O denli bir yerde ki Keçi Burcu, bir tarafında tam manasıyla uçsuz bucaksız bir tabiat görüntüsü, başka tarafında kadim Diyarbakır’ın yapıları, tapınakları ve daracık sokakları… Boşuna değil Ahmet Güneştekin’in “Keçi Burcu, Sur’un gözüdür” demesi; hakikaten de gören gözlere çok şey gösteren bir yer burası ve bu yüzden de “Hafıza Odası”nın burada sergilenmesi çok manidar. Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası’nın mesken sahipliğinde Pilevneli tarafından açılan stantta hem Güneştekin’in daha evvel öbür kentlerde de sergilenen işleri var hem de burada birinci kere gördüğüm, Keçi Burcu’na mahsus yerleştirmeler de.
Şurası bir gerçek: Diyarbakır, siyasetin çok canlı yaşandığı, halkın siyasi şuurunun çok yüksek olduğu bir kent. Nasıl olmasın bir yandan da, Tahir Elçi’nin çabucak önünde katledildiği Dört Ayaklı Minare’nin ayaklarındaki kurşun izleri tokat üzere yüzünüze çarparken… Kentte geçirdiğimiz 48 saat boyunca, evet kusursuz yemekler yedik (Diyarbakır mutfağı bir öbür âlem), fevkalâde müzikler dinledik, halaylar çektik, dengbejleri dinledik lakin bir yandan da göz ucuyla da olsa Diyarbakırlı bayanların “Irkçılık ve cinsiyetçiliğe” karşı düzenlediği mitingi gördük, sokakta oyun oynayan çocukların gözündeki umudu gördük, bir halkın kentine nasıl sahip çıkmaya çalıştığını gördük…
‘KIRIK KALPLERİ TELAFİ EDECEĞİZ’
Standın açılışı münasebetiyle Diyarbakır’a gelen İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri Ekrem İmamoğlu’nun kentte gördüğü büyük ilgiye de şahidiz. HDP Eş Genel Lideri Prof. Dr. Mithat Sancar, Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası Lideri Mehmet Kaya ve Ahmet Güneştekin’in karşıladığı İmamoğlu, “İstanbul, Türkiye demektir. Türkiye’nin her yerinden beşerler yaşıyor İstanbul’da, Diyarbakır’dan gelip yerleşenler de çok elbette” diye başlayan bir konuşma yaptı ve şöyle devam etti:
“Ülkemizde fazla da uzak olmayan bir vakitte, huzuru, barışı, tıpkı olmayı, daima birlikte beraberce tekrar inşa edeceğiz. Hissettiklerim umudun çok ötesinde. Zira çok iyi biliyorum ki müreffeh bir ülkenin inşası ayrıştırmayı değil, birleştirmeyi gerektirir. Birleşmek için bir pürüzümüz var mı? Bu pürüzün olmadığını görmedik mi? İstanbul’daki iki seçimde de gördük. İstanbul’da başardıklarımızı, Türkiye’de de daima birlikte başarabiliriz. Kırık kalpleri, zedelenmiş inançları telafi etmek yöneticilerin vazifesidir ve göreceksiniz telafi edeceğiz de.”
‘SERGİNİN CİNSİYETİ KADIN’
Dönelim standa… Ahmet Güneştekin, “Hafıza Odası”nı Ekrem İmamoğlu ve eşi Dilek İmamoğlu ile gezerken şu değişik kelamları sarf etti: “Eğer bir cinsiyeti olsaydı bu standın, bayan olurdu. Zira her şey anneler ve bayanlarla ilgili bu stantta.” Hakikaten de bilhassa Cumartesi Anneleri’ne vurgu yapan ve standın en çarpıcı işlerinden biri olan “İnsan Uçup Giden Bir Kuş Değildir” başta olmak üzere bayan hassaslığı, kayıplarla damgalanan acının temsili neredeyse her yere yayılmış Keçi Burcu’nda. Bu vesileyle bilmeyenlere hatırlatalım, bir Cumartesi Annesi’nin kayıp oğluyla ilgili sarf ettiği bir cümle “İnsan uçup giden bir kuş değildir”: İnsan Hakları Derneği’nin 600’ünü kayda aldığı ancak muhtemelen 2 bin 500’e yakın kayıp olduğu göz önüne alınırsa, nereye uçtu gitti bu kuşlar, var mı bir anlatacak?
5 NO’LU CEZAEVİNE ATFEN
Standın bir öteki çarpıcı ve açıkçası tecrübesi de en sıkıntı olanı elbet “5 No’lu” ismindeki yaklaşık 50 metrelik dar, karanlık, klostrofobik tünel. Bilindiği üzere Diyarbakır’da en fecî azapların yapıldığı 5 No’lu cezaevi, toplumsal travmalarımızın en somut sembollerinden biri ve Güneştekin, bu tüneli tasarlarken en azından bu koridorda yürüyenlerin o acıların çok küçük bir ölçeğini, mesela o karanlık, soğuk ve daracık hapishanenin bunaltıcı atmosferini yaşatmak istemiş. Öte yandan tüneldeki tek ışık kaynağı olan ve her biri farklı bir renkteki neonların “Türkiye Türklerindir”, “Türkçe Konuş, Çok Konuş”, “Ne Memnun Türküm Diyene” üzere cümleleri hatırlatması, standın tahminen de en çok tartışılacak yanlarından biri.
‘KAYYUM ZULÜMDÜR’
“Bunları yaz daima gazatacı amca” diyor bindiğimiz taksinin şoförü. Yaklaşık 10 dakika boyuncu hiç susmayan sürücünün dediği özetle şu: “Ne istiyorlar bizden… Hepimiz birebiriz, değil miyiz? Sen de beşersin, ben de. Daima uğraşıp duruyor bunlar Diyarbakır’la. Bak bu kayyumdan evvel her isteyen elini kolunu sallaya sallaya belediyeye girer, işini görür çıkardı. Artık yolları bile kapattılar. Kimse giremez… Kayyum zulümdür vallahi, kayyum zulumdür. Yaz lakin bunları gazatacı amca, taksici amca bu türlü dedi diye yaz.”
Cumhuriyet
