Kongre binasına yönelik saldırının olası yansımalarını Dr. Ataç yorumladı: ABD artık istisna değil
Gelişmeleri kıymetlendiren Milletlerarası Gevenlik Analisti Dr. Kaan Kutlu Ataç, ABD’nin tarihî olarak kendisini konumlandırdığı istisnai noktada artık bulunmadığını söyledi. Ataç’ın, Cumhuriyet’in sorularına verdiği karşılıklar şöyle:
– Kongre baskınına hangi gözle bakmamız lazım?
Amerikan toplumu, 11 Eylül travmasının akabinde, “dünyanın en eski ve büyük demokrasisinin” nasıl kırılgan bir yer üzerinde olduğunu gördü. Amerikan hayat usulünün ve kıymetlerinin simgesi olan Capitol Hill’de (Kongre) 6 Ocak’ta 7 saat boyunca terör karar sürdü.
– Olayları tarihî açıdan nasıl kıymetlendirmek gerekir?
Amerika’nın kuruluşunun en temel nitelikleri, İngiliz Puriten anlayışının temsilcisi John Winthrop’un 1630’da verdiği bir dini hutbeye dayanır. Baskın sırasında çekilen ve “Kongre’nin ateşe verildiği” hissi uyandıran fotoğraf, göstericilerin bayrakları, Amerikan iç savaşını akla getirdi. Bu imgeler de dini hutbenin tam zıddının ömür bulmuş haliydi. Yaklaşık 400 yıldır Amerikan mefkuresinin teolojik simgesi olan ve İncil’de bahsi geçen “tepenin üzerindeki şehir” analojisiyle özdeşleşen Capitol Hill’in (Mabed Tepesi) kendi vatandaşları tarafından kanlı bir işgale sahne olmasının Winthrop’un düşlerini de bir kâbusa döndürdüğüne kuşku yok. Kongre’deki kanlı baskın, ABD’nin kendisini konumlandırdığı rabler katındaki biriciklik statüsünden, öteki ölümlülerin kategorisine indirilmesine neden oldu. Amerika’nın, temsil etmekten gurur duyduğu liberal demokratik nizam, şahsen kendi liderlerinin teşvik ettiği anti-demokratik ve popülist ötekileştirici siyasetin kurbanı olmuştur.
– Biden’ı neler bekliyor?
Biden idaresinin iç siyasette karşılaşacağı en büyük sorun, toplumunda yaşanan ve artık literatüre giren Trumpizmin bir özelliği olan derin kutuplaşmanın ortadan nasıl kaldırılacağıdır. Biden, başkanlığının birinci devrinde gücünü iç siyasetteki bu derin ayrımlaşmaya, tesirini gün geçtikçe artıran ekonomik meselelere yönlendirecek. Artık bir gelenek olan “ilk 100 gün”lük icraatların siyasetin nasıl şekilleneceğine dair işaretler vermesini bekleyebiliriz.
– Yaşananlar Amerikan siyasetini nasıl tesirler?
Siyasi yelpazenin en azından aktif bir kısmı, milis kümelerin Amerikanın bir kesimi olmasından mutlu. Trump’ın başkanlık seçimini oylarını büyük oranda artırarak seçimi kaybetmiş olması, gelecek seçimlerde kimi siyasetçilerin Trumpizmin bu kazanımından yararlanma ihtimalini güçlendiriyor. Silahlı gruplar-milislerin bundan sonraki Amerikan siyasetinde cazibesi yüksek stratejik bir araç olarak kullanıldığını görmek şaşırtan olmayacaktır. Biden’ın çok sağ kümelerin bu kazanımını büsbütün geriye döndürmesi en azından yeni Amerikan normalinde güç bir iş.
– Biden dış bağlar ve Türkiye’ye nasıl bakıyor?
Bilhassa NATO ittifakının varlığının ve gücünün şahsen Trump tarafından sorgulanmış olması, Biden’ın, memleketler arası güvenlikte ABD’nin müttefiklerinin itimadını tekrar nasıl geri kazanabileceği konusunu kıymetli kılıyor. Hakikaten Trump devrinde Türkiye ile alakaların “tarihi dip” noktasında olması Türk-Amerikan münasebetlerinin geleceği açısından yaşamsaldır. Washington’da gerek resmi gerekse akademik / entelektüel etraflarda Türkiye’ye bakışın önemli aksilikler içerdiği bir sır değil. Yakın geçmişte Türkiye’nin ulusal çıkarlarının korunması istikametinde Ankara’nın siyasetinin aykırısı bir çizgide olan IŞİD ile gayrette terör örgütü YPG/DYP ile yakın işbirliği sergileyen Brett McGurk’ün Ortadoğu ve Kuzey Afrika’dan sorumlu konuma atanmış olması da kıymetli bir göstergedir.
Bu ortada medyada Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın seçim sonrası telefonuna Biden’ın şimdi dönüş yapmadığı istikametinde haberler olduğunu belirtmek gerekir. Biden’in, ABD’nin güçlü ittifak münasebetleri içerisinde olduğu ülke başkanlarının tebrik telefonlarına karşılık verdiği biliniyor. Üst seviye Türk yetkililerin bilhassa son haftalarda ABD’ye yönelik problemlerin diyalog ve işbirliğine yönelik davetlerine net bir karşılık alınamadığı da gözden kaçırılmaması gereken bir konu.
Cumhuriyet
