Adalet Yürüyüşü kararı Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu öncülüğünde İstanbul Milletvekili Enis Berberoğlu’nun MİT tırlarının durdurulmasıyla ilgili davada tutuklanmasının akabinde alındı. Yürüyüş Ankara’da başlayan, çeşitli isimlerin ve kümelerin iştirakiyle büyüyen, İstanbul’a kadar süren “adalet” talebiyle gerçekleşen sivil yürüyüş olayıdır. Yürüyüş, 15 Haziran 2017’de Ankara’da Güvenpark’ta başladı ve 9 Temmuz 2017’de Maltepe’de sonlandı. 420 kilometrelik yolu 25 günde yürüyen Kılıçdaroğlu, yürüyüşün sonunda Maltepe’de bir miting de düzenledi.
‘SİYASETE AHLAKI, HUKUKU GETİRMENİN BİRİNCİ MANALI TESİRLİ UYARISIYDI..’
ŞÜKRAN SONER
Bugünün siyasi gündemine, iktidarları erki üzerinden yaşanan hak-hukuk, adalet ihlalleri, yolsuzluklar, hele de mafya tertibi kıskacında tanıklıklar, yaşanan ağır tartışmalara bakarak, Kılıçdaroğlu’nun Ankara-İstanbul Adalet Yürüyüşü’nün sonuçları üzerinden, başlığa aldığım değerlendirmeyi, maksadı, aktifliği üzerinden olmasa da bugün gelinmiş noktadaki sonuçlar üzerinden fazla “Polyannacılık” olarak görenler çıkabilir.
Toplumsal gelişmelerin bütünlüğü içinde, dönemeç taşı tesiri yapmış, rol model oluşturmuş çıkışları, hakikat okumak, hele de yol gösterici, ders oluşturucu nitelikleri ile pahalandırmak, yeni yapılması gerekenler üzerinden de çok öğretici, bir o kadar fonksiyonel olabilir. 15 Temmuz FETÖ’cü darbesinin yalnızca, Amerikancı darbe yaygın kokusu, kanlı sonuçları, ortak toplumsal direnişle durdurulmuş olmasının sıcağında; muhalefetin “20 Temmuz 2. darbesi” kavramı ile anlatmaya çabaladığı, demokrasi, hak-hukuktan ağır kopuşların gerçekleri ile yüzleşmek, hele de toplumsal algının oluşturulması siyaseten öylesine kolay bir iş değildi.
FETÖ’cü darbeyi de heveslendiren, partili, dünyadaki en ucube başkanlık rejimi modeli ile, cumhur cephesi ittifakı içinde, evvel fevkalâde haller gerekçeli, gerisinden kararnamelerle yönetme, Meclis’in iradesini, yasa yapma yetkilerini tabana vurduran, hak-hukuk, demokrasiyi yok edebilme gücünü algılayabilmek öylesine kolay bir iş olmasa gerek. Saray, tek adam rejimi suçlamasının haklılığının birinci manalı, fonksiyonel karşı duruşuna ayna tutan hareket sorusunun karşılığı oldu Ankara yürüyüşü. Elbette tek başına CHP Genel Lideri Kılıçdaroğlu’nun kararlı duruşu olarak açıklanacak değil. Her basamağına katkıda bulunan siyasetten demokratik örgütlenmelere, sivil halka uzanan, birkaç yüzlerden birkaç yüz binlere ulaşabilen iştirakçi kitlelerin, halkın direkt iştiraki ve gücünün hisseleriyle birlikte..
Kıymetli bir ayraç oluşturmasında, iştirakçilerinin tümünün hisseleri yadsınamaz. Doğal olarak iktidar erkinin giderek otoriterleşmede hudut tanımazlığını besleyen boyutlarıyla birlikte, o günlerden bugünlere gelişte tüm yaşananların etki-tepki süreçlerini, birbirlerine eklemlenen toplumsal gelişmelerin halkalarını da bir o kadar dikkatle okumak yaşamsal bedellerde. Doğruları, yanlışlarıyla, zikzaklarıyla..
