ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile Elysee Sarayı’nda “Türkiye’nin çok agresif hareketleri ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı halini değiştirmeye ikna etme gerekliliği hakkında” konuştuklarını açıkladı.
Paris’in akabinde İstanbul’a geçen Pompeo’nun, İstanbul’da Fener Rum Patriği Bartholomeos ile görüşmesi, siyasi yetkililerle temasta bulunmaması da Ankara’nın yansısını çekti.
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, 13-23 Kasım tarihlerinde 7 ülkeyi kapsayan Avrupa ve Ortadoğu tipine Paris’ten başladı. Eşiyle birlikte hafta sonu Paris’e giden Pompeo’nun “veda gezisi”, Elysee Sarayı tarafından “nezaket ziyareti”, medya tarafından da “yeni bir politik projeye hazırlık turu” olarak yorumlandı.
Pazartesi günü diplomatik temaslarına başlayan Mike Pompeo, Elysee Sarayı’nda evvel Dışişleri Bakanı Jean Yves le Drian ile görüştü. Akabinde görüşmeye kısa bir müddetliğine Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da katıldı.
Joe Biden’ı 10 Kasım’da telefonla arayarak şahsen kutlayan birinci başkanlardan Macron, “İkinci Trump devrine yumuşak geçiş olacak” açıklamasını yapan Pompeo ile bilhassa kameralardan uzakta görüşmeyi tercih etti.
Gözlerden ırak gerçekleşen bu hassas ziyaretin basın mensupları tarafından takip edilmesine ya da kameralar tarafından görüntülenmesine müsaade verilmedi.
Fransız diplomasisi Pompeo’nun “nezaket ziyaretine” ait bir müddettir diplomatik temaslarda bulunduğu Biden ve takımını de bilgilendirdi. Le Drian, görüşmenin Pompeo tarafından istendiğini belirterek, “20 Ocak’a kadar vazifede olacak Trump idaresi ve ABD kurumlarının temsilcilerinin kabul edilmesi normaldi” dedi.
“TÜRKİYE’NİN SALDIRGAN TAVRI”
ODA TV’de yer alan habere nazaran, görüşmenin akabinde Fransız Le Figaro gazetesine söyleşi veren Pompeo, Macron ve Le Drian ile, “İran Nükleer muahedesi, Çin, NATO, Ortadoğu barışı, Türkiye ve Dağlık Karabağ hususlarını ele aldıklarını” açıkladı.
Pompeo, Le Figaro’nun “Yunanistan ve Fransa üzere NATO ülkeleri ile açık bir çatışma içinde olan Türkiye’nin hala NATO’da yeri var mı?” sorusuna, “Cumhurbaşkanı Macron ve ben Türkiye’nin son periyottaki aksiyonlarını tartışmak için çok vakit harcadık ve Azerbaycan’a verdiği takviye ya da bölgeye Suriye güçleri yerleştirdiği gerçeğinden hareketle çok agresif oldukları konusunda görüş birliğine vardık. Libya’da üçüncü ülkelerin güçlerini ülkeye sokması ya da Doğu Akdeniz’deki hareketinden bahsettik. Bu listeye devam edebilirim. ABD’nin tavrı, bu çatışmaların milletlerarası boyuta taşınmasının tüm ülkelere ziyan verdiği yönündedir” cevabını verdi.
“TÜRK ASKERİ KAPASİTESİNİN ARTAN KULLANIMI BİZİ ENDİŞELENDİRİYOR”
Amerika’nın Sesi’nden Dilek Çakır’ın haberine nazaran; ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, değerlendirmelerini şu sözlerle sürdürdü: “İster Rusya ister Türkiye, tüm ülkeleri Libya’ya müdahaleye son vermeye çağırdık. Azerbaycan’da da birebir şey geçerli. Dağlık Karabağ konusunda Fransa ve Rusya ile birlikte Minsk Kümesi’nin eş liderleriyiz. İşlerin çözülmesi gereken çerçeve bu ve Türk askeri kapasitesinin gitgide artan formda kullanımı bizi endişelendiriyor. Kaygımızı kamuya açık ve özel görüşmelerde açıkça lisana getirdik. Avrupa ve ABD, ‘Erdoğan’ı, bu tıp aksiyonlarıyla halkının çıkarına iyi hizmet etmediğine’ ikna etmek için birlikte çalışmalıdır.”
ABD ASKERLERİNİN IRAK VE AFGANİSTAN’DAN ÇEKİLMESİ
Paris ve Washington ortasında derin görüş ayrılıkları yaratan mevzu başlıklarından biri de Trump idaresinin son günlerinde Afganistan ve Irak’tan bir ölçü askeri daha çekme hazırlığı.
Pompeo’nun temaslarında bu husus da gündemdeydi. Paris ve öbür Avrupa başşehirleri, Lider Trump’ın misyon mühleti dolmadan geri çekmesinin terörle gayret ve global güvenlik açısından büyük tehlike içerdiği görüşünde.
İRAN’A BASKI SİYASETİ
İran’a “yüksek baskı” siyasetini savunan ve İran’la 2015 yılında imzalanan nükleer muahededen tek taraflı olarak çekilen ABD, Avrupa ülkelerinden de İran’a karşı “sert tutum” almasını ve nükleer muahededen vazgeçmesini istiyor.
Lakin mutabakatta imzası olan E3 ülkeleri Almanya, Fransa ve İngiltere, İran rejiminin, Trump idaresinin baskılarına karşın, Biden idaresi vazifeye gelene kadar, muahedeye aksi kelam ve davranışlardan kaçınmasını istiyor.
Le Figaro’ya verdiği söyleşide E3 ülkeleri ile ABD’nin nükleer mutabakat konusunda birebir düşündüklerini lisana getiren Pompeo, “Farklı bir prosedür savunsak da tıpkı tasaları paylaşıyoruz. Ancak net bir şey var ki, o da muahedenin imzalandığı 2015’deki durumla 2020’deki şartların tıpkı olmadığı. Bu mutabakat yine, farklı biçimde yapılmalı. Macron da, durumun bugün tıpkı olmadığını kabul etti” dedi.
ORTADOĞU BARIŞI
Ortadoğu’da barış konusunun da ele alındığı görüşmede Pompeo, “İran’ın bölgede istikrrarı bozan temel ülke olduğu, Irak’ta Şii milislerin, Lübnan’da Hizbullah’ın yarattığı terörün kaynağının da İran olduğunu” söyledi.
ABD’nin Ortadoğu barışı konusunda attığı son adımdan gurur duyduğunu belirten Pompeo, “Önümüzdeki haftalarda, İran’ın Orta Doğu’ya eziyet etme kapasitesini azaltmak için daha yapılacak işler var. Bir gün İran halkının nihayet hak ettiklerini yani, bir teokrasi görünümünün arkasında gizlenen kleptokrasiden (hırsızlık hastalığı) fazla İran’ın çıkarları için hareket eden önderlere kavuşmasını diliyoruz. Tüm Ortadoğu’nun İsrail’in var olma hakkını tanıdığını görmek de kusursuz olurdu” dedi.
İSTANBUL’DA SİYASİ TEMAS YOK
Mike Pompeo, Fransa’nın akabinde özel uçağıyla İstanbul Havalimanı’na indi.
Türk yetkililerle görüşmeyen Pompeo, burada sadece Fener Rum Patriği Bartholomeos ile bir ortaya gelecek.
Pompeo daha sonra Gürcistan, İsrail, Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan’da temaslarda bulunacak.
Cumhuriyet
