Ölümcül hastalıkla ilişkili olduğu belirlenen ve yeni keşfedilen bakteri, bu hafta Nature Communications isimli akademik mecmuada birinci kere bildirildi.
Independent Türkçe’nin haberine nazaran, 2005’ten bu yana tehlike altındaki 56 Batı Şempanzesi, Tacugama tabiat muhafaza alanında bilinmeyen bir hastalık nedeniyle hayatını kaybetmişti. Hastalığın yalnızca müdafaa alanındaki şempanzeleri etkilediği görüldü.
Hastalık şempanzelerin nörolojik meseleler geçirmesiyle, kusmaları ve ishal olmalarıyla başladı. Sağlıklı şempanzelerin midelerinde şişliklere yol açan hastalık, tıbbi tedaviye karşın mevtle sonuçlanıyordu.
BİLİNMEYEN HASTALIK
Bilinmeyen hastalığı araştıran memleketler arası bir araştırma takımı hastalığa “epizootik nörolojik ve gastroenterik sendrom” (ENGS) ismini verdi.
Artık, 5 yıllık araştırmadan sonra hastalığın Sarcina cinsine ilişkin yeni keşfedilen bir bakteri çeşidi olan Sarcina troglodytae’le irtibatlı olduğu belirlendi. Bilim insanları şempanzelerin bilimsel ismi “Pan troglodytes” olduğu için bu ismi verdi.
Şimdiye kadar sırf iki çeşidi biliniyordu: Biri tahıl tohumlarının yüzeyinde ve toprakta, başkasıysa insan ve hayvan midelerinde bulunuyor ve görünüşe nazaran şempanzelerin mustarip olduğuna benzeri mide-bağırsak meselelerine neden oluyordu.
Akademik bir mecmuada yayımlanan 2013 tarihli makaleye nazaran bakteri “mide ülseri, amfizematöz gastrit ve mide perforasyonu gelişiminde rol oynuyordu”. Mide duvarında gaz bulunmasıyla karakterize edilen amfizematöz gastrit ölümcül olma potansiyeline sahip.
Hastalık insanlarda görülmemekle birlikte şempanzeler ve beşerler genetik yapılarının yüzde 98,8’ini paylaştığı için aktarılma potansiyeline sahip. Araştırmacılar, “insan sıtmasının ana etken hususlarından biri olan” ve bir vakitler beşerlerle birlikte evrimleştiği düşünülen Plasmodium falciparum’un aslında “batı gorilinden gelen zoonotik bir geçişten ortaya çıktığına” dair diğer bir örneğe işaret etti. Ebola ve HIV üzere öbür enfeksiyonlar, insanlara büyük maymunlardan zoonotik transfer yoluyla ulaştı.
Araştırmanın ortak müellifi ve Wisconsin-Madison Üniversitesi’nde epidemiyoloji profesörü olan Dr. Tony Goldberg, başından itibaren araştırmaya öncülük etti.
Milwaukee Journal Sentinel’e konuşan Goldberg, şunları söyledi:
“İnsanları enfekte etmeyen lakin şempanzeleri enfekte eden ya da şempanzeleri enfekte etmeyen fakat insanları enfekte eden çok az patojen var.”
Çalışma ayrıyeten şempanzelerdeki ENGS hadiselerini çevreleyen birçok sorunun gizemini koruduğunu belirtiyor. Örneğin, olay sayısı her yıl mart ayında tepe yapıyor ve nedeni bilinmiyor.
Ancak Dr. Goldberg, Covid-19’un bilakis bu bakterinin salgına neden olmayacağını ve bulaşıcı olmadığını da kelamlarına ekledi.
Cumhuriyet