Nasıl ki günün şartları, dinamikleri içinde Meclis’te siyasi partiler ortasında kendiliğindencesine, Cumhuriyetin Gazi Meclisi’nden esinlenmiş hislerle yaşanan siyasal dayanışma, buluşma ile sokaktaki insanların tabiatıyla direnme reflekslerinin gücüne hürmet duymak, şapka çıkarmak gerçek dürüst olamadıysa.. Otoriterleşmeye kayış tutkusuna fren yapılamayıp demokrasi, hak-hukuk ihlallerinde adım adım yürünerek günümüze uzanan çok çatışmacı, apayrı şartlar, tertibe geçişlerin sayısız adımının atılmasından vazgeçilemediyse..
Dünya ile ülkemizin iç dinamiklerinden gelen sıkıntıların ağır baskılamalarının içinde, bazıları çıkış umutları ismine atılmış adımlar da içinde, “demokrasi, hak-hukuk” eksen yapılmadan atılan bazıları nitekim iyi niyetli olsa bile atılan adımların, ülkemize gerçek, haklı katkılarından kelam etmenin imkanı yok. Önü-arkası gerçek okunamamış, taşları hakikat yerlerine oturtulamamış adımların kısa periyotlu getirilerinin, uzun periyotlu götürülerinin olmaması kelam konusu olamıyor.
Kirlenmenin katlanılmaz, dayanılmaz fakirleşme, fakirleşme sonuçları, mafya nizamı üreticiliği de içinde, günümüzün iç-dış siyaset tahterevalileri de içinde, her okumanın turnusal kâğıdının demokrasi, hak-hukuk nizamı önkoşullarını asla ve de asla unutmamak gerek..
HÂLÂ ADALET PEŞİNDE
ALİ SİRMEN
En sonda söylenecek olanı en başta dillendireyim: Akıllı bir adam nerede ve ne vakit adalet peşinde yürüyen birini görürse kesinlikle ona dayanak verir, zira o bilir ki hiç tanımadığı, daha evvel hiç görmediği kişinin peşinde koştuğu adalet, kesinlikle bir gün kendisine de yarayacaktır. Evet, “her koyun kendi bacağından asılır” toplumlarında bile “herkesin adaleti kendine” değil, “herkesin adaleti herkese”dir.
İşte bu nedenle dört yıl evvel kendini adalet peşinde yollara vurmuş bir adama, herkesin vermesi kaide olan dayanağımı vermeye hazır olduğumu, birkaç kilometrelik sembolik bir katkıyla göstermek üzere koştum.
Koştum, zira biliyordum ki o hepimiz için adalet arayışındaydı.
Koştum, zira biliyordum ki o gün de belirttiğim üzere, lakin bütün Türkiye, hepimiz birlikte yürüdüğümüzde peşinde olduğumuz adaleti yakalayabilirdik.
Koştum, zira biliyordum ki demokrasi savaşı lakin insanların değil, kanıların ve kavramların peşinden gidildiğinde kazanılabilirdi.
CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun 15 Haziran 2017’de Ankara’dan başlayan ve 9 Temmuz 2017’de İstanbul Maltepe’de sona eren Adalet Yürüyüşü’nden kelam ediyorum.
MİT TIR’ları ismiyle anılan ve Türkiye’den Suriye’deki teröristlere silah ve materyal sevkıyatını içeren haberleri, Cumhuriyet’in o zamanki Genel Yayın Müdürü Can Dündar’a verdiği gerekçesiyle adil olmayan bir kararla mahpusa atılan Enis Berberoğlu’nun uğradığı adaletsizliği protesto etmek için CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun, Ankara’dan başlayan Adalet Yürüyüşü’ne 13. gününde Bolu Dağları Kayaşlı etabına birkaç kilometrelik sembolik katkı verdim. Katılırken de tartışma konusu olayla da ilgili, adalet mağduru olarak, Cumhuriyet’te o sırada vazife yapan başka birtakım arkadaşlarıyla birlikte Silivri’de tutuklu olarak yatan Cumhuriyet çalışanı Kadri Gürsel için Galatasaraylı sınıf arkadaşlarının, klâsik Galatasaray Pilav günü için yaptırdıkları, üzerinde fotoğrafı ve de “bizdendir” ibaresi bulunan dayanışma gömleğini, haksız adaletsiz yere yatanların hepsiyle dayanışmamı da belirtmek için üstüme giyip yola düştüm.
