ABD’nin metaforu: Stillwater
Oklahoma, Stillwater kasabasınndaki petrol platformunda çalışan Bill Baker’ın (Matt Damon) ismi bir olaya karışınca işinden kovulur. Altı aydır işsiz olan Bill, önüne ne gelirse yapmaya başlar, inşaat kesiminde de işler sakindir. Shawnee kasırgasında yıkılan konutların hafriyatlarını Meksikalı personellerle birlikte kaldırır. Tom McCarthy, Stillwater’a etkileyici bir açılış sekansıyla başlar. Meksikalı personeller “Enkazı kaldırdıktan sonra kasabaya ne olacak ? –Yeniden inşa edilecek. –İnsanlar geri dönecek mi ? –Çoğu dönecek. –Amerikalılar değişmek istemiyorlar. –Amerikalıların neyi sevip sevmediği kasırganın umrunda değil” diye konuşurlar. Bill, değişmek istemeyen bir Amerikalıdır, hayatı annesi Sharon (Deanna Dugan), konutu ve işi ortasında geçer. Vücut gücüyle durmaksızın çalışır, fazla düşünmez, kazandığı parayla Marsilya’ya okumaya giden, Arap sevgilisi Lina’yı öldürmekten ötürü hapise giren kızı Allison’ı (Abigail Breslin) ziyaret eder. Beş yıldır mahpus yatan Allison babasından birinci kere ona yardımcı olmasını ister, saf olduğunu Lina’yı Akim (Idir Azougli) isimli bir Arap gencin öldürdüğünü söyler.
Annesi intihar edince, uyuşturucu ve alkol bağımlısı babası tarafından terkedilen, babaannesi Sharon’ın büyüttüğü Allison Bill’den yardım isteyince iyi bir Hristiyan olup, yemek evvelce, her gece dua eden Bill kızını kurtarmaya karar verir. Fransız mahkemesine nazaran Lina varoşlardan gelen fakir bir Arap kız, Allison ise Amerika’dan gelen varsıl bir kızdır. Bill ‘e nazaran medya önyargılıydı, ilgilendikleri tek şeyse Allison’ın Arap bir kızla yatmasıydı. Marsilya’da kendini sudan çıkmış balık üzere hisseden Bill, kızının avukatından dayanak alamayınca Akim’i tek başına bulmaya girişir. Tesadüfen tiyatro oyuncusu bekar anne Virginie (Camille Cottin) ve küçük kızı Maya (Lilou Siauvaud) ile yolları kesişir. Virginie, lisan konusunda Bill’e yardım eder. Birlikte, Marsilya’nın en tehlikeli bölgesi, fakirlerin, azınlıkların yaşadığı Kalliste’ye sarfiyatlar.
Oklahoma ve Marsilya’daki sıkıntılar birebirdir, ırkçılık, ayrımcılık, önyargı her yerde vardır. “Kızımı mahpustan çıkarmaya çalışıyorum, tek umursadığım bu” diyen Bill’e Virginie -tam bir Amerikalı üzere davrandın der. Bill’in dünyadaki sıkıntılardan haberi bile yoktur. Trump’a oy verememiştir, zira sabıkası vardır.
Baba-kızın deniz kenarındaki sahnesi ve diyalogları etkileyicidir: “Hayat acımasız. Sıçıp batırmada üstüne yok baba, zira ben de öyleyim”. Deniz kenarında günah çıkarmaya devam eden Allison, yazgısını kabul edip bununla yaşamayı öğrendiğini, utanç, suçluluk, onu tabana sürükleyen tüm hisleri kenara ittiğini, kendini güçlü duyumsadığını itiraf eder. Allison’ın Arap Lina olan bağı ona İslamiyeti tanıtmıştır.
Varoş semt Kalliste’deki çekimler, Orange Vélodrome stadındaki Marsilya maçı, finalde Allison’ın -Baba, bizim problemimiz ne ? Buralarda hiç birşey değişmemiş, her şey birebir duruyor” cümlesine Bill’in –Bana her şey farklı görünüyor, artık tanıyamıyorum bile” cevabı düşündürücüdür.
Stillwater, salt Bill ile Allison’ın hikayesi değildir, ABD’nin, Fransa’nın, Virginie ile Maya’nın, Lina ile Akim’in, tüm dünyanın hikayesidir. 2007’de Perugia’da Amerikalı öğrenci Amanda Knox’ın oda arkadaşı Meredith Kercher’I öldürme haberini okuyan Tom McCarthy, bu olayın gerisindeki dramı merak ederek araştırmayagirişir, Stillwater tam on yıllık bir projedir.
“Politik, ulusal, kültürel çeşitlilik ne olursa olsun bu meseleler tümüyle icinde bulunduğumuz vakti yansıtıyorlar. ABD ahlaki otoritesini mi kaybetti ? Trump idaresi, tasaları, çekişmeleri güzelce arttırdı” diyen Tom McCarthy, izleyecinin Stillwater’ı seyrederken ömürlerimizi ve hareketlerimizi biçimlendiren etik zorunlulukları düşünmemizi istiyor.
Tom McCarthy’nin yönettiği, senaryosunu Marcus Hinchey, Thomas Bidegain ve Noé Debré ile birlikte yazdığı, Matt Damon, Abigail Breslin, Camille Cottin, Deanna Dunagan, Lilou Siauvaud, Moussa Maaskri, Anne Le Ny, Idir Azougli’nin oynadığı, kültürel çatışmalar, yanlış anlamalar, ayrımcılık, ırkçılık, popülizm, milliyetçilik, lisan manileri, karmaşık yasa sistemi, ilgiler, irtibat, kurtuluş, kefaret temalarını ele alan, Amerika’nın metaforu Stillwater bugün gösterime girdi.
Cumhuriyet