‘ABD, Türkiye sınırına yeni bir üs kuruyor’ iddiasını uzmanlara sorduk

Londra merkezli Asharq al-Awsat gazetesi, bu hafta içinde yayımladığı ve muhaliflere yakın Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne dayandırdığı haberde ABD öncülüğündeki IŞİD’le çaba koalisyonunun, Suriye’nin Haseke vilayetine bağlı Ayn Divar bölgesine büyük bir askeri üs kurmayı planladığını ve koalisyona ilişkin 50 TIR’la Irak’tan Suriye’ye bu bölgeye askeri sevkıyat yapıldığını yazdı. Ayn Divar bölgesi, Suriye’nin en kuzeydoğusunda Türkiye ve Irak sonlarının da kesiştiği bölgede, Şırnak’ın Cizre ilçesine birkaç yüz metre uzaklıkta bulunuyor. Ayn Divar civarında Rus askerlerinin de bulunduğu biliniyor.

ALİ ER: PROVOKATİF BİR ADIM

Cumhuriyet’e değerlendirmelerde bulunan emekli Tuğgeneral Ali Er, “Buraya kurulması planlanan üs bir hudut güvenlik üssü mü, eğitim üssü mü, istihbarat üssü mü bilemiyoruz. Ancak arka arda olanları gördükçe bu son adımı ABD’nin, Türkiye’ye yönelik bir provokatif adımı olarak kıymetlendirebiliriz. Güya ABD, tesir odaklı harekât yaklaşımıyla Türkiye’yi köşeye sıkıştırma odaklı hareket ediyor” dedi. Bölgedeki üs planlamasının gerisinde ABD’nin Suriye’deki kuvvetlerinden sorumlu Merkez Kuvvetler Komutanlığı’nın (CENTCOM) olduğunu belirten Er, “Biden idaresinin misyona başlar başlamaz Ortadoğu’da bu ölçüde taktik düzeyde adımlar atmaya dönük kararlar aldığını düşünmüyorum. Bu, Trump periyodunda alınıp bugüne kadar tahminen askıda tutulan kararın bu geçiş sürecinde oldubittiye getirilmesi üzere duruyor. Zira bu kararın alınması için şu an bir askeri münasebet göremiyorum, bu adım siyasi bir adımdır. Bu kararın gerisinde siyasetçilerden çok CENTCOM ve Pentagon’un olduğunu düşünüyorum, zira bu olağan bir şey değil” diye konuştu.

Ayn Divar bölgesine kurulacak üssün IŞİD’le uğraş üzere bir münasebetinin olamayacağını, bölgede IŞİD varlığı bulunmadığını da söyleyen Er, “Bu bölge, Irak-Suriye irtibatını sağlayan yola çok yakın bir bölgedir. Buraya kurulacak bir üs, ABD’nin Türkiye’ye ‘Bu bölgede YPG’ye yönelik bir şeyler yapmayı planlıyorsan bunu yapma’ bildirisi olur. Münasebetiyle bu türlü bir üs askeri olmaktan çok siyasi bir bildiri içerir. Türkiye hududunun tabanına kalıcı bir üs kurulmasının askeri tek maksadı, Türkiye’yi bu bölgede yapılabilecek mümkün bir harekâttan caydırmak olabilir” değerlendirmesini yaptı.

ABD’nin bu adımlarının NATO müttefikliği hukuku uyarınca da “kabul edilebilir” olmadığını, NATO muahedesinin, müttefiklerin “işbirliği ve eşgüdüm” içinde hareket etmesini öngördüğünü anlatan Er, “ABD, Ortadoğu’da NATO şapkasıyla değil, ABD’nin müstakil emperyalist ömür alanı gözüyle hareket ediyor. ABD, YPG’yi Rusya’nın Suriye’de Esad’la almış olduğu durum üstünlüğünü dengelemek için bir araç olarak kullanıyor, bunu kendileri söylüyorlar. Fakat bu durum, Türkiye’nin ulusal güvenliğine tehdit oluşturmaktadır. Burada çıkarlar çatışıyor. ABD’nin PKK/YPG terör örgütüne yönelik tavrını Türkiye’nin kabul etmesi mümkün değil. Şu anda bu adımları boksörlerin maçta birbirlerini yoklama yumrukları üzere görüyorum. Biden’ın iç siyasetteki stratejik adımlarını planladıktan sonra sıra Ortadoğu’ya gelince Türkiye’yle de tüm bu problemler müzakere edilecektir” dedi.

