Bulgaristan seçimleri: Çifte vatandaş Türklerin çok yüksek katılımı neden tartışma konusu oldu?
Getty Imagesİstanbul’da oy kullanan Bulgar vatandaşı Türk
Bulgaristan’da Pazar günü yapılacak olan Cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci tipi öncesi Türkiye’deki Bulgar vatandaşlarının dikkat alımlı bir artışla sandığa gitmesi, ana tartışma bahislerinden biri olmuş durumda.
Tartışma bu Pazar günü yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimi ikinci çeşidi öncesi de hararetlendi.
14 Kasım’da, Cumhurbaşkanlığı ile milletvekili seçiminin birleştirildiği birinci cinse iştirak oranı yüzde 40,23 seviyesinde kaldı.
Fakat bu düşük iştirake rağmen, tabanı büyük yükle Türk Müslüman azınlığın oluşturduğu Hak ve Özgürlükler Hareketi (HÖH), Türkiye’den gelen oylarla Meclis’te üçüncü parti oldu.
Partinin aldığı 315 bin oyun, 82 bini Türkiye’deki seçmenler tarafından kullanıldı.
Ülkede yaşanan siyasi kriz nedeniyle 2021 yılında yapılan öbür iki seçimde, Türkiye’den gelen oylar bunun çok altındaydı.
İştirak neden bu kadar yüksek oldu?
14 Kasım’da yapılan Cumhurbaşkanlığı seçiminde, adaylardan biri de, Hak ve Özgürlükler Hareketi başkanı Mustafa Karadayı’ydı.
Bulgaristan Türklerinin Kültür ve Hizmet Derneği Lideri olan Rafet Ulutürk, Karadayı’nın adaylığının Türkiye’den iştirakte kıymetli rol oynadığını söylüyor.
Ulutürk, Edirne, İstanbul, Bursa, Manisa üzere Bulgar vatandaşı Türklerin ağır olarak yaşadığı kentlerde, derneklerin ve belediye liderlerinin da çalışarak seçmeni sandığa gitmeye ikna ettiğini belirtiyor.
BBC Türkçe‘ye konuşan Bulgaristan’da yaşayan gazeteci Nahit Doğu da Türkiye’deki seçmende “Türk aday psikolojisinin” tesirli olduğu yorumunu yaptı.
Türk adayın, bir taktik adım olduğunu da vurgulayan Doğu, “Mustafa isimli bir adaya oy atmaya giden Türk seçmenin, bu formda parlamento seçimi için de oy kullanması sağlandı” diyor.
Doğu mevcut Cumhurbaşkanı Rumen Radev’in “Türk yanlısı” telaffuzları ile tanınan bir önder olmamasını da sebepler ortasında sayıyor:
“Bundan bir iki ay evvel hükümet görüşmeleri sırasında, HÖH partisi önderine gazetecilerin önünde ‘Sizin vatanınız neresi?’ diye sordu. Bu soruyu sormanın ne yeri ne vaktiydi. Bunun Türk asıllı Bulgar vatandaşları üzerinde tesiri oldu”
Getty Imagesİstanbul’da oy kullanan ikili vatandaşlarTürkiye’deki seçmenin yüksek iştiraki, Bulgaristan kamuoyunda nasıl tartışılıyor?
Bulgaristan İçişleri Bakanı Boyko Raşkov, Perşembe günü yaptığı açıklamayla, Türkiye’yi seçimlere müdahale ile suçladı.
Türkiye’nin Sofya Büyükelçisi de Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldı ve “Türk kurumlarının propaganda faaliyetlerinden kaçınması gerekmektedir” denildi.
Bu gelişme üzerine, Ankara da, Bulgaristan Büyükelçisi’ni Dışişleri’ne çağırarak seçimlere karışıldığı savını reddeden bir ileti verdi.
Gazeteci Genka Şikerova, Türkiye’de yaşayan Bulgar vatandaşlarının birçoklarının Bulgarca konuşmuyor olmasının ülkede tartışma yarattığına dikkat çekiyor:
“Çoğunluğu seçmen kağıtlarında yazanları okuyamıyor lakin bir dakikadan daha kısa bir müddette oy vermeyi başarıyor. Bu olağan değil.”
Genka Şikerova, Türkiye’deki az sayıdaki seçim merkezinde, lisan eksikliğine rağmen azamiye yakın oy kullanılmış olmasına dikkat çekiyor.
