Ailevi Akdeniz Ateşi (FMF), tekrarlayan yüksek ateş ile karın, akciğer ve eklemlerdeki ağrılarla kendini belirli eden kalıtsal bir hastalık. Genetik nedenlerle bedenin kendi kendine tetiklediği iltihaplı ataklarla seyreden hastalığın kesin tedavisi yok ve şikâyetler hayat uzunluğu sürebiliyor.
Ülkemizde en sık görülen genetik hastalıklar ortasında başı çeken hastalık, tekrarlayan ateş, tekrarlayan karın ağrısı, eklem sorunları, göğüs ağrısı, bilhassa dizlerinin altında ve ayaklarda kırmızı bir döküntü, testis torbasında şişme ve hassasiyet, takipler sırasında kanda iltihap oranlarının artması üzere belirtilerle kendini gösteriyor.
İç Hastalıkları ve Gastroenteroloji Uzmanı Dr. Atilla Bektaş, Ailevi Akdeniz Ateşi (FMF) hastalığı olanların bilhassa kış aylarında çok daha dikkatli olmaları gerektiğine dikkat çekti. Dr. Bektaş, gazetemize yaptığı değerlendirmede hastalardaki tekrarlayan atakların vakit içinde bedende “amiloid” denilen bir unsurun böbreklerde birikmesine neden olduğunu ve kronik böbrek yetmezliğine yol açabildiğini anımsatarak “Ataklar ortasında büsbütün sağlıklı olan hastalar birçok kere tedavi ve korunmayı ihmal edebilmektedirler.
FMF, tedavi edilmezse, 10 hastanın 6 ila 8’inde amiloid unsurunun böbrek ve öteki organlarda biriktiği ve amiloidoz geliştiği unutulmamalıdır” dedi.
SIK ATAK OLABİLİR
Tedavide kullanılan bir ilacın ateş ve ağrı ataklarını çok büyük oranda denetim altına aldığını ve böbrek tutulumunu önlediğini kaydeden Bektaş, özetle şunları kaydetti: “Kalıtsal lakin bulaşıcı olmayan bu hastalık ülkemizde de kıymetli bir sıhhat problemidir. Şu an için hastalıkta en tesirli ilaç olan kolşisine karşın ataklar kimi nedenlere bağlı olarak tetiklenebilmektedir. Bunlardan en değerlisi gerilim, yorgunluk, âdet devirleri, soğuk, enfeksiyonlar ve beslenmedir. Kasım ayının gelmesi ile havalar soğumakta ve bilhassa teneffüs enfeksiyonları daha sık izlenmektedir. Bu periyotta bedenen ve ruhen gerilim altında olanların sık atak geliştirebileceklerinden daha dikkatli olmaları gereklidir. FMF, Covid-19’a yakalanma riskini arttırmamaktadır. Lakin hastalığın seyrinin denetiminde birtakım yenilikler olmuştur. Beslenmede düşük tuzlu yahut az yağlı diyet FMF’de yarar sağlayabilir. Yeniden diyette balık, yoğurt, yumurta sarısı üzere D vitaminiden güçlü beslenme ve haftada en az üç gün 15-20 dk güneşte kalma değerlidir. Ataklar sırasında karna sıcak uygulaması yararsızdır, lakin bu devirde hastalar ağrı kesici ve istirahatten yarar görülür. İlaç dozları bu periyotta hekim denetiminde arttırabilirler. Kolşisin emniyetli yan tesiri az olan bir ilaçtır, fakat yüksek dozda kolşisin kullanımı B12 emilimine tesir edebileceğinden bu vitamin açısından takip gerektirir. İlacın kullanımı katiyetle Covid-19 riskini artırmaz. Son olarak bu hastalar atakları esnasında apandisit olurlarsa anlaşılamayacağından; ileride sorun yaşamak için apandistlerini her ihtimale karşı aldırmalılardır.”
PANDEMİ SÜRECİNDE KASLARINIZI MUHAFAZANIN 5 YOLU
Covid – 19 pandemisinde uzun müddet meskende kalmak ve eskisine oranla çok daha az hareket etmek zorunda olmak bizi toplumsal istikametten olduğu kadar fizikî açıdan da zorlamaya başladı. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Selda Özçırpıcı, kas kaybının önüne geçilmesi için yapılması gerekenleri şöyle sıraladı.
– KORUNMA: Tedavide en kıymetli faktör olarak hastalık gelişmeden tedbir almak. Bilhassa yaşlılarda, hareketsiz olan çocuk ve yetişkinlerde, kronik hastalıkları bulunanlarda kas kaybının önüne geçilmesi için hareket, onların günlük ömrünün vazgeçilmez bir kesimi olmalı.
– PROTEİNDEN GÜÇLÜ BESLENME: Sağlıklı kaslar için protein ve albümin seviyesine dikkat etmek gerekiyor. Bu nedenle günlük protein alımı yaşlı hastalarda kilogram başına ortalama 1.2 – 1.3 gr seviyesinde olmalı.
– KÂFİ D VİTAMİNİ: Eksikliği kas güçsüzlüğü ve kas kaybına neden olduğundan kandaki D vitamini seviyesinin kâfi seviyede olması kıymetli. Bu nedenle D vitamini düşük olan hastaların tedavisinin düzenlenmesi gerekiyor.
– ANTRENMAN: Aerobik antrenmanlar olarak bilinen (yürüme, koşma, yüzme vs.) yanında kas gücünü artırıcı dirençli antrenmanlar de kesinlikle yapılmalı.
– GÜN İÇİNDE UZUN MÜDDETLİ HAREKETSİZLİKTEN KAÇINMA: Bilhassa ileri yaşta olanların idmana ömürlerinde yer açmaları büyük ehemmiyet taşırken her yarım saatte bir kalkıp mesken içinde dolaşmaları, teneffüs idmanı yapmaları kas kaybını önlemede onlara yardımcı olur.
Cumhuriyet