‘KARŞI ÇIKILMALIYDI’

Er, bu hafta yapılan NATO Savunma Bakanları Toplantısı’nda, NATO’nun Irak’taki varlığını artırma kararı aldığına dikkat çekerek “NATO’nun Irak’taki gücünü artırma kararı aldığı ve bu karara Türkiye’nin karşı çıkmadığı bir konjonktürde ABD hududa da üs koyar, YPG’yi de takviyeler. Türkiye’nin PKK ile gayreti sürerken Irak’taki NATO güçlerinin 4-5 bine çıkmasına karşı çıkması gerekirdi. Türkiye, maalesef stratejik bir oyun planı kurmadan müstakil olaylara müstakil yanıtlar vererek dar bir alana sıkıştırılıyor” tabirlerini kullandı.

ÖZÜLKER: RUSLAR DA KURACAK

Emekli Büyükelçi Uluç Özülker hususla ilgili Cumhuriyet’e yaptığı değerlendirmede Ayn Divar bölgesinde hem ABD’nin hem de Rusya’nın üs kurma planlarının olduğu tarafındaki haberlere dikkat çekerek “Rusların da ABD ile anlaştığı ve o bölgede Rusların da üs kurmaya hazırlandığı tarafında haberler geliyor. Yalnızca ABD değil, Rusların da o bölgeye yönelik adımlar planladığı tarafında teyide muhtaç bilgiler var” dedi.

Türkiye ile ABD ortasında Suriye’de YPG’ye verilen dayanak, S-400 ve F-35’ler problemi, FETÖ elebaşı Fethullah Gülen’in iadesi, Doğu Akdeniz’de Yunanistan’a artan takviye, Halkbank davası üzere unsurları olan “sorunlar yumağı” bulunduğunu belirten Özülker, “Türkiye ile ABD ortasında bütün bu sıkıntılar varken oraya bir üs kurulması, tüm bu meseleler yumağına bir yenisinin eklenmesi olacak. Orada bir üs kurmanın ne manası olduğu, nasıl bir işe yarayacağı da belirli değildir. Bu adım, ABD’nin, Türkiye’nin hassasiyetlerini manaya noktasında olmadığını gösteriyor” diye konuştu.

Özülker, Türkiye-ABD ve Türkiye-AB ortasında meselelerin tahlili için çeşitli düzeylerde görüşmelerin süreceğini belirterek “Türkiye’ye karşı mart ayında yapılacak toplantıda AB’nin yeni açılımlarda bulunabileceğine dair kimi işaretler var. ABD tarafında şimdi bu türlü bir işaret göremiyoruz. Lakin sıkıntıların aşılması için tahlil arayışları olacaktır. Türkiye’nin geri adım atamayacağı birçok sıkıntı var, lakin kimi problemlerin tahlili için arayışlar da mevcut. Akar’ın ‘Girit formülü’nü ortaya atması da bu kapsamda düşünülebilir. Problemlerin tahlili için ABD’nin de muhakkak noktalarda geri adım atması gerekiyor. Lakin bu tabloda bu üs ne işe yarayacak, ne manası var soruları ortada durmaktadır” tabirlerini kullandı.

SURİYE’DEKİ ABD ÜSLERİ

ABD’nin Suriye’de terör örgütü PKK’nin Suriye kolu YPG’nin de içinde yer aldığı SDG denetimindeki Rakka, Deyrizor ve Haseke vilayetlerinde birçok askeri nokta ve üssü bulunuyor. Türkiye’nin Tel Abyad ve Resulayn bölgesinde YPG amaçlarına yönelik Ekim 2019’da düzenlediği Barış Pınarı Harekâtı esnasında ABD, bir kısmı Türkiye sonuna yakın noktada bulunan 16 üs ve askeri noktasından çekilmiş, harekâtın akabinde bu üslerin bir kısmına geri dönmüştü. Hala Suriye’de çoğunluğu Deyrizor’daki petrol alanlarına yakın bölgede olmak üzere 11 başka noktada sayıları 600 civarında olduğu kestirim edilen ABD askerleri bulunuyor. Kurulması durumunda Ayn Divar bölgesindeki üs, Türkiye hududuna en yakın pozisyondaki üs olacak.

RUSYA: S-400’DE ORTA YOK

Rus devlet silah ihracat şirketi Rosoboronexport’un Lideri Aleksandr Miheyev, “S-400 sevkıyatına ait görüşmelere orta verilmesi üzere bir durum yok” açıklamasını yaptı. Sputnik’in haberine nazaran, Rusya Federal Askeri ve Teknik İşbirliği Servisi (FSVTS) Lideri Dmitriy Şugayev, Türkiye’ye ek S-400 sevkiyatı konusundaki görüşmelerde ileri bir safhada olduklarını lakin şimdi muahede imzalamadıklarını belirtmişti.

Cumhuriyet