Bugün Adalet Yürüyüşü’nün başlayışının dördüncü yıldönümü.
Dünyada ve Türkiye’de büyük ilgi uyandıran ve takviye bulan yürüyüşe ülkemizde çok sayıda vatandaş yürüyerek katıldı yahut çeşitli formlarda katkı verdi. Ancak Adalet Yürüyüşü’nde bütün Türkiye birlikte yürümedi.
Yürüyüşün başlamasının üstünden dört yıl geçti.
Olayın üstünden dört yıl geçtikten sonra da hâlâ aranan adalet bulunmuş değil, adil yargı gereksinimi o periyottaki kadar yakıcı.
Bütün bunlar yürüyüşün kısa devirde hedefine ulaşmadığını gösteriyor. Lakin bu ortada görmezden gelinmemesi gereken nokta, o yürüyüşteki iradenin ve takviyenin hâlâ hem de artarak sürmekte olduğudur.
Türkiye’de demokrasi ve onun onsuz olmazı adalet isteyenlerin reaksiyonları gitgide büyüyor.
Bu ortada adaletin bir bedeli de olduğu görülüyor.
Gelişen son olaylar, toplumun artık bu bedeli anladığını ve demokratik uğraş yoluyla ödemeye hazır olduğunu gösteriyor.
“Bugüne kadar ödenen bedeller boşa mı gitti” sorusu anlamsızdır. Zira bilanço şimdi çıkmış değildir. Çıktığında zati genel fiyata dahil olan o bedellerin de sonuncu bilançoya dahil olduğu anlaşılacaktır.
Dördüncü yılında Adalet Yürüyüşü’nü, adalet savaşımının kıymetli bir kazanımı olarak anıyor, adalet peşinde yürüyüşümüzü hâlâ artan bir azimle sürdürüyoruz.
ADALET YÜRÜYÜŞÜ’NÜN DÖRDÜNCÜ YILI
EMRE KONGAR
Telefonum çaldığında, sevgili dostum, Cumhuriyet’in Eski Genel Yayın Direktörü, CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, beni Kemal Kılıçdaroğlu’nun Adalet Yürüyüşü’ne davet ediyordu.
Yürüyüş başlayalı birkaç gün olmuştu.
Uygun gördüğüm bir gün İstanbul Milletvekili, genç ve dinamik avukat Sera Kadıgil, beni meskenden alıp yürüyüşe götürecek, akşama da geri getirecekti.
Doğrusu başta bir oldukça tereddüt etmedim desem palavra olur:
Hem bel fıtığım var, uzun vakit ayakta duramıyorum.
Hem yüksek tansiyonum ve KOAH hastalığım var; sıcakta güneş altında uzun müddet kalmam ve zorlanarak yürümem imkanlı değil.
Lakin hem “Adalet” konusunda CHP’ye takviye verebilmek hem de gazeteye bir özel röportaj yapabilmek uğruna “Ne olursa olsun” diyerek, yürüyüşe katılma teklifini kabul ettim.
Çabucak gazeteyle konuştum, Kılıçdaroğlu’yla bir de özel söyleşi yapacaktım.
Kararlaştırdığımız gün, Sera Kadıgil kendi otomobiliyle geldi, yolda sevgili Genco Erkal’ı da aldık, güle oynaya yola koyulduk.
Yürüyüş muhakkak noktalar ortasında molalar verilerek yapılıyordu.
Biz bu mola noktalarından birine geldiğimizde beni çabucak Kılıçdaroğlu’nun yürüyüş için hazırlanmış olan minibüsüne aldılar.
Hekimler yeni gelmiş olan Kılıçdaroğlu’nu hem muayene ediyor hem de rahat ettirmeye çalışıyorlardı.
Kısa bir müddet sonra söyleşiye başladık.
