Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı’ndan çalıştay: Devlet İstanbul Sözleşmesi̇’ni̇ uygulamıyordu

Mor Çatı Bayan Sığınağı Vakfı 17 Nisan 2021’de çevrim içi olarak Hak Kayıpları Sürerken Bayana Yönelik Şiddetle Çaba Çalıştayı’nı düzenledi. Türkiye’de erkek şiddetine karşı sistemlerin işleyişi ve bayan gayreti bahisli çalıştayda bayan örgütleri, feminist platformlar ve belediyelerden 130 bayan bir ortaya geldi.

Mor Çatı, düzenlenen çalıştayda Türkiye’de bayana yönelik şiddetle uğraş hali hazırda çetrefilli iken, İstanbul Sözleşmesi’nden bir gece yarısı kararıyla çıkılması değerli bir hak kaybı olduğunu vurguladı.

2011 yılından bu yana bayana yönelik şiddetle uğraşa ait yapılan ve yapılanmayanların irdelendiği çalıştayda Mor Çatı tarafından şu sonuçlar paylaşıldı:

“DEVLET YÜKÜMLÜLÜKLERİNİ YERİNE GETİRMEDİ”

• İstanbul Sözleşmesi’nin imzalandığı günden bu yana bayana yönelik şiddetle gayrette devlet üstüne düşen yükümlülükleri yerine getirmedi.
• 6284 sayılı Kanunu’nun uygulamaları giderek azalırken az sayıdaki olumlu örneğin şahısların inisiyatifiyle hayata geçtiğini ve kalıcı hale gelemediğini görüyoruz.
• Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı olarak ismi bir kere daha değişen Bakanlık ve bağlı ünitelerinde geçmişte çalışan tecrübeli ve bayandan yana bakış açısına sahip işçi bayana yönelik şiddetle uğraş süreçlerinin dışına itildi.
• Toplumsal yardım siyasetlerindeki dönüşüm bayanları aile içine itti, bayanların özgürleşmeleri, kendi bağımsız hayatlarını kurmaları önemli ölçüde engellendi.
• Toplumsal hizmetler gün geçtikçe niteliğini kaybetti ve şiddetle çabada bayanları güçlendirici ve hak temelli toplumsal hizmetin yerini toplumsal yardım odaklı hizmetler aldı.

“BELEDİYELER DAHA ÇOK SORUMLULUK ALMALI”

Belediyelerin bayana yönelik şiddet ile ilgili bir dayanak sistemi kursalar bile bunların kurumsallaşması ve sürdürülebilirliğinin sağlanması konusunda önemli bir sorun var. Belediye idaresi siyasi parti değişimi olmaksızın lider değişikliği olduğunda dahi bayana yönelik şiddetle gayrete ait atılan adımların sürdürülebilir olmadığını görüyoruz.

Kayyum atanan belediyelerde bayana yönelik şiddet ile uğraş sistemlerinin kısa müddette lağvedildiğini, buralarda biriken tecrübenin hiçe sayıldığını gördük.

Bayan da(ya)nışma merkezleri, belediyelerin yetki ve misyonlarının belirlendiği mevzuatta karşılıkları olmadığı için belediye hizmetlerinde önceliklendirilmiyor. Az sayıdaki iyi örnek de bu merkezlerin açılması için İstanbul Kontratı ve 6284 sayılı Kanun referans gösterilerek adımlar atılıyor.

Belediyeler şiddeti tedbire, şiddetle uğraş, şiddetten uzaklaşabilen bayanların hayatlarını kurmalarını tekrar güçlenmelerine katkı sunmak için bayana yönelik şiddet ile çabayı bütüncül olarak ele almalı.

Belediyelerin hizmetlerinde ve bütçelerinin idaresinde özerk hali çok değerli. Bütçe planlamaları bayanların muhtaçlıklarını odağa alarak yapılmalı ve sürdürülmeli.

Belediyeler bayana yönelik şiddet ile uğraşta düzenekler kurmayı önceliklendirmiyor. Kimi belediyeler İstanbul Sözleşmesi’ni savunuyor olmakla birlikte, mukaveleyi uygulamakla ilgili yükümlülüklerinde tıpkı siyasi iradeyi göstermeyebiliyor.

“SİSTEM BAYANLARA TRAVMA ÜSTÜNE TRAVMA YAŞATIYOR”

• 6284 sayılı Kanun’un uygulanmasında karşılaşılan zorlukların temelinde koordinasyonsuzluk olduğunu görüyoruz. Kanunun uygulamasında karşılaştığımız, bayanların hayatlarında fark yaratan iyi örnekler ise uyumun güçlü olduğu örnekler.
• Nitelikli toplumsal hizmetlerin eksikliği, bayanların sistem içerisinde tekrar travmaya maruz kalmasına neden olduğu üzere şiddetten uzaklaşıp yeni bir hayat kurmalarını engelliyor.
• Sığınaklara 12 yaş üstü oğlan çocuklarının alınmaması bayanları alternatifsiz bırakırken bir çocuk hakkı ihlali olarak karşımızda duruyor.
• Bayanları klasik cinsiyet rollerine hapsetmek isteyen aile siyasetlerinin sonucu olarak uzun vakittir şiddet düzeneklerinin uygulanmasında meselelerle karşılaşılıyordu. İstanbul Mukavelesi tartışmaları, alandaki meseleler bir günde çıktı izlenimi yarattı. Sürekliliği görüp işaret etmek, alandaki tecrübesi merkeze almak gerekiyor.

Cumhuriyet