ABD-İran hattında nükleer pazarlık inişli-çıkışlı süreçteyken Irak üzerinden gerilim artıyor
Washington-Tahran ortasında nükleer satranç sürerken Irak’ın tarafların vekalet savaşı alanı haline gelmesi tartışmaların merkezinde. Irak’ın başşehri Bağdat’ta evvelki gece, içinde ABD Büyükelçiliği de olmak üzere yabancı misyonlar ile hükümet binalarının yer aldığı yüksek güvenlikli “Yeşil Bölge” bir defa daha roketli atağın maksadı oldu. Olayda can kaybı yaşanmadı. Bağdat’ın kuzeyinde Amerikan askerlerinin de konuşlu olduğu Beled Üssü’ne de geçen cumartesi atak düzenlenmiş, bir kişi yaralanmıştı. 15 Şubat’ta Erbil Havalimanı yakınlarında ABD üssüne roketli taarruzda bir kişi hayatını yitirmişti.
Washington, geçmiş taarruzlarla ilgili sık sık İran irtibatlı kümeleri sorumlu tutmuştu. Evvelki günkü taarruzun akabinde ise Pentagon Sözcüsü, “Saldırılardan İran’ın sorumlu tutulup tutulmayacağı” istikametindeki soruya cevap vermedi lakin “Washington’ın Tahran’ın aktiviteleri istikametindeki görüşlerinin çok açık olduğunu” belirtti. Sözcü, NATO’nun Irak’ta genişleme planı ile ABD’nin bölgede asker artırma planı olmadığını savundu. Dışişleri Sözcüsü Ned Price ise evvel, Tahran’ı İran irtibatlı kümelerin akınlarından sorumlu tutacaklarını açıkladıklarını söyledi. Fakat öbür yandan da sert bir çıkış yaparak İran’ın elini güçlendirmesini ve Irak’ta istikrarsızlığı artırmayı istemediklerini savundu. Price’ın “Erbil’deki son roket ataklarının faillerinin kimler olduğuna yönelik soruşturmanın şimdi tamamlanmadığı” sözü de dikkat çekti.
EK PROTOKOL’DEN AYRILDI
ABD’de Biden idaresi İran ile milletlerarası mutabakata dönme niyetini belirtse de taraflar birinci adım konusunda birbirini yokluyor. Tahran, uzlaşı masasına yaptırımların kalkmaması halinde dönmeyeceğini sıklıkla vurguluyor. ABD’de şahin kanattan ise Tahran’a karşı selefi Trump periyodunda olduğu üzere sertlik siyasetinin devamı istikametinde Biden idaresine baskı sürüyor.
Öte yandan İran, dün Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Mutabakatı kapsamında 2016’dan bu yana uyguladığı ve Memleketler arası Atom Gücü Kurumu (UAEK) müfettişlerine özel kontrol müsaadeleri verdiği Ek Protokol’den ayrıldı. İran Dışişleri Bakanı Cevad Şık, Avrupa’nın nükleer mutabakattaki taahhütlerini yerine getirmediğini belirtti. “ABD ile Avrupa şu an tıpkı konumda” dedi.
UAEK Lideri Rafael Grossi, Tahran ziyareti sonrasında süreksiz bir tahlil üzerinde uzlaşıldığını, İran’ın nükleer tesislerde sonlu olarak kontrollere üç ay daha devam edilebileceğini açıklamıştı.
Bu ortada Batı ile nükleer uzlaşı uğraşlarının mimarı reformcu cepheden Manevî idaresine karşı kimi muhafazakâr kanattan sert çıkışlar da dikkat çekiyor. Ülke haziran ayındaki seçimlere hazırlanırken muhafazakârların çoğunlukta olduğu meclisin, Tahran idaresinin UAEK ile uzlaşısını Yargı Erki’ne şikâyet etmesi siyasi tansiyonu yükseltti.
Cumhuriyet
