Dr. Indrani Kalkan sigaranın beslenme durumuna tesirlerini ve sigara bırakıldığında tat alma hissinin nasıl geri döndüğünü anlattı.
Kalkan, “Ağzımızda, yani lisanımızın üzerinde tat tomurcukları var; kimileri tatlı, kimileri ise tuzlu, ekşi, olmak üzere farklı tatları algılar ve beynimizin iştah merkezine iletir. Tat ve koku alma hissimizi, iştahı tesirler. Çalışmalar, sigaradaki nikotinin bu tat tomurcuklarını morfolojik değişime uğrattığını göstermiştir. Tomurcuk sayısında azalma olmadığı lakin kabarık olan tat tomurcuk yapısının düzleştiği, ayrıyeten tat tomurcuklarını besleyen kılcal damarların da olumsuz etkilendiği görülmüştür. Hasebiyle, tat alma hisleri olumsuz etkilenmektedir. Sigara bırakıldığında 3-4 gün sonra nikotinin bedenden (kan ve idrar örnekleri) çıktığı tespit edilmiştir. Tat tomurcukları da yenilendiği için tat alma hissinin büyük bir kısmı geri dönüyor fakat birkaç çalışma tat hissinin yüzde yüz dönmediğini söz ediyor” diye konuştu.
SİGARA İÇMEK İŞTAHI VE KOKU HİSSİNİ NASIL TESİRLER?
Dr. Kalkan sigara içmenin iştaha olan tesiriyle ilgili olarak şu açıklamalarda bulundu:
“Sigara içmek daha doğrusu nikotin, iştahı olumsuz tesirler; bunu farklı düzeneklerle (homeostatik ve hedonik) gerçekleştirir. Tat tomurcuklarını ve koku alma hissini olumsuz etkileyerek beynin iştah merkezini bastırır. Burnumuzun giriş kısmına ve nazo-farenks bölgesindeki epitel dokularda koku algılamak için özel reseptör/hücreler mevcuttur. Bu reseptörlerden çıkan sonlar tat duyu sonları ile birleşir ve besin çiğnerken koku ve tat duyuları birleşip yemeğin lezzetini algılamada değerli misyon alır ve beynimizin iştah merkezine ulaşır. Hem nikotinin, hem de sigara dumanında bulunan öbür ziyanlı kimyasal ve gazların (katran, karbonmonoksit, kurşun, arsenik, hidrojen siyanür, formaldehit vs.) bu algaç dokuları harabiyete uğrattığı bilinmektedir. Hasebiyle koku alma duyuları olumsuz etkilenir. Ayrıyeten uzun mühlet bu kimyasallara maruz kalmak kansere de neden olmaktadır. Mukus salgıların çok olmasına neden olur, teneffüs sistem ve akciğerler ileride ziyan görebilir. Birçok besinin lezzetini alamadığı için bireyler daha tuzlu, tatlı, şekerli besinlere, hazır besin, çay kahve üzere içeceklere ve genelde sıhhatsiz besinlere yönelmektedir.”
SİGARANIN BESİN UNSURLARI ÜZERİNDEKİ TESİRLERİ
Sigara içenlerde sıhhatsiz bir beslenme alışkanlığının kelam konusu olduğunu belirten Dr. Indrani Kalkan, “Kişi ya az beslenir yahut sıhhatsiz beslenerek kilo alır. Vitamin ve mineral açısından yoksul beslenir. Şeker, tuz, katı yağ, kolesterol içeren diyetler obezite ve kronik hastalıklara neden olur. Sigaranın kolesterol üzerinde de ayrıyeten olumsuz tesiri vardır. Diyette taze zerzevat, meyve, süt eserleri yoksa en çok C, D vitaminleri, kalsiyum etkilenir. Sigara ile birlikte çay kahvenin fazla tüketilmesi demir eksikliğine neden olabilir. Emilimi ve taşınımı da etkilendiği için besin öğe düzeyleri eksiktir. Ayrıyeten, D vitamin sentezi ve reseptörü üzerinde de sigaranın olumsuz tesiri var” sözlerini kullandı.