Değişik vurgularla hem Enis Berberoğlu’na yapılan haksızlığı konuştuk hem de genel olarak adalet kavramını.
Söyleşiyi bitirdikten sonra, istirahat etmesi için Kemal Bey’i yalnız bıraktım ve mola yerindeki dostlarla buluştum.
Mola yerinde, kendi minibüsüyle gelmiş olan sevgili dostum, Eskişehir’in efsane Belediye Lideri Prof. Dr. Yılmaz Büyükerşen’le de uzun uzun sohbet etme fırsatı buldum.
Dostlarla fotoğraflar çektirdik ve bir mühlet sonra da yürüyüşe başladık.
Uzun bir mühlet, ben, Kemal Kılıçdaroğlu, Yılmaz Büyükerşen ve Genco Erkal kol kola yürüdük.
Bu ortada birçok fotoğrafımız da çekildi.
Elbette bütün yürüyüş boyunca, kol kola gitmek imkanlı değildi.
Bir mühlet sonra ben elimde “Adalet” yazan bir pankartla yalnız yürümeye başladım.
Ama çok kısa bir mühlet sonra, karşıdan gelen sert rüzgâr pankartın sopasını kırdı ve sapı kırıldığı için pankartı elimde tutmam çok zorlaştı.
Tam bu sırada çekilen bir fotoğrafım, rüzgâra karşı olan uğraşımı yansıttığı için, “Atılımcı ve mücadeleci bir yürüyüş görünümü” ortaya çıktı.
Sonradan bu fotoğraf çok ünlü oldu.
Yolda hem solumuzdan akan trafikteki sürücüler hem yolun sağına dizilmiş bizi bekleyen beşerler daima olarak olumlu tezahürat yapıyorlardı.
Hiçbir olumsuz reaksiyonla karşılaşmadık.
Kılıçdaroğlu’nun yiğit polis müdafaaları her an gerimizdeydi.
Bütün polis teşkilatı sahiden çok olumlu bir vazife yerine getirdi bütün yürüyüş boyunca.
Yeni mola yerine gelince, tekrar Genco Erkal ve Sera Kadıgil ile buluştuk ve İstanbul’a döndük.
Sonraki gün hem benim söyleşim Cumhuriyet’te yayımlandı hem de fotoğraflarımız bütün medyada yer aldı.
Ben de ayrıyeten “Adalet Yürüyüşü AKP’nin Kimyasını Bozdu” diye bir yazı yazdım.
Ünlü gazeteci sevgili dostum Uğur Dündar, “Madem Emre Kongar Hoca hasta hasta yürüyüşe katıldı, o halde ben de gidiyorum” diye toplumsal medyada yürüyüşe katılacağını ilan etti ve o da birkaç gün sonra yürüyüşün bir etabına katıldı.
Yılmaz Özdil, sonradan, “Adalet Yürüyüşü Emre Kongar’ın ve Uğur Dündar’ın iştirakleriyle medyada olay oldu” mealinde bir yorum yaptı.
Yürüyüş İzmit’e ulaştığında da Merdan Yanardağ ile birlikte TELE 1 için Kılıçdaroğlu ile özel bir söyleşi gerçekleştirdik.
Hiç kuşkusuz, biz ve öteki “medyatik ünlüler”(!) katılmasaydı da Kılıçdaroğlu’nun yürüyüşü Türkiye’nin siyasal ve hukuk tarihinde değerli bir noktaydı.
Ne yazık ki, yürüyüşten sonra, Maltepe’deki görkemli bir mitingden ve Çanakkale’de yapılan lakin pek de ses getirmeyen bir sempozyumdan öteki bir biçimde bu aksiyonun gerisi getirilemedi.
Meğer örneğin belirli aralıklarla 81 vilayette, kent meydanlarından o kentin adalet sarayına kadar yürüyüşlerle bahis gündemde tutulabilirdi.