Şikerova, Türk medyasında çıkan “İlk sefer Türk aday gösterildi” manşetlerinin de Bulgaristan medyası tarafından mercek altına alındığını söylüyor.
HÖH partisi başkanı Mustafa Karadayı’nın Cumhurbaşkanı adaylığı aslında bir birinci değildi.
Sali Şaban 2011 yılındaki Bulgaristan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olarak 50 bine yakın oy almıştı.
Türk hükümeti neden seçimlere müdahale ile suçlanıyor?
Bu soruya, Genka Şikerova, son bir yıl içinde yaşanan birtakım gelişmeleri hatırlatarak cevap veriyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan geçen yılın sonunda yapılan, HÖH kongresine birinci defa bir tebrik bildirisi gönderdi.
Ülkenin Cumhurbaşkanı olan Rumen Radev buna karşılık olarak, “Bu bildiri Bulgaristan siyasi hayatına müdahale isteğinin bir göstergesidir ve kabul edilemez” dedi.
Gazeteci Şikerova, bu bildiriye kadar, Erdoğan’ın Bulgaristan siyasetindeki temel güçlerden biri olan, HÖH’e uzaklıklı durduğunu hatırlatıyor.
Getty ImagesPazar günü yapılacak seçimde, Rumen Radev ve Anastas Gercikov (sağda) yarışacak.Hatta birkaç yıl öncesinde yapılan bir HÖH toplantısında Erdoğan’dan “diktatör” olarak kelam edildiğini hatırlatıyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, HÖH başkanı Mustafa Karadayı’yı Türkiye’de de kabul etti.
Şikerova bu ziyaretin sonrasında da son seçimden ikinci parti çıkan GERB başkanı Boyko Borişov ile Erdoğan’ın Temmuz seçimleri öncesi buluştuğunu da hatırlatıyor.
Bu görüşme, Türkiye’deki ikili vatandaşlar üzerinde bir tesir arayışı olarak yorumlandı.
Gazeteci Nahit Doğu, Bulgaristan’da Türk azınlığın her vakit iç siyaset materyali olarak kullanıldığını, bu son seçimde de bunun biraz abartıldığını düşündüğünü söylüyor.
Pazar günü yapılacak seçimde, Rumen Radev ve Anastas Gercikov yarışacak.
Cumhurbaşkanı Rumen Radev, birinci cinste oyların yüzde 49,1’ini aldı. Gercikov ise oyların yüzde 26,5’ini…
Türkiye’de oy verecekler için 19 vilayette 100’den fazla sandık kurulması bekleniyor.
HÖH önderi Karadayı, Cumhurbaşkanlığı seçiminde yüzde 10 oranında oy almasına rağmen partisi, milletvekili seçiminde yüzde 13 oy aldı.
Bulgaristan Türkleri hangi taleplerle sandığa gidiyor?
Bulgaristan’da bir milyon kadar Türk asıllı Bulgar vatandaşı yaşıyor.
Sofya’da yaşayan Türk gazeteci Nahit Doğu, Türkçe lisanı ile ilgili taleplerin hala azınlığı sandığa götüren en önemli motivasyon olduğunu söylüyor:
“Okullarda Türkçe ders hala mecburî olarak okutulmuyor. Seçmeli ders olarak yer alıyor. Seçmeli olduğu vakit da kimi yerlerde okul müdürleri sorun çıkarabiliyor. Dilekçeler bazen onaylanmayabiliyor. Ana sorun bu diyebilirim.”
Nahit Doğu, Türk azınlığın, kütüklerinde hala yer alan ve zorla verilen Bulgarca isimlerin de kaldırılmasını istediğini söylüyor.
Bir hafta evvel yapılan seçimde üçüncü parti durumuna gelen HÖH partisi, Pazar günü yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimi ikinci cinsinde desteklenecek aday ismini telafuz etmedi.
Lakin yaptığı basın toplantısında, “Bulgaristan’ın tüm vatandaşlarını birleştiren bir Cumhurbaşkanı istiyoruz.” dedi.
Gazeteci Doğu, “Bulgaristan’da yaşayan herkes kimi kast ettiğini biliyor” diyerek mevcut Cumhurbaşkanı Rumen Radev’in seçimdeki en büyük rakibi Sofya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Anastas Gercikov’u işaret ediyor.
- Bulgaristan neden nüfusu en süratli azalan ülke oldu?
Cumhuriyet
