EMSAL KARAR
Balık u¨retim tesislerinin etrafa tesiri daha evvel birçok sefer Meclis gu¨ndemine taşındı. Tesislerin çevreyi kirlettiği gerekçesiyle çok sayıda dava açıldı. Son olarak Seferihisar’daki orkinos u¨retim çiftlikleri ile ilgili İzmir 1. Yönetim Mahkemesi’nde açılan davada, “ÇED olumlu” kararı için hukuka uyarlık olmadığı gerekçesiyle iptal kararı verildi. Kararın münasebetinde, tesis alanının Akdeniz foklarının tabiat alanı ile çakıştığı, tu¨ru¨n etkin ömür alanını sınırlayacağı, balık çiftliklerinin sayısının artmasının çevreyi tehdit ettiği, su paklığı ve biyoçeşitliliğin azalması kriterlerinin balık çiftliklerinin artışı ile tehlikeye gireceği tabir edildi.
Göru¨ştu¨ğu¨mu¨z etraf örgu¨tleri, bin ton kapasitenin altında olan çiftliklerden çevresel tesir kıymetlendirme (ÇED) raporu istenmemesini fırsat bilen balık çiftliği sahiplerinin, yu¨zlerce çiftliği arka arda açtığını, tesislerde akşam saatlerinde kimyasal yem kullanıldığını, çiftliklerin hem insan sıhhatini, hem de deniz ekosistemini tehdit ettiğini lisana getirdiler.
ÇED “FIRSATI”
Didim Derneği’nden Filiz Çelik Hekimoğlu, Seferihisar için alınan mahkeme kararının Didim başta olmak u¨zere öteki bölgeler için emsal teşkil edeceğini söyledi. Hekimoğlu, bin tona kadar olan balık çiftliklerinde ÇED raporu gerekmediğini, sonrası için istendiğini belirterek bu durumun çiftlik sahipleri tarafından “fırsat” olarak kullanıldığını tabir etti. Hekimoğlu, Didim ve Söke ilçesi sonları içinde kalan alanla ilgili, “Alanda 28 adet tesis var. Bunlardan 3’u¨ ÇED’e tabi. Geri kalan 25 işletmenin yıllık u¨retim ölçüleri 1000 tonun altında kaldığı için etrafa olan tesirleri incelemeye tabi değildir. Fakat bu 25 tesisin yıllık ortalama u¨retim toplamları 20100 ton. Bu bedel, başlı başına tesislerin bölgede kirletici tesirleri olduğunu gösteriyor. Dolayısyla tek tek değil, bölgedeki total u¨retimin tesirlerinin incelenmesi temel olmalı. Yetkililerin bir tercih yapması gerekiyor, kaynaklarımızı vahşice mi tu¨keteceğiz, yoksa onları atalarımızdan miras aldığımız üzere geleceğe, çocuklarımıza gururla ve gu¨venle mi taşıyacağız?” dedi.
“DENİZLER KİRLETİLİYOR”
Tu¨m altyapısı ve iktisadı turizme dayalı, 2006 yılında Turizm Muhafaza Gelişim Bölgesi ilan edilen Didim’de balık çiftlilerinin sayısının süratle arttığını, bölgeye su u¨ru¨nleri organize sanayi bölgesi kurulmak istendiğini söyleyen Didim Belediye Lideri Deniz Atabay da hususa ait göru¨şlerini şöyle lisana getirdi:
Biz yanlışsız yapılan hiçbir şeye karşı değiliz. Doğal ki memleketimizde balık çiftlikleri olacak. Fakat yanlışsız işi hakikat yerde yapın. Bu çiftlikler yapıldıktan sonra oradan çıkacak olan balıklara verdikleri vitamin ve antibiyotikleri yiyen balıkları da biz yiyoruz. Denizimizi kirletiyorsunuz. Sürece tesisi yapıp havamızı kirletiyorsunuz. Beşerler kokudan duramıyor. Her şey bitecek yalnızca balık çiftlikleri kalacak.
“KİMYASAL YEM” ARGÜMANI
Seferihisar kararını sevinçle karşıladıklarını söyleyen Bodrum Etraf Platformu kurucusu Avukat Remzi Kazmaz ise Bodrum’da turizm alanlarında ve muhafaza kararı bulunan bölgelerde bile kontrolsüz bir biçimde çiftlikler kurulduğunu belirterek misal bir kararın Bodrum için de verilmesi gerektiğini söz etti. Çiftliklerde geceleri kontrolün olmadığı saatlerde kaçak ve kimyasal yemlerin kullanıldığını savunan Kazmaz, “Kimyasal yemler balığı yiyenler için tehlikedir. O yemler deniz tabanında kirlilik yaratır, hayatı öldu¨ru¨r” tabirlerini kullandı. Kontrol yapılmadığı için Bodrum’da yu¨zlerce kaçak çiftlik kurulduğunu sav eden Kazmaz, “Bodrum koylarında yu¨zlerce tahminen de binlerce çiftlik var. Sayıları hiçbir vakit yasal olarak bilinmez. Çu¨nku¨ birçok ruhsatsız olarak çalışır. Ruhsatsız olduğu için farklı yerlerde kurulur. Denetlenmedikleri için yetkililerin de sayılarını bildiğini sanmıyorum” sözlerini kullandı.
