Tartışma yaratan sözleri Medya Ombudsmanı Bildirici yorumladı: “Altun ve sabah çarpıttı”

Gazeteci Can Ataklı,”Tayyip Erdoğan’ın artık seçimle bu ülkenin başından gitmesi bana pek mümkün görünmüyor. Ne demek seçimle gitmez? O vakit darbe mi olacak? Valla, bir: Darbe ihtimalini en az görenlerdenim, biliyorsunuz ve çok uzun vakitten beri de askerî darbelerin, bu cins totaliter faşist uygulamaların asla bu ülkeye fayda getirmeyeceğini söylemiş biriyim. Gerçekten getirmediğini de gördük. Hem de bugünün şartlarında darbe yapabilecek kabiliyet yok. Kabiliyet yok derken -işte daima bu türlü sözleri seçmek gerekiyor- güya bu asker darbe yapamaz, hayır şartlar onu getiriyor. Bakın dünyada da hiç darbe kalmadı. Neden? Daima demokratik olgunluğa erişiyor ülkeler lakin daha kıymetlisi teknolojik gelişmeler, haberleşmenin çok süratli olması darbe üzere genel ülkenin her yanında belirli kümelerin tıpkı formda hareket etmesini önlüyor. Yani teknik açıdan darbe yapmak bana nazaran çok zor” açıklamasında bulunmuştu.

Ataklı’nın bu taraftaki kelamlarını başta Bağlantı Lideri Fahrettin Altun olmak üzere birçok AKP’li, “darbe iması” halinde yorumladı.

Can Ataklı’nın bu istikametteki kelamlarını Medya Ombudsmanı Faruk Bildirici, “Fahrettin Altun ve Sabah’tan Can Ataklı’nın kelamlarına aleni çarpıtma” dedi. “Can Ataklı’nın konuşmasını baştan sona dinledim, satır satır deşifre ettim. Gördüm ki, Fahrettin Altun ve Sabah gazetesi, Ataklı’nın kelamlarını çarpıtmış! Tırnak içine alıp Ataklı söylemiş üzere yazdıkları cümleler konuşmada yok” diyen Bildirici, şöyle bir tahlil kaleme aldı:

” İşaret fişeği, Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Lideri Fahrettin Altun’un Twitter hesabından geldi. 4 Ocak saat 11.51’de yaptığı paylaşımda isim vermeden gazeteci Can Ataklı ve eski Genelkurmay Lideri İlker Başbuğ’u “darbe söylemi” yapmakla suçluyordu:

“Muhalefetin sözcülüğünü yapanlar haftaya darbe telaffuzları ile başlamışlar. Biri ‘Darbe yapabilecek kabiliyetimiz maalesef yok’ derken, bir oburu ‘Menderes erken seçim yapsaydı 27 Mayıs olmazdı’ diyor. Darbe hasreti içerisinde olanların bu eşgüdümlü telaffuzları hiç sürpriz değil.”

Altun’un bu paylaşımının akabinde gürültü koptu, iktidar yanlısı medya kuruluşlarının internet sitelerinde çabucak Ataklı ve Başbuğ’u “darbecilik” ile suçlayan haberler yapıldı. Akşam televizyon haberlerinde, tartışma programlarında ve akabinde 5 Ocak tarihli gazetelerde de devam etti suçlamalar.

Ben de merak ettim, sahiden bunları söylemiş mi diye 2 Ocak’ta Youtube hesabına koyduğu imgeyi dinledim; sonra da deşifre ettim. Ama ben Can Ataklı’nın kelamlarında, Fahrettin Altun’un dediği “Darbe yapabilecek kabiliyetimiz maalesef yok” cümlesine rastlayamadım. Ataklı’nın konuşmasında “maalesef” sözcüğü hiç geçmiyor. Kendisinin içinde bulunduğu bir kümenin darbe yapma kabiliyetinden ise hiç kelam etmiyor! Altun aleni biçimde çarpıtmış Ataklı’nın sözlerini!

Ataklı, darbeye karşı çıkmış

Pekala Ataklı ne diyor? Ataklı, “Tayyip Erdoğan’ın artık seçimle bu ülkenin başından gitmesi bana pek mümkün görünmüyor” diye başlıyor kelamlarına. Sonra da “Ne demek seçimle gitmez? O vakit darbe mi olacak” sorusunu yöneltiyor kendisine ve şöyle yanıtlıyor:

“Valla, bir: Darbe ihtimalini en az görenlerdenim, biliyorsunuz ve çok uzun vakitten beri de askerî darbelerin, bu çeşit totaliter faşist uygulamaların asla bu ülkeye fayda getirmeyeceğini söylemiş biriyim. Hakikaten getirmediğini de gördük.

