İş Bankası Genel Müdürü Adnan Bali’den batık krediler için kritik uyarı
İş Bankası Genel Müdürü Adnan Bali bankacılık sisteminde yüzde 1.5’lara kadar gerileyen sıkıntılı kredi oranının şu anda yüzde 5’ler civarında, yakın izlemedeki kredilerin de yüzde 15’lerin üzerinde olduğunu belirterek bunların tamir edilmesi gerektiğini söyledi.
“İş’le Buluşmalar” toplantısında konuşan Bali, “Ana rotamız Türkiye iktisadında bu yüksek tansiyonda oluşmuş tahribatları düzeltmek, eğilim o tarafta, lakin vakit alacak, sabırlı olmalıyız” dedi.
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK KIYMETLİ
Bali siyasetlerin sürdürülebilirliğinin kıymetli olduğunu belirterek, siyasi yanlışsız ile teknik doğrunun da her vakit uyuşmayabileceğini tabir etti ve şunları söyledi:
“Dünyanın her yerinde politikler, yüksek istihdam, yüksek büyüme, düşük faiz ister… Siyasetçinin tahammül sürecini zorlamayacak müddette işleri çözmeniz lazım.”
Bali ayrıyeten şu anda olağanlaşma konusunda değerli bir gelişme gördüğünü belirterek, TCMB iletileri ve uygulamalarının da kuvvetli olduğunun altını çizdi.
“İŞ BANKASI İSTİKRARIN ADIDIR”
İş Bankası’nın kredi siyasetlerinin ve toplumsal siyasetlerinin dayandığı temel ideolojinin yaygınlık, uzun solukluluk ve sürdürülebilirlik olduğunu vurgulayan Bali, “Müşterilerimiz bunu hissettikleri ölçüde bu bankayla çalışmaya devam ediyor. Bu, uzun bir yol arkadaşlığıdır” dedi.
“HER ÇEVRİLDİĞİNDE AKAN MUSLUK İLE AKMAYAN SUYUN FİYATI BİREBİR OLMAZ”
Bali, kredi faizlerinin yüksek olduğu tenkitlerine dair de şunları söyledi: “Bizde kredi, uzun vadeli taahhütkar bir anlayışla veriliyor. Konjonktür nereye giderse gitsin, o musluk her çevrildiğinde akıyorsa onun fiyatı ile ikide bir musluğu açtığınızda akmadığını gördüğünüz suyun fiyatı tıpkı olmaz. Zira biz orada bir istikrarı söz ediyoruz. Aslında nakdi kredi verirken, yanında bir gayrinakdi kredi daha veriyoruz. O ne yapıyor? Müşteriye bu kredinin yöntemince kullandırılacağını taahhüt eden bir teminat mektubu da veriyoruz. O mektubun kurulu yok mu? Müşterilerimiz bunu makus tecrübeler sırasında hissederler. Fakat bunlar olağan konjonktürlerde unutulur. Onun için bu, bizim taahhütkarlığımızın karşılığıdır. Tıpkı eserler değildir, tıpkı mallar değildir, birebir formda fiyatlanmazlar. Ben bu bakımdan baktığımızda çeyrek bazlı değil, orta-uzun vadeli bir perspektifle bankayı yönettiğimizi düşünüyorum. İşlerimizi yaparken de muhtaçlık duyduğumuz perspektif budur. Sizin bir rotanız, perspektifiniz olmalı. Bu, ikide bir o istikamete bu tarafa kayarak olmaz. Esasen muhataplarınıza sapmayacağınız imgesini verdiğiniz vakit, seyahatiniz daha istikrarlı oluyor. İş Bankası’nın bugün bu ülkede çabucak her sermaye kümesinin temelinde harcı varsa, bu anlayış sayesinde oldu.”