DÖRT YIL İÇİNDE ADALET ÜZERİNDEKİ SİYASİ VESAYET KATMERLEŞTİ
ORHAN BURSALI
Kılıçdaroğlu tüm ülkede büyük heyecan yaratan Adalet Yürüyüşü’ne başladığında ülkede yüz binleri, milyonları harekete geçirdi. Ülkedeki adaletin, yargının üzerindeki siyasi kumpasa karşı yürüyüşün o sıradaki aktüel nedeni Enis Berberoğlu’ydu. MİT TIR’larıyla ilgili somut delili olmayan bir dava ile Berberoğlu mahkûm edilmişti.
Kanıt olmayınca, bu iktidar vaktinde adalete/yargıya “kanaate dayalı” mahkûmiyet fikri, yaptırımı dayatılmıştı. Türk hukuk sistemi delile dayalı işlerken, iktidarın siyasi davaları kanaate dayalı, talimata dayalı iş görüyordu. Berberoğlu davası bu hukuk iğfalinin tipik örneğiydi.
Kılıçdaroğlu bir gecede karar veriyor ve Ankara’dan İstanbul’a Hak ve Adalet Yürüyüşü’nü başlatıyordu. Ve CHP süratle organize oldu; 25 günlük yürüyüş Maltepe’de muazzam bir mitingle sona ererken, ülkenin en temel yasal- Anayasal sorunu kitlelere mal edildi. Ülkenin dört bir tarafından yüz binlerce milyonlarca insanın dayanağı ile CHP ve önderi tarihinin en büyük hareketini gerçekleştirmişti.
Bu yürüyüşe Bolu-Düzce’de katıldık, Kılıçdaroğlu ile yürüdük, tıpkı haksızlıklar Cumhuriyet’e karşı da yapılıyordu ve aslında yürüyüşe neden olan mevzunun bir parçasıydık.
Burada değerli olan, bugünden geriye baktığımızda, iktidarın milyonlarca insanın bu haykırışlarından bir ders çıkarıp çıkarmadığıdır. Siyasi münasebet ve yönlendirmelerden arınmış, adil, kanunlara anayasaya uygun adalet dağıtan bir adalet düzeneğinin işlemesine fırsat verilip verilmediğidir. Haklar ve özgürlükler açısından adalet düzeneğinin düzgün işlemesinin sağlanıp sağlanmadığıdır.
Ne yazık ki, hayır. İktidar şöyle diyor: Ne kadar yürürsen yürü, ne kadar haykırırsan haykır, ben bildiğimi okurum. Adaleti kendi iktidar çıkarlarıma nazaran düzenlerim. Artık adaletin de kesin vasisi benim. Her şey benim vesayetim altındadır.
Yargı üzerine örülen adeta bir “siyasi kumpas”tı. İktidar kendine bağlı bir yargı oluşturmuştu.
Dört yıl içinde bu vesayet geliştirildi.
2017 Anayasa Referandumu ile tüm yargıyı zirveden tırnağa Saray’a bağlayan bir anayasa değişikliği ve tek adam rejimi ile vesayet kökleştirildi.
Ülkemizde kurulan rejim, halka kapalıdır, siyasi diyaloğa kapalıdır; öğrenmeye işbirliğine, ülkemiz çıkarları için demokratik görüşmelere kapalı bir rejimdir.
Meclis’te 19 yıldır muhalefetin tek bir yasa teklifine, Meclis Araştırma Kurulu kurulması teklifine evet dememiş bir rejimdir.
Hak ve adalet arayışı, yalnızca siyasi mevzularda değil, pek çok bahiste, bilhassa nakdî bahislere da genişlemiştir.
FETÖ borsası bunlara örnektir. Adalette, pek çok hususta ve mahkemede “ver parayı kurtul” devri işlemektedir.
Rejim, adaleti, iktidarda kalabilmenin bir aracı olarak bile kullanmaktadır. Yüksek Seçim Kurulu’ndan tutun, pek çok mevzuda, mesela yolsuzlukların araştırılmasında çok sayıda örnekler yaşıyoruz.
Adaletin, fakat yargı üzerindeki siyasi tasallutun-vesayetin sona ermesiyle sağlanabileceği bir Türkiye’de daha çok yaşar olduk bu dört yıl içinde…
Cumhuriyet