BAKAN: YENİ YASAL DÜZENLEME KURAL
Mevzuyu daha evvel birçok kere Meclis gu¨ndemine taşıyan CHP İzmir Milletvekili Murat Bakan ise balık çiftlikleri faaliyetlerinin son yıllarda denetim edilemez boyuta ulaştığını söyledi. Kontrollerin sıklaştırılması ve yeni bir yasal du¨zenleme yapılması gerektiğini vurgulayan Bakan, “Merkezi idarenin görmezden geldiği bir denetimsizlik sistemi kelam konusu. Ruhsatsız kurulduğu sav edilen tesislerde çiftlik balıkçılarının kullandıkları balık yemleri ve dezenfekte ilaçların denizin ekosistemini bozduğu gerçeği önu¨mu¨zde duruyor. Denetimsizlik sisteminin yanında yanlışsız bilgiyi ve gerçeği karartma da kelam konusu. Du¨şu¨nu¨n ki faaliyetteki balık çiftliklerinin sayısını net olarak bilemiyoruz. Balık çiftlikleriyle ilgili onlarca, yu¨zlerce açılmış ve kazanılmış dava var. O denli ki kazanılmış bir dava, mahkeme tarafından verilmiş bir hu¨ku¨m olmasına karşın, mahkeme kararları uygulanmıyor. Bas bas bağırıyoruz; ekosistem bozuluyor! İklim krizi denetim edilemez bir noktaya ulaştı. Suyumuza, denizlerimize ve geleceğimize sahip çıkmak zorundayız” sözünü kullandı.
ÜRETİCİLER SUÇLAMALARI KABUL ETMİYOR
Ku¨ltu¨r balıkçılığının tabiata tesirini sorduğumuz u¨reticiler ise suçlamaları kabu etmiyor. İzmir Su Üru¨nleri Üreticileri ve Yetiştiricileri Birliği’nden yapılan açıklamada, “Ülkemiz deniz ku¨ltu¨r balığı u¨retimi 2007 yılından evvel kıyıya yakın pozisyonda, ku¨çu¨k tonajlı tesislerde gerçekleştiriliyordu. Etraf ve Şehircilik Bakanlığı kararıyla 2007’de balık çiftlikleri açık deniz alanlarında belirlenen yerlere taşınmıştır. Açık deniz alanlarındaki yeni oluşumda yapılacak yeni yatırım ve bunun ekonomik değerlendirmesi ile tekrar bakanlıkların müsaadesi ile kapasite artırılarak buna nazaran gidilerek u¨retime başlanmıştır. 2007 yılından bu yana Muğla ve İzmir bölgesinde u¨retim için tahsis edilen alanlar haricinde bir saha açılmamıştır. Bu alanlar içerisinde mevcut proje kapasitesi dahilinde yasal u¨retim yapılmıştır. Balık çiftliği firmaları hiçbir vakit kendi inisiyatiflerinde bir alanı u¨retimde kullanamazlar ve proje kapasitelerinin dışında bir u¨retim gerçekleştiremezler. Kimi tarafların tez ettiği üzere firmaların yasal olmayan bir alanda ve yasal belirlenen proje u¨retim kapasiteleri dışında bir u¨retimi bulunmamaktadır” denildi.
İlaçlı yem kullanıldığı savlarının gerçek olmadığı vurgulanan açıklamada, şunlar kaydedildi: Ülkemiz firmalarının tamamı, geçerli olan milletlerarası kalite standartlarında ve ulusal standartlarımıza uygun u¨retim yapmaktadır. Her ihraç partisi, u¨ru¨nu¨n insan tu¨ketimine elverişli olup-olmadığı yönu¨nde tahlile tabidir. Bu tahliller, rutin olarak u¨ru¨nu¨n ihraç edildiği u¨lkenin giriş kapısında ve alıcıya ulaştığı anda, bazen de ani kontrollerle u¨retici ortamında kesinlikle yapılmaktadır. Aksi halde u¨lkemizin bu u¨ru¨nleri değerli pazarlara ihraç etmesi mu¨mku¨n olamaz.
Cumhuriyet