“Kredi faizlerinin yüksek olması ve fiyatlamalar üzere tartışmaların bankacılık sisteminin en alevli ve cazip mevzularından biri olduğunu” söyleyen Bali, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Bu albüm her vakit satmıştır. İş hayatı içinde en kıymetli finansal maliyet kalemi olarak faizin yükü altında derde giren, kendi faaliyet marjından çok önemli derecede bir faiz maliyetine katlanmak durumunda kalan müşterilerimizin bundan şikâyetçi olmasını anlamamak mümkün mü? Anlaşılmayan nokta şu; bizim yalnızca faiz tahsil ettiğimiz zannediliyor. Biz birebir vakitte yüksek de faiz ödüyoruz. Ve hatta bizim net faiz marjlarımız, en fazla faizler düşerken genişler. Faizler düştüğü vakit, sizin en değerli fonlama kaleminiz olan mevduatın maliyeti bir ay içinde çabucak tekrar fiyatlamayla düşmeye başlar. Bir faiz artışı karşısında bankacılık sisteminin durumu ne oluyor denirse, sanayicilerimizin, üreticilerimizin en fazla kullandıkları hammaddenin fiyatı arttığında ne oluyorsa bizde de o oluyor. Tıpkı mekanizma… Değerli olan ticarette fiyatların, faizin genel düzeyi değil marjın ne olduğudur.
HAKAN ORTAN: “İŞLETMELER, DÖNÜŞÜMÜ EN KISA MÜDDETTE YAPMALI”
Mart sonunda yapılacak İş Bankası Genel Şurası sonrasında, yetkili heyetlerin onayının akabinde, Bali’den Genel Müdürlük vazifesini devralacak olan Genel Müdür Yardımcısı Hakan Ortan da her devrin beraberinde getirdiği müşteri davranışlarındaki değişimi görebilmenin, bunu okuyabilmenin ve müşterinin yanında yer almaya devam etmenin kıymetine dikkat çekti. İş Bankası’nın geldiği yer prestijiyle, teknolojiyi kullanma ve bankacılığı yorumlama formuyla müşterisi için kıymet yaratmaya devam ettiğini söz eden Ortan, “Her periyot müşteri ile etkileşimin değişikliğe uğradığı, müşteri tercihlerinin değiştiği periyotlar oluyor. Bizim de bunu yakalayabilmemiz gerekiyor” dedi.
Dijitalleşme ile ilgili hususların daha evvelki İş’le Buluşmalar Toplantıları’nda da ele alındığını hatırlatan Ortan, şöyle konuştu: “Biz o toplantılarda daima şunu söyledik; ‘Dijitalleşme bir trend değil, nitekim bir muhtaçlık. Bu yapılmak zorunda. Yapılsa da olur kategorisinde değil. Hayati, yaşamsal bir dönüşümden bahsediyoruz.’ Gerçekten pandemi ile bir arada bu netlik kazandı. Bu noktada dijitalleşme fırsatı varken yapamayan kurumların yapacaklarıyla, dijitalleşme fırsatında işi fizikî etkileşime, yüz yüze temasa dayalı olan kesimlerin yapacakları birbirinden ayrışıyor. Zira herkes eşit oranda dijitalleşme imkânına sahip değildi. Bizim işletmeleri yöneten beşerler olarak, birtakım eser ve iş modelleriyle vedalaşmaları yapabilmemiz lazım. Yeni eserlere, yeni iş modellerine geçmeyi başarabilmemiz gerekiyor. Mevcut yetkinliklerimizin ne olduğunu iyi bilmemiz gerekiyor. Bizi ürettiğimiz eser, iş modeli başarılı kılmıyor. Onun içinde geliştirdiğimiz yetkinlikleri bulmak gerekiyor. Benim teklifim; o temel yetkinliklerin farkında olarak, o yetkinliklerin uygulanacağı yeni alan ve hizmetlere dönüşümü mümkün olan en kısa müddette yapmak. Finansman dayanağı kullanılacaksa, bunu mevcut işteki aksayan nakit akışı için değil mevcut işi yüzdürmek için değil; katma paha yaratan bir işe ve yeni devrin iş modeline çevirmekte kullanmak çok makul olacaktır.”
Müşteri davranışlarındaki eğilim ve trendlerdeki değişimin pandemi devrinde hızlandığını, müşteri davranışlarında kalıcı dönüşümler meydana geldiğini söz eden Ortan, işletmelerin teknolojik dönüşümleri yapmaları gerektiğini pandemi zorladığında çok daha iyi fark ettiklerini söyledi.
