Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ve İran arasında geçici uzlaşı sağlandı
Memleketler arası Atom Gücü Ajansı (UAEA) Lideri Rafael Grossi, İranlı yetkililerle yaptığı görüşmede süreksiz uzlaşı sağlandığını, Ajansın bu ülkedeki temel doğrulama ve izleme faaliyetlerini 3 ay daha sınırsız sürdüreceğini söyledi.
Grossi, İran dönüşünde basına yaptığı açıklamada, Tahran’daki ağır temasların olumlu sonuçlandığını belirtti. Grossi, İran’da onaylanan “nükleer yasa” doğrultusunda Ajansın faaliyetlerinin 23 Şubat’tan itibaren kısıtlanacağının açıklandığını fakat görüşmelerde süreksiz teknik uzlaşı sağlandığını, bu kapsamda 3 ay daha UAEA’nın temel doğrulama ve izleme faaliyetlerinin sınırsız süreceğini söz etti.
Ajansın isteğinin istikrarın hakim kılınması olduğunu kaydeden Grossi, İranlı yetkililerle yapılan bu süreksiz mutabakatın kalıcı istikrar için öteki siyasi aktörlere imkan sunacağını vurguladı.
Öte yandan UAEA’dan yapılan yazılı açıklamada, UAEA ve İran Atom Güç Kurumunun vardığı mutabakat kamuoyuyla paylaşıldı.
Açıklamada, taraflar ortasındaki iş birliği ve itimadın ehemmiyetine işaret edilerek, İran’ın, daha evvel de olduğu üzere UAEA ile yaptığı kapsamlı teminat kontrolü mutabakatının şartlarına eksiksiz uyacağı bildirildi.
İki kurum ortasında teknik uzlaşıya varıldığı belirtilen açıklamada, “UAEA’nın 3 aya kadar temel doğrulama ve inceleme faaliyetlerini sürdürmesi kanun (nükleer yasa) ile uyumludur.” sözüne yer verildi.
Açıklamada, iki kurum ortasında varılan teknik uzlaşının belirlenen emele hizmet edip etmediğinin tertipli olarak gözden geçirileceği de kaydedildi.
UAEA Lideri Grossi, 17 Şubat’ta yaptığı açıklamada, İran’ın 23 Şubat’tan itibaren Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Mutabakatı (NPT) kapsamında uygulanan Ek Protokol’dan ayrılacağını duyurması üzerine bu ülkede Ajansın yürüttüğü temel doğrulama ve izleme faaliyetlerinin sürdürülebilmesi için karşılıklı bir uzlaşı sağlamak üzere Tahran’a gideceğini bildirmişti.
İRAN’DA ONAYLANAN “NÜKLEER YASA”
Muhafazakarların çoğunlukta olduğu İran Meclisi, nükleer bilimci Muhsin Fahrizade’nin 27 Kasım 2020’de öldürülmesinden kısa mühlet sonra nükleer faaliyetleri hızlandırmayı hedefleyen “Yaptırımların Kaldırılması ve İran Ulusunun Çıkarlarının Korunması için Stratejik Hareket Planı” yasasını çıkarmıştı.
İran Atom Gücü Kurumunun uranyumu en az yüzde 20 zenginleştirmeye başlamasını ve düşük seviyeli zenginleştirilmiş uranyum stoklarını artırmasını zarurî kılan yasa, nükleer mutabakatın taraflarının 21 Şubat’ta kadar Tahran’ın bankacılık alakalarını ve petrol ihracatını olağana döndürecek adımlar atmaması halinde, İran’ın NPT kapsamında 2016’dan bu yana istekli olarak uyguladığı Ek Protokol’den ayrılmasını gerektiriyor.
Tahran idaresi, Ek Protokol uyarınca, UAEA müfettişlerinin nükleer tesislerini istedikleri anda birdenbire denetlemelerine müsaade vermişti. İran’ın Ek Protokol’den ayrılması, Ajans müfettişlerinin kontrollerinin sonlandırılacağı manasına geliyor.
Cumhuriyet