Hem de bugünün şartlarında darbe yapabilecek kabiliyet yok. Kabiliyet yok derken -işte daima bu türlü sözleri seçmek gerekiyor- güya bu asker darbe yapamaz, hayır şartlar onu getiriyor. Bakın dünyada da hiç darbe kalmadı. Neden?

Daima demokratik olgunluğa erişiyor ülkeler lakin daha kıymetlisi teknolojik gelişmeler, haberleşmenin çok süratli olması darbe üzere genel ülkenin her yanında belirli kümelerin tıpkı halde hareket etmesini önlüyor. Yani teknik açıdan darbe yapmak bana nazaran çok sıkıntı.”

Sonra da bundan sonra “Neler olabilir” diye fikir jimnastiği yapıyor Ataklı. Can Ataklı’nın bu türlü konuşması ne kadar gerçek, bu tartışılabilir, eleştirilebilir. Bana da bir gazetecinin bu fikirleri ortaya atması hakikat gelmiyor; hatta seçime ve hasebiyle demokrasiye güvensizlik yaratabileceğini düşünüyorum. Fakat nihayetinde katılmasak da kendi görüşlerini söz ediyor, buna da hakkı olsa gerek.

Başbuğ, Cumhuriyet’e kitabını anlatıyor

Bu bakımdan Fahrettin Altun’un, Ataklı’yı “muhalefetin sözcülüğünü yapan” bir kişi olarak nitelendirmesi de gerçeği yansıtmıyor. Ataklı yalnızca bir gazeteci. Birebir formda Altun’un “muhalefetin sözcüsü” olarak tanımladığı ikinci kişi olan İlker Başbuğ da Cumhuriyet gazetesinde şahsî görüşlerini lisana getirmiş; kimseyi temsilen konuşmuyor.

Altun’un, Ataklı ile Başbuğ’un “eşgüdüm” içerisinde davrandığını nereden çıkardığı da anlaşılmıyor. Bir ispat belirtmediği için varsayıma dayalı bir suçlamadan öte gitmiyor bu kelamları. Kaldı ki, Başbuğ, Ataklı’nın görüntüsünden iki gün sonra 4 Ocak’ta Cumhuriyet’te İpek Özbey ile söyleşi yaparak yeni kitabını anlatıyor. “Türkiye Cumhuriyeti’nde Güç Odaklarının Mücadelesi” serisinin üçüncü kitabında 1961-1980 devrini incelediği için de doğal olarak kelam 27 Mayıs askeri darbesine gelmiş; Başbuğ, “Menderes, erken seçim tarihi açıklasaydı, 27 Mayıs askeri darbesi büyük bir olasılıkla önlenebilirdi” demiş.

Söyleşinin başlığına çıkarılan bu cümleyi alıp, muhalefet partilerinin günümüzde erken seçim istemesiyle birleştirip, “darbe söylemi” çıkarmak, nitekim şaşırtan. Zira Cumhuriyet gazetesindeki söyleşinin metninde ve sunumunda günümüze ait hiçbir atıf yok.

Başbuğ’un kelamlarında “darbe özlemi” içerisinde olduğuna dair bir emare, bir sözcük de bulunmuyor. Buna karşın Altun’un, Başbuğ’u da Ataklı üzere “darbe özlemi” içerisinde olmakla suçlaması da havada kalıyor.

Ataklı’nın kelamlarını Sabah da çarpıttı

Bekleneceği üzere, Can Ataklı’nın kelamlarının bozularak yansıtılması Fahrettin Altun’un paylaşımıyla hudutla kalmadı. İktidar yanlısı gazeteler de birebir çizgiyi izledi; Can Ataklı ile İlker Başbuğ’un kelamlarını “darbe özlemi” ortak başlıklarıyla yansıttı.

Sabah gazetesinin dünkü nüshasında Ataklı ile ilgili haberin başlığı “Darbeyi isterdik lakin artık çok zor” biçimindeydi. Meğer üstte da aktardım, Ataklı’nın bu türlü bir cümlesi yok. Çarpıtılarak başlığa çıkarılmış Ataklı’nın kelamları. Sonra da haberde şöyle bir yorum yapılmış:

“Ataklı bu kelamlarıyla darbenin kurtuluş reçetesi olduğunu, fakat gücünü yitirdiği için askeri vesayetin artık darbe yapamaz hale geldiğini itiraf etmiş oldu.”

Halbuki Ataklı, darbenin kurtuluş olduğunu söylemediği üzere, tam aksine darbeye karşı çıkıyor; darbelerin fayda getirmediğini, günümüz şartlarında da “ülkelerin demokratik olgunluğa erişmesi” ve “teknolojik gelişmeler” nedeniyle darbe yapılamayacağını söylüyor.