“VÜCUTTAKİ VİTAMİN DEPOLARININ BOŞALMASINA NEDEN OLUYOR”
Sigaranın besin hususlarının emiliminde nasıl bir tesire sahip olduğunu anlatan Kalkan, “Zararlı oksit radikaller damar tıkanıklarına yol açarak kan sirkülasyon sistemini ve besin öğelerin taşınımı olumsuz tesirler. Aslında besin alınımı da olumsuz etkilendiğinden, vitamin, mineral ve öbür besin öğe eksikliği kelam mevzusudur. Bedendeki antioksidan vitamin depolarının (C ve E gibi) boşalmasına neden olur. Kemik doku üzerinde ziyanlı tesirleri var; estrojen parçalanıp azalması, kalsiyum ve D vitamin emilimini azaltır, ayrıyeten osteositlerin oluşumunda gecikme üzere ve münasebetiyle kemik dokuların üretimi, tamiri üzerinde olumsuz tesiri vardır” diye konuştu.
BİRİNCİ 48 -72 SAAT SİGARAYI BIRAKANLAR İÇİN ÇOK ÖNEMLİ!
Sigara içmenin önemli bir bağımlılık olduğunu ve bırakmanın kolay olmadığını söyleyen Dr. Kalkan “Kalp ve akciğer hastalıklardan korunmak için bu kıymetli bir basamaktır. Sigarayı bırakmanın sıhhat üzerinde çok değerli tesirleri var. Birinci 48 -72 saat boyunca birey mahrumluk belirtileri hisseder, bu mühlet içinde sigara içme dileğini yendikten sonra, yavaş yavaş bronşlar ve akciğerler karbon monoksit ve ziyanlı gazları atarak rahatlar, teneffüs kolaylaşır. Kandaki nikotin, 3- 5 gün mühlet içerisinde bedenden atılır. İştah düzelir – dolanım sisteminin iyileşmesi ile kişi daha çok enerjik olur. Sağlıklı beslenme, spor/egzersiz ile desteklendiğinde kişi kendini memnun ve sağlıklı hisseder. Elzem besin öğeleri, vitamin, mineral, antioksidan düzeyleri yavaş yavaş olağana dönünce kişi zinde ve enerjik olur” tabirlerini kullandı.
SİGARAYI BIRAKMAYA YARDIMCI OLAN BESİNLER VAR MI?
Sigara bırakmaya yardımcı olan mucizevi tek bir besin yok fakat diyetimizi biraz düzenleyerek bunu başarabiliriz diyen Dr. Indrani Kalkan şunları söyledi:
“Sigara ile özdeşleştirdiğimiz ve alışkanlık edindiğimiz besinler vardır. Kahve, çay ve sigara ile günümüz başlıyorsa sigara bırakma devrinde bitki çayı ve kızartılmış bir dilim ekmek yahut çorba yardımcı olabilir. Sigara bırakma devrinde elde ve ağızda bir boşluk hissedilebilir. Naneli sakız, tuzlu olmayan ay çiçek yahut kabak çekirdeği, mısır patlağı (tereyağlı değil zeytinyağı damlatılabilir, az tuzlu olmak kaydıyla), leblebi tüketilebilir. Havuç, salatalık üzere zerzevatları elimizde tutmak ve çiğnemek yardımcı olabilir. Tatlı seven birisi için portakal, armut, muz üzere tatlı meyveler tercih edilebilir, bunlar biraz tatlı olmalarının yanı sıra vitaminler, antioksidanlar ve posa açısından zengindir. Antioksidanlar ve C vitamini değerli zira sigara içildiği periyotta bedenin antioksidan düzeyi düşmektedir. Kimi çalışmalarda kırmızı et, alkol ve kafein içeren besinleri tüketiminin sigaradan alınan tadı arttırdığına işaret eden bulgular var; bu devirde daha çok zerzevat ve balık tüketimine yönelinmesi tavsiye edilir. Antrenman, yürüyüş yahut emsal aktiviteler önerilir.”
Cumhuriyet
