Trump’ın ikinci azil süreci: Senato’daki yargılama bugün başlıyor, süreç nasıl işleyecek?

Trump, ABD tarihinde Kongre’nin hakkında iki defa azil süreci başlattığı birinci lider.

Demokratların çoğunlukta olduğu Temsilciler Meclisi’nde hazırlanan iddianamede Trump’a iki suçlama yönletiliyor. Bunlardan birincisi seçimlerde usulsüzlük yapıldığına dair temelsiz ve temelsiz savlarda bulunmak. İkincisi de Kongre baskınında oynadığı sav edilen rolle ilgili “isyana teşvik”.

Senato’daki yargılama süreci bugün başlıyor. Bu sürecin sonunda yapılacak oylamayla Trump’ın da yöneltilen suçlamalardan hatalı olup olmadığına karar verilecek.

Bu süreç, tarihi olarak nitelendiriliyor. Çünkü birinci defa vazife mühleti dolan bir Lider azil talebiyle Kongre’de yargılanıyor.

Bu süreç nasıl işleyecek, neler yaşanması bekleniyor?

Yargılama süreci nasıl olacak?

Senato’daki yargılama süreci genel olarak türel olmaktan çok siyasi olarak görülüyor.

Yargılamanın sonunda Trump ile ilgili bir oylama yapılacak. Trump’ın hatalı bulunabilmesi için 100 sandalyeli Senato’da üyelerin üçte ikisinin bu tarafta oy kullanması gerekiyor.

Trump’ın hatalı bulunması halinde, kamu misyonlarından men edilmesi için bir diğer oylama daha yapılması mümkün.

Takvim nasıl işliyor?

Yargılama süreci, bugün yapılacak dört saatlik oturumla başlıyor. Bu oturumda Trump artık lider olmadığı için yargılama sürecinin de anayasaya uygun olup olmadığı ele alınacak. Oturumun akabinde bununla ilgili bir oylama yapılacak.

Çarşamba günü ABD saati ile öğleden itibaren taraflara kendi argümanlarını sunmaları için 16 saatlik bir mühlet verilecek.

Görgü şahitlerinin dinlenip dinlenmemesiyle ilgili oturum düzenlenip bunun oylamaya sunulması ihtimali de bulunuyorvar.

Senato, Musevilerin Şabat günü olmasından ötürü Cuma akşamından Cumartesi akşamına kadar oturumlara orta vermeyi planlıyor.

Tüm bu yargılama sürecinin ne kadar süreceği bilinmiyor.

Lakin Demokratlar sürecin süratli bir formda işlemesini ve tamamlanmasının akabinde Lider Joe Biden’ın pandemi nedeniyle getirilen finansal yardım paketi başta olmak üzere yapmak istediği yasal düzenlemelerle ilgili süreçlerin baştılmasını istiyor.

Suçlamalar neler?

Argüman makamı pozisyonundaki Demokratlar, Trump’ın Kongre saldırısından şahsen sorumlu olduğunu ve cezalandırılması gerektiğini öne sürüyor.

Yargı öncesi hazırlanan yazılı bilgilendirme notunda, Trump’ın seçimin sonuçlarını kabul etmeyi defaatle reddetmesinin “korumak için yemin ettiği cumhuriyete karşı isyana teşvikin” yolunu açtığı tabir ediliyor.

Trump’ın açıklamalarının 6 Ocak günü yapılan “kontrolsüz” gösteriyi her an patlamaya hazır bir barut fıçısına dönüştürdüğünü savunuyorlar.

Demokratlar, “öfkeli kalabalığın” Trump tarafından çakılan bir kıvılcımla “şiddete başvurmaya hazırlandığı” tezini şahsen eski liderin açıklamalarında kullandığı kelamlar ve Kongre baskını sırasında çekilmiş imgeler ile kanıtlamaya çalışacak.

Bilgi notunda, “Kanıtlar ortada… Başkanlık seçimlerinin sonuçlarını değiştirmeyi amaçlayan başka teşebbüsleri başarısız olunca eski Lider Trump da Kongre binasına yönelik saldırıyı kışkırttı” tabirleri yer alıyor.

Ayrıyeten, artık misyonda olmamasına rağmen Trump’ın “ilk gününden son güne kadar vazifede olduğu müddet boyunca gösterdiği davranışlardan ötürü hesap vermesi” gerektiği vurgulanıyor.

Demokratlar, eski liderin ömür uzunluğu kamu vazifesinden men edilmesini de istiyor.

Trump kendisini nasıl savunuyor?

Avukatları, Trump’ın baskın öncesi yaptığı konuşmanın kışkırtıcı olmadığını öne sürerek, “savaş” davetinin gerçek değil, mecazi manada alınması gerektiğini vurguluyor.

Bilgi notunda, “Bu kelamları bağlamından kopartıp ‘isyanı kışkırtmak’ olarak nitelendirmek, Sayın Trump’ın taraftarlarına ‘seslerini duyulmasını’ ‘barışçıl bir şekilde’ sağlamaları üzere sözler kullandığı konuşmasının öteki kısımlarını büsbütün gözardı etmek manasına geliyor” sözleri yer alıyor.

