Türkiye’nin son dönemki dış siyasetinde Washington ile Moskova ortasında yaşadığı gelgitler sürerken, NATO Parlamenter Meclisi (NATO-PA) Türk Kümesi üyesi ve AKP Denizli Milletvekili Ahmet Yıldız’ın hazırladığı raporda dikkat cazibeli sözler yer aldı. Yıldız, Türkiye’nin Karadeniz’de Rusya’ya karşı “caydırıcı güç” olduğunu, ABD ve Türkiye’nin bölgesel sıkıntılarda ahenk sağlayabileceğini belirtti.
Yıldız’ın hazırladığı “Değişen Stratejik Ortamda Transatlantik İrtibat ve Külfet Paylaşımı” başlıklı rapor, geçen hafta Portekiz’in başşehri Lizbon’da yapılan NATO-PA genel şurasında oybirliğiyle kabul edildi. NATO’nun 2030 stratejisi çerçevesinde transatlantik bağın güçlendirilmesi ve daha adil bir külfet paylaşımı için yol haritası önerilen raporda ittifak üyelerinin NATO’ya yaklaşımı konusunda da değerlendirmelerde bulunuldu. ABD’nin, Joe Biden’ın başkanlığa gelmesinin akabinde “küresel liderliği yine ele alma stratejisi kapsamında NATO’ya ve üyelere teminat vermek için kararlı adımlar attığı” belirtilen raporda, ABD’nin bu tavrının, transatlantik bağın güçlendirilmesi için elverişli şartları yarattığı kaydedildi. Raporda, Türkiye’nin ABD’yle bağlarını yine pozisyonlandırmaya açık olduğu belirtilirken yeni ABD idaresinin diplomasi ve diyaloğu önceleyen tavrının Washington ve Ankara’nın İran nükleer programı başta olmak üzere bölgesel sıkıntılarda siyasetlerini ortaklaştırmasının önünü açabileceği kaydedildi. Türkiye’nin Mısır, İsrail ve Suudi Arabistan’la ilgilerini düzgünleştirmek için başlattığı diplomatik teşebbüslerin de “transatlanlantik iştirakte yeni sayfa açılmasına katkı sağlayacağı” savunuldu.
NATO üyelerinin, ittifakın kanat ülkelerinin oynadığı özel rolü takdir etmeleri gerektiği belirtilen raporda, “Bu müttefik ülkeler, öbür NATO üyelerini terörizm ve sistemsiz göç üzere dış tehditlerden korumak için sıklıkla kendi ulusal kaynaklarını kullanıyorlar. Örneğin problemlerle çevrili bir alanda bulunan Türkiye, kendi sonundaki terörist kümelerle çaba etmenin ağır yükünü taşıyor. Türkiye, dünyadaki başka tüm ülkelerden fazla sayıda, 4 milyon sığınmacıya mesken sahipliği yapıyor. Türkiye ayrıyeten yine güçlenen Rusya’ya karşı NATO ittifakına Karadeniz’de değerli caydırıcılık kapasitesi sağlıyor” tabirlerine yer verildi.
Raporda, NATO-PA’nın 2019’da önerdiği ve NATO 2030 stratejisinde de yer alan üye ülkelerdeki demokratik kurumların güçlendirilmesi emeliyle NATO bünyesinde “Demokratik Dayanıklılık Mükemmeliyet Merkezi” kurulması önerisi de yinelendi. NATO’nun üyeler ortasındaki problemlerin tahlili için diyaloğun başlatılmasında da tesirli olduğu belirtildi ve buna örnek olarak Türkiye-Yunanistan ortasında beş yıl ortanın akabinde yine başlatılan öngörüşmeler (istikşafi) örnek gösterildi.
RUSYA’YA KARŞI TAKVİYE TALEBİ
NATO-PA Türk Kümesi Lideri ve AKP Rize Milletvekili Osman Aşkın Bak, NATO-PA Genel Kurulu’nda kelam alarak, İdlib’de Rusya ve Suriye’nin taarruzlarının durdurulması için NATO’dan takviye talep etti. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in de katıldığı 11 Ekim’deki oturumda konuşan Bak, Türkiye’nin Rusya’yla Soçi uzlaşısı kapsamında İdlib’deki yükümlülüklerini yerine getirdiğini, buna rağmen son devirde Suriye ve Rusya’nın taarruzlarıyla siviller üzerindeki baskıyı artırdığını, bu gelişmenin Türkiye’yi, Avrupa’yı ve NATO’yu etkileyebileceğini belirtti. Bak, Stoltenberg’e “İdlib’de ateşkes bozulursa buradaki 4 milyon kişi Türkiye’ye ve Avrupa’ya gelmeye başlayacak ve yeni bir insani kriz yaşayacağız. NATO ittifakı, İdlib’de Suriye rejimi ve Rusya’yı durdurmak için ne yapabilir?… Afganistan’daki son gelişmelerin akabinde yeni bir akını görüyoruz. Müttefiklerimizin dayanağına gereksinimimiz var” dedi.
‘SURİYE’DE NATO MİSYONU OLMAMALI’
Stoltenberg, Bak’ın sorusuna verdiği karşılıkta Suriye ve Rusya’yı kınadıklarını belirtirken “Bazı NATO müttefiklerinin Suriye’de alanda varlıkları bulunuyor, ancak NATO’nun alanda bir varlığı yok. Suriye’de alanda bir NATO misyonu ya da NATO varlığı olmamalıdır” tabirlerini kullandı.
Cumhuriyet
