Selvi Boylum Al Yazmalım filminin “Sevgi emektir” mottosuna ilişkin dava yeniden görülecek
Direktörlüğünü Atıf Yılmaz’ın yaptığı, başrollerinde Kadir İnanır ve Türkan Şoray’ın oynadığı 1977 imali “Selvi Boylum Al Yazmalım” sinemasında geçen “Sevgi emektir” kelamı, Türkan Şoray’ın ses ve imgesi ile bir bankanın reklam sinemasında kullanıldı.
Sinemanın senaristi Ali Özgentürk ise sinemadaki “Sevgi emektir” kelamının reklamda müsaadesiz kullanıldığı gerekçesiyle maddi ve manevi tazminat istemiyle banka aleyhine 2012’de dava açtı.
Dava dilekçesinde, sinemanın senaryosunun “Sevgi emektir” mottosu üzerine inşa edildiği, sinemada sevgi ve sevginin büyük emek gerektirdiği temasının işlendiği, “Sevgi emektir” sloganının halk ortasında neredeyse bir atasözüne dönüştüğü belirtildi.
Bu slogan üzerine yüzlerce gazete yazısı ve kitap yayımlandığı, sinema tarihinin kült sinemalarından 1977 imali “Selvi Boylum Al Yazmalım” senaryosunun Fikir ve Sanat Yapıtları Kanunu’nun 6. hususu uyarınca sürece eser olduğu belirtilen dilekçede, senaryonun “Kırmızı Eşarp” isimli yapıttan esinlenilerek oluşturulduğu aktarıldı.
Davalı bankanın, sinema diyaloğunu hiçbir müsaade yahut onay almaksızın kendi reklam sinemasında kullandığı, davacının telif haklarına tecavüz ve tıpkı vakitte davacı aleyhine haksız rekabetin oluştuğu söz edilen dilekçede, maddi ve manevi tazminat talebinde bulunuldu.
“HİKAYENİN ASLI BİR ÇİN MASALINA DAYANIYOR”
Davalı banka avukatının sunduğu dilekçede ise “bankanın, mali hak sahibi olan şahıslara gerekli ödemeleri yaparak kullanım haklarını hukuka uygun olarak satın aldığı, sinema senaryosunun özgün ve büsbütün senarist tarafından yaratılmış bir kıssa olmadığı, kıssa aslının bir Çin masalına dayandığı, ünlü edebiyatçı Cengiz Aytmatov’un bu Çin masalından esinlenerek kıssayı kaleme aldığı, temel prestijiyle kökünün anonim sayılabilecek bir masala dayandığı” anlatıldı.
Dilekçede, senaryoda geçen bir cümle üzerinde davacının hak sahipliği tez etmesinin hakkaniyete alışılmamış olduğu ileri sürülerek, yapıtın imal yılının 1995 öncesi olduğu, bu nedenle sinema üzerindeki tüm hakların yapımcıya ilişkin bulunduğu, bu nedenlerle davanın reddine karar verilmesi istendi.
MAHALLÎ MAHKEME VE İSTİNAF MAHKEMESİ DAVAYI REDDETTİ
İstanbul 1. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi, Ali Özgentürk’ün açtığı davayı reddetti. Kararda, “film imajlarının davalı bankanın reklam sinemasında kullanılabilmesi için üretimci firmadan yazılı müsaade alındığı, senaryonun romandan uyarlandığı, senaryo üzerinde davacının hak argümanında bulunabileceği tek bahsin senaryoya katkısı olabileceği” belirtildi.
Mahallî mahkeme kararında, “filmin üretim yılı ve mali hakların devredilmiş olması karşısında sinema içinde birkaç cümlenin sinemadan başka değerlendirilmesinin tartışmalı olduğu, sinema sineması 1995’den evvel yapıldığından Fikir ve Sanat Yapıtları Kanunu yeterince birinci halinin dikkate alınacağı ve sineması imal ettiren yapımcının eser sahibi sayılacağı” tespitleri yapıldı. Lokal mahkeme, “davacının yapıtta mali bir hakkının bulunmayacağı, evraktaki mali hak evre evrakına nazaran davacının reklam sineması için mali haklarını hukuka uygun olarak devrettiği, manevi tazminat isteminin de şartlarının oluşmadığı” sonucuna vardı.
Ali Özgertürk’ün avukatı, İstanbul 1.Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesince 2 Ekim 2018’de verilen kararı istinaf mahkemesine taşıdı. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi de istinaf istemini asıldan reddetti.
YARGITAY BOZDU
Kararın, davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine belge, Yargıtay 11. Hukuk Dairesine geldi. Daire, temyiz istemini kabul ederek, istinaf müracaatının asıldan reddine ait bölge adliye mahkemesi kararını bozdu.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin münasebetinde, birinci derece mahkemesince, “davaya husus sinema sineması 1995 yılından evvel çekildiğinden üretimcisinin eser sahibi sayılacağı, davacının yapıtta mali bir hakkının bulunmayacağı, ayrıyeten evrak içinde bulunan mali hak bölüm dokümanına nazaran de davacının mali haklarını hukuka uygun olarak devrettiğinin anlaşıldığı” gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği belirtildi.
Bölge Adliye Mahkemesince ise “mali hak dönem evrakından, davaya husus reklam sinemasına ait sav konusu hakların devredilmiş kabul edilemeyeceği” tespitinin yapıldığı fakat senaryo muharriri olan davacının Fikir ve Sanat Yapıtları Kanunu ek 2. hususu gereği talepte bulunamayacağı gerekçesiyle istinaf isteminin temelden reddedildiği aktarıldı.
Münasebette, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda, “yargılamada eksiklik bulunmamakla birlikte, kanunun olaya uygulanmasında yanılgı edilip de tekrar yargılama yapılmasına muhtaçlık duyulmadığı takdirde yahut kararın münasebetinde kusur edilmiş ise düzelterek tekrar temel hakkında duruşma yapılmadan karar verilir.” kararının yer aldığı hatırlatıldı.
Dairenin münasebetinde, “Bu karar doğrultusunda, temyize mevzu bölge adliye mahkemesi kararında birinci derece mahkemesi karar münasebetinde yanılgı edildiğine yer verildiğinden, birinci derece mahkemesi kararının kaldırılarak yine temel hakkında karar kurulması gerekirken istinaf müracaatın asıldan reddine karar verilmesi yerinde görülmediğinden, bölge adliye mahkemesi kararının bozulmasına karar vermek gerekmiştir.” denildi.
Dairenin oy birliğiyle aldığı karar gereği dava evrakı, tekrar görülmek üzere bölge adliye mahkemesine gönderildi.
Cumhuriyet