Avukatlar ayrıyeten, Federal Soruşturma Ofisi’nin (FBI) hazırladığı evrakların bu baskının hazırlıklarının günler öncesinden yapıldığına işaret ettiğini belirterek, bu bulguları da sunmaya hazırlanıyor.

Avukatların savunmasının bir öbür bacağını da Trump’ın artık misyonda olmamasından ötürü bu yargılama sürecinin anayasaya ters olduğu tezi oluşturuyor.

Bu teze nazaran, Trump artık sıradan bir vatandaş olduğu için lider olarak misyondan alınması mümkün değil.

Trump’ın savunma takımı, bu yargılama sreücini “siyasi bir tiyatro” ve “siyasi bir rakibi ve azınlık partisini susturmayı” amaçlayan “arsızca hazırlanmış siyasi bir oyun” olarak nitelendiriyor.

Misyon mühleti biten bir lider yargılanabilir mi?

Vazifeden ayrılmış bir lider hakkında azil süreci işletilmesinin ABD tarihinde bir örneği olmadığı üzere Anayasa’da da bu mevzuda açık bir karar yok.

Lider Richard Nixon hakkında başlatılan azil süreci, Nixon 1974 yılında vazifesi bıraktığında son bulmuştu.

Hasebiyle Trump azil yargılamasının Anayasa’ya alışılmamış olduğunu söyleyerek Anayasa Mahkemesi’ne başvurabilir.

Fakat daha evvel Lider olmasa da birtakım hükümet vazifelileri hakkında misyondan ayrıldıktan sonra azil süreci işletilmişti.

Trump söz verecek mi?

Argüman makamı durumundaki Demokratların istediği bu. Bu nedenle de kendisine gelecek hafta başlayacak süreçte, “iki taraf için de uygun bir tarihte ve yerde” söz vermesi için bir davet mektubu yolladılar.

Temsilciler Meclisi’ndeki Demokratlar Trump’ın sessiz kalmasının hakkındaki savların hakikat olduğunun yeni bir delili olduğunu savundular.

Lakin birkaç saat sonra eski liderin avukatları tabir davetini bir cins kamuoyuna yönelik gösteri diye niteleyerek Trump’ın bu daveti reddettiğini açıkladılar.

Avukatları Trump’ın istekli olarak tabir vermeye gitmeyeceğini açıkça belirtmiş bulunuyor.

Sav makamının zorla tabir vermeye çağırması mümkün lakin bunu yapmaları beklenmiyor.

Yargı sürecine kimler katılacak?

ABD’de Yüksek Mahkeme Lideri Yargıç John Roberts, Trump hakkındaki birinci azil sürecine başkanlık yapmıştı fakat bu sefer yapmayacak.

Senato’daki yargılamaya bu sefer, -Anayasa’ya nazaran lidere bir şey olursa yerini alacak üçüncü kişi olan- Senato’daki Demokratların önderi Patrick Leahy başkanlık edecek.

Sav makamında Azil Yöneticileri diye de tanımlanan, Temsilciler Meclisi mensubu 9 Demokrat olacak.

Trump’ı ise avukatları Bruce Castor ve David Schoen temsil edecek.

Savunma grubuna öteki isimlerin eklenip eklenmeyeceği şimdi belirli değil.

Bu olağan dışı mahkemede Senato’nun 100 üyesinin tamamı heyet üyeleri olarak yemin etmiş bulunuyor.

Trump, Senato tarafından hatalı bulunabilir mi?

Demokratlar Senato’daki 100 sandalyenin yarısını elinde bulunduruyor ancak azil oylamasında eski liderin hatalı bulunabilmesi için üçte iki çoğunluk lazım.

Bu nedenle Trump’ın hatalı bulunması için 17 Cumhuriyetçinin de bu tarafta oy vermesi lazım.

Parti şu ana kadar büyük ölçüde Trump’a sadakatini koruduğu için bu erişilmesi güç bir sayı üzere görünüyor.

Lakin Temsilciler Meclisi’nde daha evvel yapılan azil oylamasında 10 Cumhuriyetçi Demokratlarla birlikte oy vermişti ve Senato’da da Trump’a karşı oy kullanabilecek bir kaç senator var.

Tekrar de geçen hafta 50 Cumhuriyetçi senatörden 45’inin azil yargılamasına gerek olmadığı tarafında oy kullandıklarını da not etmek gerekiyor.

Trump hatalı bulunursa tekrar lider adayı olabilir mi?

Trump Senato’daki yargı süreci sonunda hatalı bulunsa bile 2024’deki seçimlerde lider adayı olmasını engelleyecek bir “kamu misyonlarından men” kararı için bir oylama daha yapılması gerekiyor.

Demokratlar, bunu da yapmayı hedefliyor.

İşte bu azil sürecinin doğuracağı en değerli sonuç da bu olabilir.

Şayet hatalı bulunursa, kamu vazifesinden men oylaması için Senato’nun kolay çoğunluğu kâfi olacak.

Münasebetiyle 50 Demokrat senatör ve oy hakkı olan Lider Yardımcısı Kamala Harris’in oylarıyla Trump’ın siyasi geleceği söndürülebilir.

Bu bir yandan başkanlık yarışına katılma niyeti besleyen ve Trump’ın bu süreçten elimine edilmesini isteyen önde gelen kimi Cumhuriyetçilerin de işine gelebilir.

Cumhuriyet