Türkiye Uzay Ajansı Başkanı, Bahçeli’nin “Cacabey” önerisini doğru bulmadı

TUA Lideri Yıldırım, AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Ulusal Uzay Programı Tanıtım Toplantısı’nda açıkladığı gayeler hakkında açıklamalarda bulundu. Yıldırım, insan kaynağının uzay çalışmalarında en kıymetli faktörlerden biri olduğunu belirterek, “Ülkemiz bu mevzuda belirli bir kaynağa sahip; lakin ileri ülkelerden çok geri durumda. Bunu süratle toparlamamız lazım. Bizim ise vaktimiz yok, biz çok süratli hareket etmek zorundayız. Cumhurbaşkanımızın açıkladığı maksatlar, önemli, agresif, kıymetli amaçlardır. Uzun periyotta 10 bin civarı bir uzmana ulaşmayı hedefliyoruz” dedi.

‘2023’TE SERT İNİŞLE BAYRAĞIMIZ AYA İNECEK’

Yıldırım, asıl amaçlarının 2028 yılında aya gezen araç ile inerek bilimsel çalışmalar yapmak olduğunu kaydederek, “Bunu zincir üzere düşünürsek, Türkiye’de bunun hiçbir halkası daha evvel denenmemiş. 2023 amacı bunun hem bir provası, bir deneyim kazanma misyonu olacak. Bayrağımızı sembolik olarak aya ulaştırmış olacak. 2023’te yapacağımız yalnızca bir aracın yerli bir motorla, aya ulaşması olacak. Bayrağımızı götürecek aya sert bir iniş yapacak. Sert inişten kastımız, hafif bir çarpmadır” dedi.

‘ÖZEL İSİMLER YERİNDE DEĞİL’

Astronot ve Kozmonot yerine önerilen ‘Cacabey’, ‘Ali Kuşçu’ isimlerini pahalandıran Yıldırım, “Türk Lisan Kurumu Liderimiz ziyaretimize gelmişti. Lider beyefendiyle şunda mutabık kaldık; özel isim kullanılması gerçek değil. Şayet bunu astronot yerine kullanacaksak; astronot yalnızca Türk olmayacak. Amerikalı astronot da olacak. Yarın, ‘Amerikalı Alpaslanlar uzaya çıkıyor’ dediğimiz vakit yanlış olur. Ya da ‘Rus Cacabeyler’ dediğimiz vakit olmayacaktır. Bu sefer beşerler tekrar astronot ismini kullanmaya devam edecek. Astronot bir cins isimdir, bir cins isim olarak bir teklif bulunması doğrudur. Özel isimler bence yerinde değil” sözlerini kullandı.

‘BİR ANKET ÇALIŞMASI YAPILABİLİR’

Önerilen isimler ortasında kendisine yakın gelen bir teklif olmadığını belirten Yıldırım, “Özbek bir kardeşim aradı, ‘Bizde bir isim var aramaya gerek yok. Biz ‘fezagir’ deriz’ dedi mesela. Fezagir mana olarak çok hakikat, ses olarak bize çok uyar mı tartışılabilir. Ancak her hâlükârda halkın beğenisine sunacağımız için, bir anket çalışması bile yapılabilir. En son kararı da Sayın Cumhurbaşkanımız verecektir. Onu göreceğiz. Fakat benim gönlümde bu yahut buna emsal söz var. İçinde feza geçebilir. Gök de geçebilir” diye konuştu.

‘BİR TURİSTİK SEYAHAT ÜZERE DÜŞÜNMÜYORUZ’

Uzaya gidecek birinci astronotun bayan yahut erkek olmasının kendileri açısından ehemmiyeti olmadığını belirten Yıldırım, “Önemli olan kriterleri sağlaması. Çok sıkıntı bir eğitimden bahsediyoruz. Bu çok farklı bir maksat, ay maksadıyla ilgisi yok. Bir Türk vatandaşının uzaya çıkması ve uzay istasyonunda bilimsel deney yapması. Bir turistik seyahat üzere düşünmüyoruz. Lakin fiziki özellikler çok ağırdır, fiziki kaideler ağırdır. Fiziki özelliklerin ona uygun olması lazım. Dünyada tercih edilenler pilotaj eğitimi almış, etkin pilot olabilir olmayabilir yahut havacılık eğitimi almış insanlardan tercih ediliyor” dedi.