Anti demokratik bir beklentisi yok

Sabah dışındaki iktidar yanlısı gazetelerdeki bahisle ilgili haberlerin ortak yanı Ataklı ile Başbuğ’un kelamlarından yalnızca bir iki cümleyle yetinilirken Fahrettin Altun ve TBMM Lideri Mustafa Şentop üzere isimlerin reaksiyon açıklamalarına geniş biçimde yer verilmesi.

Akşam, “Can Ataklı, “Darbe ihtimali az, Erdoğan’ın gitmesi için doğal afet lazım”, Hürriyet, “Bugün darbe yapabilecek kabiliyet yok”, Milliyet: “Erdoğan’ın gitmesi için, çok büyük bir halk öfkesinin doğması gerekir, büyük bir doğal afet olması gerekir”, Türkiye “Bugün darbe yapabilecek bir kabiliyet yok. Erdoğan’ın gitmesi için zelzele üzere büyük bir afet olmalı”, Yeni Şafak, “Darbe ihtimalini en az görenlerdenim. Bugünün şartlarında darbe yapabilecek kabiliyet yok” başlıklarını uygun bulmuş Can Ataklı’nın konuşmasına.

Can Ataklı, bu gazetelerin başlıklarında olduğu üzere “Erdoğan’ın gitmesi için afet olmalı” ya da “halkın öfkesinin doğması gerekir” demiyor; bundan sonra neler olabileceği konusundaki varsayımlarını sıralıyor. Askeri darbe olamayacağını anlattıktan sonra kelamlarını şöyle sürdürüyor:

“Peki neler olabilir? Valla Tayyip Erdoğan’ın gitmesi için çok büyük bir halk öfkesinin doğması. Bu halk öfkesi sokaklara taşıp kan dökülmesi manasında değil. Artık takviyesinin kalmadığı, yüzde 5’lere, 10’lara yani baraj altına kadar dayanak düşerse esasen çaresiz.

İki, Türkiye’nin ağır şartlar yaşaması. Bakın en çok korktuğum. Ya da en az korktuğumdan başlayayım. Ekonomik bir dalgalanma. Ağır bir ekonomik kriz inanın Tayyip Erdoğan’ı çok fazla zorlamayacaktır. Ancak halka ekmek veremez hale gelirse işte o vakit öfke çok farklı olur.

İkincisi büyük bir doğal afet, büyük bir zelzele, çok büyük yangınlar, çok can kaybına yol açacak sel felaketi. Lakin temel, en korkutucu olan Türkiye’nin bir askeri başarısızlık elde etmesi. Türkiye’nin değişik yerlerde eş vakitli olarak ağır başarısızlıklara uğraması. Geri dönmek zorunda kalınması, ağır zayiat verilmesi de Tayyip Erdoğan’ı yıkabilecek unsurlardandır. Ki bunu hayal bile etmek istemiyorum. Zira bunun travması yalnızca bugün AKP’ye oy veren ya da işte AKP’den kurtulmaya çalışan değil hepimizin ortak tasasıdır, ortak geleceği ve dramıdır.”

Görüldüğü üzere, Can Ataklı, Erdoğan’ın iktidardan gitmesi için antidemokratik bir beklentiden kelam etmiyor. Kelamını ettiği olasılıklar ortasında yer alan zelzele ve sel üzere felaketler ile yurt dışındaki bir askeri başarısızlığı da “korkutucu” olarak nitelendiriyor; bunları “hayal bile etmek istemediğini” vurguluyor. “Halk öfkesi” ile kastettiği de AKP’nin oy takviyesinin yüzde 5-10’lara düşmesi.

Tırnak içine alınan cümleler

Ataklı, konuşmasının son kısmında Türkiye’nin hukuk devleti olmaktan çıktığı ve Erdoğan’ın kazanamayacağı bir seçime gitmeyeceği fikrini lisana getiriyor:

Ataklı’nın konuşmasını baştan sona dinleyen ve ön yargılı olmayan herkesin burada “darbe söylemi” ya da “darbe özlemi” görmeyeceğine eminim.

Söyledikleri bu kadar apaçık biçimde ortadayken iktidar medyasının Can Ataklı’nın cümlelerini çarpıtarak -hem de tırnak içine alıp motamot o denli söylemiş gibi- aktarması şuurlu bir yanıltma gayreti. Ne yazık ki, yaygın medya siyasi iktidar denetimine girince haberler de onların politik bağlantı aracı haline geldi.”

Cumhuriyet