyüğü bile olabilir. Opera sanatı büyüklük ve görkem ister. Eski AKM binasında da bir büyük ana sahne vardı. Yanı sıra birkaç küçük salon ve sahne daha olduğu üzere en üst katta da bir büyük fotoğraf galerisi vardı. Bu yeni yapılanda da birebir yol uygulanıp bir büyük ana sahne ve yanı sıra birkaç küçük salon daha olacağına dair duyumlarım var. Natürel yalnızca opera ve baleye ya da konserlere ya da tiyatroya adanmış salonlar da dünyanın pek çok büyük gelişmiş kentinde mevcuttur.

Opera binasında, yalnızca opera olur, genel temayül o istikamettedir. mesela New York Metropolitan Operası, Milano la Scala Operası, Viyana Devlet Operası, Londra Covent Garden daima böyledir. Olursa da çok ender özel bir durum için bu türlü bir şey yapmak içindir.

Cumhuriyet