Konuk Muharrir: Emel Seçen
Ne Gedikpaşa Tiyatrosu, ne Ayfer Feray, 1987 yangınıyla kül olan Şan, Dormen ve Kenter, artık eskisi üzere. Hatta Atlas Pasajı içinde Muhsin Ertuğrul’un 1951 yılında kurduğu Küçük Sahne. Bir tek, Ses (Orta Oyuncular) Tiyatrosu, Ferhan Şensoy ile ses veriyor, yıllarca korudu kolladı orayı. Ne Altan Karındaş ve Arkadaşları, Yeşil Sahne, Azak Tiyatrosu ne Gazanfer Özcan & Gönül Dava. Yok! Güya hiç olmamışlar üzere…
Elde avuçta kalan, tam köşe başımızda Etraf Tiyatrosu. Parası olan, sanatı İngiltere’de tiyatro izlemek ile ölçerken, Türkiye’nin güç devirlerinde 70’li yıllarında, Karadenizli bir müteahhit ne AVM ne iş merkezi, tiyatro salonu yapar; Etraf Tiyatrosu. Altan Erbulak, Haldun Dormen Tiyatrosu’nda çok güçlü bir takım ile oyun sergilerken yoldaşı Metin Serezli ile ayrılmaya karar verir. Yıl yetmişler, tiyatro yapmak güç, Milliyet’teki “Taş Arabası” köşesinden bir ilan verir Erbulak: “Elinde, tiyatro binası olmaya yarayacak birileri varsa, bana başvursun”. Karadenizli müteahhit Hasan Güçlü gelir: “Elimde tiyatro binası yok, lakin istersen yaparım!” der. Hasan Güçlü, Altan Erbulak’a Kocamustafapaşa’da bir arsa gösterir. “Burası iyi mi” diye sorarken toprağın üzerine bir çarpı işareti yapar, “işte tiyatronun tam ortası burası olacak.” Ve Altan Erbulak’ı köşedeki kahvede tavla partisine davet eder. İkisi tavla oynarken iki kocaman dozer gelmiş arsayı kazmaya başlamıştır bile! İkisi tavla oynamaya o gün akşama kadar ve daha sonraki günlerde devam ederken tiyatro binası da yükselmeye başlar! 2 ay sonra kaba inşaat bitmiş, tiyatronun tavanının betonu bile dökülmüştür! Altan Erbulak bu macerayı gazetedeki sütununda yazarken Metin Serezli ile ceplerinde 25 kuruş bile yoktur. “Hasan Ağabey, niye yapıyorsunuz bütün bunları? Herhalde bu işten çok para kazanacağınızı sanmıyorsunuz değil mi” diye sorar. Aldığı cevap: “Her şey para değildir. Bu etraf bana çok şey verdi. Buraya geldiğimde hiçbir şeyim yoktu. Buralara meskenler, apartmanlar, binalar yaptım ve artık etrafa teşekkür olarak bir ‘tiyatro’ yapıyorum. Üzücü mı?” olur.
BİR LİRALIK KONTRAT
Altan Erbulak anlatmaya devam eder: “Eylül ayının ortalarında, “tiyatro binamızın” çabucak hemen her şeyi tamamlanmıştı. Koltukları, perdesi, ışıkları, soyunma odaları, hatta, yine Hasan Ağabey’in tabiri ile “dedikodu odası” bile hazırdı. İşte Kocamustafapaşa’da bir tiyatro vardı artık. İsmini, “mahalle” sözcüğü çok Arapça olacağından, “ÇEVRE TİYATROSU” koydum.
Biz “beş kuruş” harcamamıştık, her şeyi Hasan Ağabey yapmıştı. İş kontrata geldi dayandı. Korka korka sordum. “Hasan Ağabey, kontrat?”
– “Ne kontratı. Biz birbirimize kelam vermedik mi? Bir kâğıt modülü sözümüzden değerli mi?”
– “Aman Hasan Ağabey, elektrik için gerekli bu. Artık söyle bana, aylık kaç para kira yazayım?”
– “Ne istersen onu yaz.”
– “Olur mu? Bana kalırsa ben ‘1 Lira’ müellifim.”
– “Yazmazsan şerefsizsin.” Ve “1 Lira” yazdım kontrata. 1971 yılının ekim, kasım, aralık aylarında koskoca tiyatro binasına ayda “1 Lira” kira ödedim.”
Kandemir Konuk’un yazdığı, birinci oyun Yüzsüz Zühtü, Metin Serezli (Deve Hasan), Altan Erbulak (Piç Nuri) izleyen seyirci sayısı ile elli bini bulacaktır. Tam sekiz yıl full geçen devir, seksen darbesinin ayak sesleri ile bozulur ve bir gece artık rutine dönüşen dükkân, kahvehane silahlı taramalar sonucu bu hoş beşerler burayı terk eder ve tekrar Haldun Dormen Tiyatrosu’na geçerler.
O periyotta, Suna Keskin dahil olmak üzere Hulusi Kentmen, Adile Naşit’i birinci sefer yan yana görmüş, sahnede Füsun Erbulak, Ayşen Gruda, Haydi Çaman ve Bodrum’daki Pencere isimli oyunla beni küçük yaşımda büyüleyen Yıldız Kenter’i birinci kere, o sahnede izlemiş biriyim, onların peşlerinden Levent Kırca, Nejat Uygur, Lale Oraloğlu geldi, geçti… Rüzgâr üzere…
Çocuk dünyanızda, sanatın tiyatro alanını bu devlerden öğreniyorsunuz. Sağınıza bakıyorsunuz, yer yok ek sandalye. Dışarı çıkıyorsunuz, Etraf Tiyatrosu, pasajın içinde babacan tutumu ve masası üzerinde tespihi, güleç yüzüyle Hasan Güçlü. Biraz ilerliyorsunuz yazlık ve kışlık olmak üzere topu topu üç sokaklık yerde sekiz sinema salonu. Etraf Tiyatrosu, Işıl Kasapoğlu ile tekrar ayağa kalkmıştı. O gün bugün kaynıyor, Semaver Kumpanya.
Altmış yılda ne kadar geriye düştüğümüzü tahminen anlatabildim sizlere, Dünya Tiyatro Günü Kutlu Olsun! Yürekleri sanat aşkı ile dolu gerçek gönül zenginlerini bulmak ümidi ile.
Cumhuriyet