‘PROJELERİN FARKLI BAŞKA BÜTÇELERİ OLACAK’

Bütçe konusunda bilgi eksikliklerinin olduğunu belirten Yıldırım, “38 milyon devlet bütçesinden verilen bir hissedir; lakin bir çok kurumdan aldığımız katkı hisselerimiz var. Yalnızca bunlara baktığınız vakit Uzay Ajansının bütçesi 50 milyon doların üzerine çıkıyor. Bu çok büyük para değil yanlışsız, bana sorsanız ben milyar dolar isterim; lakin ülkemizin kaideleri da belirli. Biz bunları yanlışsız kıymetlendirmek zorundayız. Ay gayesi üzere, astronot göndermek amacı üzere BKZS üzere büyük projelerde bunların hepsinde projelerin kendi bütçeleri olacak. Uzay Ajansı bütçesinden karşılanma zaruriliği yok. Bunu çok rahatlıkla biz gerekli kurumlara ilettiğimiz vakit bütçeyi ayrıyeten alacağız ve kullanacağız” diye konuştu.

‘UZAYDA OLMAZSANIZ KÖLE STATÜSÜNE DÜŞERSİNİZ’

Uzay çalışmalarının ehemmiyetine değinen Yıldırım, “Eğer uzay çalışmalarında olmaz ve uzayda yer almazsanız gelecekte, 3-5 sene içinde yoksullaşmayı bir yana bırakın köle statüsüne düşeceksiniz. Bizim bir sloganımız var; ‘Uzayda izi olmayanın dünyada kelamı olmayacak’ diye. Bu çok doğrudur. Dünyaya bakın bunu göreceksiniz. Uzay sistemleri devrede olmadığı vakit hayat durma noktasına geliyor. Daha da ehemmiyeti artacak. Uzayda biz yoksak, uzay iktisadında de yokuz, uzayın getireceği bütün teknolojik gelişmeler yararların hepsinden yoksun kalacağız. Bugün, ‘bu paralar öbür yerde kullanılsa daha iyi olur’ diye düşünenler, yarın bundan çok pişman olacak. Hakikaten tarihte kimi fırsatları kaçırdığımız üzere. Şuanda kimi bahislerde o yüzden geri kaldık. ‘Sanayi ihtilalini yakalayamadık’ diye üzülüyoruz. Bu da o denli bir şey. Yeni uzay çağını yakalayamazsak bu Türkiye için felaket olur. Bizim oraya harcayacağımız paralar, kat kat ziyadesiyle geri dönecektir. Şan olsun diye, ‘bizde bu da var’ diye halkımızın parasını bu işlere vermek istemiyoruz. Mecburî olan adımları atacağız. Gereksinim olduğunda da devletimiz buna kadirdir” dedi.

‘TÜRKİYE UZAY LİMANI İÇİN UYGUN DEĞİL’

Türkiye’den yapılacak roket fırlatmalarının kısıtlı olacağını belirten Yıldırım, “Türkiye’den fırlatma mümkün; lakin uzay limanımızı Türkiye’de kuramayız. Her yörüngeye her açıya fırlatma yapabilecek bir yere sahip olmanız lazım. Türkiye buna uygun değil” dedi. Uzaydaki her şeyin yerden denetiminin de çok değerli olduğunu kaydeden Yıldırım, “Yerden denetim için geniş çaplı antenler gerekiyor. Şu anda Türkiye’de bu yok. Bunun da alt yapısını kuracağız. En azından 1 tane büyük antene gereksinimimiz var” sözlerini kullandı.

Cumhuriyet