“BANKACILIĞIN GELECEĞİ GÖRÜNMEZ BANKACILIK”
Önümüzdeki devirde, müşteri davranışlarındaki kalıcı değişikliklerle bir arada, bankacılık süreçleri ile ticari platformların, ticaretin iç içe geçtiğinin daha çok görüleceğini söz eden Ortan, şöyle konuştu: “Bankacılık; ıslak imzaların atılmadığı, tüm süreçlerin büsbütün internet üzerinden yapıldığı, hatta bunun ötesinde bir banka sistemine girme zorunluluğunun olmadığı, hangi iş yapılıyorsa o işin bir modülü olarak bankacılık hizmetlerinin alındığı bir tarafa gerçek gidiyor. Genel çerçevesi prestijiyle bu; ister kişisel ister ticari olsun müşterilerin, bir banka şubesine gitmesine yahut rastgele bir bankanın dijital uygulamasına girmesine gerek kalmadan o andaki gereksinimini karşılayabileceği bir yapı olacak. Bu istikametteki gelişmelere baktığımızda ben bankacılığın geleceğini, ‘görünmez bankacılık’ olarak tanımlıyorum. Temelinde burada çatı kavramın ‘platform bankacılığı’ olduğunu düşünüyorum. Zira içinde bulunduğumuz teknoloji çağında hayat platformlar üzerinden yürüyor, platform iktisadı diye bilinen, çok sayıda alıcı ve satıcının birbirleriyle problemsiz bir formda ve dijital ortamlarda etkileşim içerisine girmesini sağlayan ekonomik modeller öne çıkıyor. Geleceğin bankacılığı; fizikî para yerine dijital paranın olduğu, dijital paranın ödeme sistemleriyle iç içe geçtiği, ihracatın da ithalatın da platformlar üzerinden yapılabildiği, block zincir teknolojisinde mal gönderimi ve mukavele alımının insansız otomatik olarak yapılabildiği, aracıya gereksinim duyulmadığı, sistemin kendi başına güvenlik telaşlarını giderdiği bir üslupta olacak. Bankaların ortaya giren değil bu sistemleri işleten, bu platformların yöneticisi olduğu ve bu platformlara kendi eser ve hizmetlerini görünmez bir halde monte ettiği bir gelecek olacak.”
İş Bankası’nda dijital dönüşüm çalışmalarında teknolojiyi çalışanların yerine değil yanına konumlandırdıklarını vurgulayan Bali, “Teknolojiyi icat eden de yöneten de insan. İnsan kendi icat ettiği bir şeye hiçbir vakit yenik düşmez, düşmemeli. Bizler teknolojiyi, yapay zeka gücünü kullanarak işimizi daha güçlendirebiliriz. Biz dijitalleşmeden, yapay zekanın gücünden yararlanarak çalışanlarımızın da müşterilerimizin de işlerini, yetkinliklerini geliştirmeleri konusunda öncü olacağız” diye konuştu.
Hakan Ortan, teknolojiyi tıpkı vakitte şahsileştirilmiş ve özelleştirilmiş bir formda müşterilerinin yanında olacak stilde, her bir müşterinin, kendisini İş Bankası’nın tek müşterisiymişçesine özel hissedeceği bir tecrübe tasarlamakta kullandıklarını vurguladı.
KİLOGRAM BAŞI İHRACATTA DÜŞÜŞLE KARŞILAŞTIK
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Lideri İsmail Gülle de şöyle konuştu: “Kur ataklarına, ticaret savaşlarına ve pandemiye karşın, Türk ihracat ailesi değerli başarılara imza attı. Bu periyotta, tüm ihracat gayelerimizi bir bir aşma muvaffakiyetini gösterdik. 2018 yılında, 177,1 milyar dolarlık rekor bir ihracatla başladığımız bu yolda, 2019 yılında, Cumhuriyet tarihi ihracat rekorunu 180,8 milyar dolarla kırmayı başardık. 2020 yılında ise dünya ticaretindeki rekor daralmaya ve pandemi sürecinin tüm olumsuz tesirlerine karşın, ihracat gayemiz olan 165,9 milyar doları aşmayı başardık. Hatta bu sayının da üzerine çıkarak, 169,6 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdik. Burada, bilhassa yılın son çeyreğindeki ihracat performansımızın altını çizmemiz gerekli. O denli ki son çeyrekte 51,2 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdik. Bu performans, bizi 200 milyar dolarlık ihracat gayemiz için epey heyecanlandırıyor. 2021 yılına da epeyce hoş başlamış durumdayız. Ocak ve Şubat aylarında, Cumhuriyet tarihinin en yüksek dönemsel performanslarımıza imza attık. Mart ayında da sayılarımızda iyi gidişat devam ediyor. İnanıyorum ki tüm bu muvaffakiyetleri yıl geneline yayarak, ‘dış ticaret fazlası veren Türkiye’ gayemize adım adım yaklaşacağız.”
