Covid aşısı: Endonezya’da Çin aşısı CoronaVac kullanılırken neden yaşlılara öncelik verilmiyor?

EPAEndonezya’da salgın başından beri 600 bin koronavirüs hadisesi tespit edildi

Endonezya, koronavirüs salgınıyla çaba ve iktisadın tekrar canlandırılması kapsamında kitlesel aşılama uygulamasını bugün başlattı.

Lakin aşılama öncelikleri bakımından öbür ülkelerden farklı bir siyaset izliyor. Ülkede sıhhat çalışanlarından sonra yaşlılara değil, 18-59 yaş kümesine öncelikli aşılama yapılacak.

59 yaşındaki Cumhurbaşkanı Joko Vido, birinci aşının kendisine yapılması için istekli oldu. 77 yaşındaki Cumhurbaşkanı Yardımcısı Maruf Amin ise aşı önceliğine sahip olmayacak.

Neden çalışma yaşındaki yetişkinler hedefleniyor?

Hükümete “gençlere öncelik” verilmesi konusunda tavsiyede bulunan Profesör Amin Soebandrio, “evinden çıkıp işine giden ve sonra da ailesinin yanına dönen” çalışan nüfusa öncelik verilmesinin mantıklı olduğunu savunuyor.

BBC Endonezya Servisi’ne konuşan Soebandrio, “Virüsü yayma ihtimali yüksek olanları gaye alıyoruz” diyor.

Soebandrio, bu halde ülkede sürü bağışıklığının sağlanacağını söylüyor.

Sürü bağışıklığı, aşılama yahut hastalığın yayılması yoluyla nüfusun kıymetli bir çoğunluğunun salgına karşı bağışıklık kazanması manasına geliyor.

Nüfusun yüzde 60-70’inin bağışıklık kazanmasının, koronavirüsün yayılmasını yavaşlatacağına inanılıyor. Lakin virüsün daha süratli yayılan yeni varyantları nedeniyle bu sayının kıymetli ölçüde artması bekleniyor.

Prof. Soebandrio, “Bu uzun vadeli bir gaye; salgının denetim altına alınmasını ve iktisadın tekrar canlanmasını sağlamak üzere en azından virüsün yayılma suratını azaltmış olacağız” diyor.

Güneydoğu Asya ülkeleri içinde 270 milyon nüfuslu Endonezya, en yüksek Covid-19 hadise sayısına sahip. Resmi datalara nazaran, hadiselerin yüzde 80’ine çalışan nüfus ortasında rastlanıyor.

Resmi kurumlar ve okullar bir yıla yakın müddettir kapalı olsa da hükümet, ekonomiyi olumsuz etkileyeceği derdiyle katı kısıtlamalara başvurmadı.

Nüfusun yarısından fazlası kayıtsız çalışıyor; bu nedenle konuttan çalışma seçeneği makul bir uygulama olarak görülmüyor.

Yeni Sıhhat Bakanı Budi Gunadi Sadikin, sorunun yalnızca iktisadın korunması olmadığını ve bu stratejiyle “virüsü yayma ihtimali yüksek olanların gaye alınarak nüfusun korunması” emeli güdüldüğünü belirtiyor.

EPA

Yaşlılara ne olacak?

Hükümet, yaşlılara yönelik de kimi kollayıcı tedbirlerin alınacağını belirtiyor.

Sıhhat Bakanlığı Covid-19 Aşılama Programı Sözcüsü Dr. Siti Nadia Tarmizi, “Bir hanenin çalışan üyelerinin aşılanması, virüsün meskene taşınmayacağı ve hanenin yaşlı üyelerinin korunacağı manasına geliyor” diyor.

Endonezya’da aile büyüklerinin birçok çocuklarının konutunda yaşıyor; bu yüzden onların öbür aile fertlerinden izole edilmesi mümkün olamıyor.

Dr. Tarmizi, “18-59 yaş kümesinin aşılanması sayesinde, onlarla birlikte yaşayan yaşlılara da korunma sağlanacağını” savunuyor.

Fakat bu strateji, aşılanan kişinin virüsü taşımayacağı ve öbür aile fertlerine bulaştırmayacağı varsayımına dayanıyor.

İngiltere Sıhhat Bakanlığı’na aşılama konusunda tavsiyelerde bulunan aşılama komitesi JCVI’den Profesör Robert Read ise “henüz bu türlü bir bilgiye sahip olunmadığını” belirtiyor.

“İngiltere’de aşılamada gençlere öncelik verilmemesinin nedeni, onların hastalığı ağır geçirmemelerine ve aşıların bulaşmayı etkileyeceğine dair bilgi bulunmamasına dayanıyor” diyor.

Prof. Read, Endonezya stratejisinin başarılı olması için çok yüksek oranda aşılama yapılması, “yaşlı nüfusun mevtini ve hastanede tedavisini engellemek için nüfusun en az yüzde 50’sinin aşılanması gerektiğini” belirtiyor.

