ABD Kongresi 200 yıl sonra ilk kez saldırıya uğradı, bu tarihi günde neler yaşandı?
EPA
ABD Kongresi’nin bugüne kadar ekseriyetle formaliteden ibaret olan seçim sonuçlarını tescil için yaptığı oturum bu yıl tarihi bir nitelik kazandı.
Seçimlere usulsüzlük karıştığı tarafındaki temelsiz ve gerçek olmayan argümanları ortaya atan Lider Donald Trump’ın davetiyle başşehir Washington DC’de binlerce kişi toplandı.
Trump, Beyaz Saray önünde destekçilerine yaptığı konuşmada, “Asla vazgeçmeyeceğiz, yenilgiyi asla kabul etmeyeceğiz” dedi.
Daha sonra kalabalık, Senato ile Temsilciler Meclisi’nin ortak oturumunun başlamasından kısa bir müddet sonra bina etrafındaki güvenlik bariyerlerini aşarak, Kongre binasına ulaştı.
Güvenlik tedbirlerinin yetersiz kaldığı görülürken, protestocular camları ve kapıları kırarak içeri girdi.
ReutersKimi protestocular Senato genel şura salonuna ulaştı. Temsilciler Meclisi’nde ise kapılar kapatıldı, kapıların önüne barikatlar kuruldu ve güvenlik güçleri içeri girmek isteyenlere ateş açtı. Bu sırada göğsünden vurulan bir protestocu kaldırıldığı hastanede ömrünü yitirdi.
Lider Yardımcısı Mike Pence ve senatörlerin, polis ve güvenlik güçleri tarafından Kongre binası içerisinde zımnî ve inançlı bir yere götürüldüğü ve olaylar yatışana kadar da burada tutuldukları açıklandı.
Polis göstericilere vakit zaman biber gazıyla müdahalede bulunurken, olayların yatıştırılması için Ulusal Muhafızlar konuşlandırıldı. Ayrıyeten Başşehir Washington DC’de 24 saatlik sokağa çıkma yasağı ilan edildi.
Trump, destekçilerinin Kongre binasını işgal ettiği sıralarda attığı Twitter bildirisinde hareketlerini barışçıl bir halde sürdürmeleri davetinde bulundu. Yardımcısı Pence ise protestoculardan Kongre binasından ayrılmalarını istedi.
ReutersABD Lideri seçilen Joe Biden da geçiş periyodu çalışmalarını sürdürdüğü Delaware’de kameraların karşısına geçti.
Biden, “Başkan Trump’tan artık ulusal televizyona çıkarak yeminini ve anayasal vazifesini yerine getirmesini ve bu işgale son verilmesi davetinde bulunması istiyorum. Bu bir protesto değil, başkaldırıdır. Bütün dünya bizi izliyor” dedi.
Bu açıklamadan kısa bir mühlet sonra Trump, Twitter hesabından bir dakikalık bir görüntü yayımladı. Trump, bu görüntüde seçimlere usulsüzlük karıştığı tarafındaki temelsiz tezlerini yinelerken, destekçilerine de konuta dönmeleri daveti yaptı.
Daha sonra güvenlik güçlerinin de müdahalesiyle kalabalık binadan uzaklaştırıldı ve Kongre binasında yine güvenliğin sağlandığı açıklandı. Bu açıklamanın akabinde Kongre’nin seçim sonuçlarını tescil etme süreci de kaldığı yerden tekrar başladı.
ReutersABD’DE YAŞANANLARA BÜYÜK REAKSİYON
Tarihçiler, Kongre binasının 1812 yılından bu yana birinci kere işgale uğradığını belirtiyor. Kongre binası, 1814 yılında Koramiral Sir Alexander Cockburn ve Tümgeneral Robert Ross önderliğindeki İngiliz kuvvetler tarafından ateşe verilmişti.
ABD Kongresi Tarih Topluluğu’un websitesinde, “ABD Kongre binası, bir yapıdan çok daha fazlasını temsil ediyor. Burası Amerikan demokrasisi ve hayat şeklinin bir simgesi konumunda” sözleri yer alıyor.
ABD idare sistemi içerisinde epeyce büyük bir sembolik ehemmiyete sahip olan Kongre binasına yapılan atağa birçok kısımdan sert reaksiyon geldi.
ReutersAyrıyeten Trump periyodunda idarede misyon yapmış kimi isimler de reaksiyon gösterenler ortasında yer aldı.
Washington Post gazetesi, Trump’ı ABD demokrasisine yönelik bir tehdit olarak tanımladı ve vazifeden alınması davetinde bulundu.
New York Times gazetesi de yaşananları “otoriter ülkelerde yaşanan darbe ve ayaklanma imgelerini anımsatan fevkalâde sahneler” olarak tanımladı.
Wall Street Journal gazetesinde yayımlanan tahlilde, yakın periyotta “iki başkanlığı, iki partiyi ve bir ülkeyi bu kadar derinden yaralayan bir 24 saatin hiç yaşanmamış olduğu” yorumu yapıldı.
ReutersBUNDAN SONRA NE OLACAK?
Kongre’de seçim sonuçlarının tescil edilmesiyle ilgili süreç yine başladı. Daha evvel sonuçlara itiraz edeceğini açıklayan birtakım Cumhuriyetçi Kongre üyeleri, yaşananlar ışığında bu kararlardan vazgeçtiklerini ilan etti.
Bu itirazların sonuçların onaylanmasını etkilemesi beklenmiyor fakat sürecin gecikmesine neden olabilir.
Öbür yandan Beyaz Saray’da misyonlu kimi isimler, yaşananlara reaksiyon göstererek misyonlarından istifa etti.
ReutersABD basınında yer alan haberlere nazaran, First Lady Melania Trump’ın genel sekreterliğini yürüten Stephani Grisham, Beyaz Saray sözcü yardımcısı Sarah Matthews ve Beyaz Saray toplumsal işlerden sorumlu sekreter Rickie Niceta misyonundan istifa eden isimler ortasında yer alıyor.
Trump idaresinden öbür isimlerin de istifa edeceği öne sürülüyor.
Ayrıyeten Trump’ın azledilmesi ya da misyondan alınması için davetler da yüksek sesle lisana getirilmeye başlandı.
Bu manada anayasanın 25’inci unsurunun işletilmesine dönük davetler ön plana çıkıyor. Anayasanın 25’inci hususu, Lider Yardımcısı ve kabinenin çoğunluğunun, liderin vazifelerini yerine getirmediğine karar verirse, lider yardımcısının vekaleten liderin vazife ve yetkilerini üzerine almasına imkan tanıyor.
Bu durumda liderin Kongre’ye itiraz hakkı bulunuyor ve itirazın geçersiz olması için ise Kongre’nin her iki kanadından da mutlak çoğunluğun liderin misyondan alınmasını desteklemesi gerekiyor.
25’inci unsurun işletilebileceğine dair çeşitli argüman ve davetler ortaya atılmış olsa da bu hususta şimdi kamuoyuyla paylaşılan resmi bir teşebbüs yapılmış değil.
Cumhuriyet