Katma bedelli ihracatın değerine de dikkat çeken Gülle, “Geçtiğimiz yıl, kilogram başına düşen ihracat kıymetimiz, 1,02 dolar oldu. Son devirde artan kur ve rekabetin tesiriyle, kilogram başı ihracatta düşüşle karşılaştık. Emelimiz, öncelikle bu sayısı hızla 2 doların üzerine taşımak olmalı. Bunu da lakin katma pahalı ihracatla, inovasyonla ve markalaşmayla elde edebiliriz. Bilhassa, kilogram başına, 514 dolarla mücevher, 47 dolarla savunma ve havacılık sanayi, 13 dolarla hazır giyim ve konfeksiyon, 9 dolarla deri dallarımızın katma bedelli ihracatımıza katkısı büyük. Çimento ve madencilik bölümlerimiz dışındaki dallarımıza baktığımızda ise kilogram başı ihracatımızın 2020 yılında 1,75 dolara yükseldiğini görüyoruz” diye konuştu.
Türk Teşebbüs ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) İdare Heyeti Lideri Orhan Turan da konuşmasında şunları söyledi: “Dünyada olduğu üzere ülkemizde de KOBİ’ler, toplam çevresel tesirin değerli bir kısmını üretiyor. Yeşil mutabakat ve döngüsel iktisat odaklı bir dönüşümde KOBİ’ler; mali kaynak eksikliği, müşteri talebi ve karlı olmayacağı kaygısı taşıyor. Bununla birlikte KOBİ’ler, düşük karbonlu iktisada geçişte, kaynak verimliliği ve döngüsel iktisat uygulamaları ile yeşil dönüşümün katalizörü olma potansiyeli de taşıyor. Dijitalleşme üzere yeşil dönüşüm de KOBİ’lerin rekabetçiliğinde kıymetli bir kaldıraç. KOBİ’lerin dijital ve yeşil dönüşüm seyahatine rehberlik edecek siyasetler, süreci hızlandıracak dayanak ve teşvikler ile birlikte ele alınmayı gerekli kılıyor. KOBİ’lerin eko-tasarım ve dijitalleşme kanalları ile eğitim ve maharet düzeylerini artırmak, başarılı olan en iyi uygulamalardan ders alabilecekleri platformları oluşturmak, endüstriyel iş birliklerinde farklı paydaşlar ile birlikte çalışmaya yönlendirmek gerekiyor.”
“AŞILAMA ÇALIŞMALARI İKTİSATTA OLUMLU BEKLENTİLER YARATIYOR”
İş Bankası İktisadi Araştırmalar Müdürü ve Baş Ekonomisti İzlem Fazilet de pandemi nedeniyle dünya iktisadında küresel krizde bile görülmeyen ölçüde daralmalar yaşandığını, bu periyotta siyaset yapıcıların hem ekonomileri harekete geçirmek hem de sıhhat problemiyle baş etmek üzere genişleyici iktisat siyasetleri ile toplumsal hayatı kısıtlayıcı önlemleri birlikte uyguladığını hatırlattı. Ülkelerin pandemide ekonomik aktivitenin ayakta tutulması emeliyle dünya ulusal gelirinin yaklaşık %15’i büyüklüğünde dayanak paketleri uygulamaya koyduğunu hatırlatan Fazilet, “Pandemide gelinen nokta prestijiyle hala kimi riskler devam ediyor. Lakin öteki taraftan pandemi şartlarına bir biçimde adaptasyon kelam konusu. 2021 yılına başlarken en umut verici gelişme, aşılama çalışmaları oldu. Aşılama, hem sıhhat açısından hem ekonomik aktivite açısından geleceğe dair daha olumlu beklentiler yaratıyor” dedi.
Cumhuriyet