Endonezya’da hangi denemeler yapıldı?

Endonezya’nın bu farklı stratejiyi uygulamasının bir nedeni de, kullanılacak Çin aşısının yaşlılar üzerinde denenmemiş olması.

Hükümet, Pekin merkezli Sinovac ilaç şirketinin ürettiği CoronaVac aşısından 125 milyon doz uygulanacağını açıkladı. Lakin şimdiye kadar ülkedeki sıhhat merkezlerine 3 milyon doz dağıtıldı.

Endonezya, CoronaVac aşısının yüzde 65,3 oranında tesirli olduğunu açıkladı. Lakin hükümetin yaptığı aşı denemeleri yalnızca 18-59 yaş kümesini kapsıyordu.

Dr. Nadia, “Her ülkede farklı yaş kümelerine aşı uygulanması kararlaştırılmış ve Endonezya’dan da çalışma yaşındaki nüfusa aşıyı uygulaması istenmişti” diye açıklıyor.

Yaşlı nüfusun ise öteki ülkelerde yapılan deneme sonuçları elde edildiğinde ikinci basamakta aşılanabileceğini belirtiyor.

EPA

Bilim insanları aşı denemeleri hakkında ne düşünüyor?

Avustralya Ulusal Üniversitesi’nde salgın hastalıklar uzmanı Profesör Peter Collignon, “Bunun işe yarayıp yaramayacağını bilmiyoruz, kıymetlendirilmesi gerekiyor” diyor. Lakin Collignon, ülkelerin özgün şartlarına bağlı olarak aşılama programlarının farklılaştırılmasının mantıklı olduğunu savunuyor:

“Gelişmekte olan ülkeler açısından, virüsü yayma ihtimali daha yüksek olan çalışan nüfusun korunması siyaseti mantıklı bir metot olabilir; çünkü insanlara meskende kalmalarını söyleyemezsiniz.”

Prof. Read de tıpkı görüşte:

“Biz güçlü Batılı ülkeler olarak başka ülkelere ne yapmaları gerektiğini söyleyemeyiz.” Endonezya’nın stratejisinin o ülke açısından gerçek yaklaşım olabileceğini belirten Read, şu anda dünya genelinde de ne yapılması gerektiği konusunda bir belirsizlik olduğunu söz ediyor.

Endonezya Ulusal Üniversite Hastanesi’nden Profesör Dale Fisher, Endonezya’nın “pragmatik bir yaklaşım” benimsediğini söylüyor.

“Bu yaş kümesini aşılayacağız, zira elimizde ona dair datalar var diyorlar. Bunlara erişim daha kolay ve böylelikle işletmelerin ve muhtaçlık üretiminin devamı sağlanmış olacak.”

Nüfus büyüklüğü bakımından dünya dördüncüsü olan Endonezya’da aşılama programı kolay olmayacak. Ayrıyeten ülke topraklarının çok sayıda adaya bölünmüş ve ekvatora yakın olması, aşıların hakikat sıcaklıkta koruma edilmesini zorlaştırıyor.

Uzmanlar, hükümet siyasetinin yalnızca aşılama üzerine ağırlaştığına, virüsün yayılmasını önleyici farklı tedbirlere pek başvurulmadığına ve artan olay sayılarının sıhhat sistemine büyük baskı uyguladığına dikkat çekiyor. Test ve takip uygulaması ile toplumsal uzaklık ikazlarına da kıymet verilmesi gerektiği vurgulanıyor.

ReutersEndonezya’da genç nüfus sayısı hayli yüksek, lakin sıhhat dalına gereğince harcama yapılmıyor.

Endonezya nüfusunun yüzde 90’ı Müslüman. Kimi aşılarda domuzlardan elde edilen jelatin stabilizör olarak kullanılıyor.

Çin aşısı Sinovac’ta maymunların bedeninden elde edilen ögelerin kullanıldığına dair toplumsal medyada söylentiler sirkülasyonda.

Lakin kendisi de Müslüman olan Cumhurbaşkanı Widado, acil sıhhat sıkıntıları gündemde olduğu için bu bahislerin değer taşımadığını tabir etti.

Endonezya’nın dini sorunlarda istişare konseyi fonksiyonu gören Ulema Kurulu de uzun değerlendirmelerin ve tartışmaların akabinde Sinovac aşısının “helal olduğunu” açıkladı.

Daha evvel yapılan kamuoyu yoklamalarında, ankete katılanların yüzde 3-40’ının Covid-19 aşısı konusunda kuşkuları olduğu, yüzde 7’sinin ise aşı yaptırmak istemediği görülmüştü.

Dr. Nadia, bu sonuçlarda, aşının helal olup olmadığı sorusunun belirleyici olduğunu lakin resmi açıklamaların akabinde bu sorunun giderildiğini söz ediyor.

Cumhuriyet