Ali Babacan, ekonomiyi ve gündemi değerlendirdi: “Tedavi konuşuluyor ama teşhisi konuşmak yasak!”

Neden Ali Babacan? Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 12 Mart’ta iktisat paketi açıkladı. İktidar medyası, ıslahatı bir mucizenin müjdecisiymiş üzere karşılasa da ekonomistler içini “boş” bulmuştu. Pekala, yıllarca iktisadın dümeninde oturmuş olan Deva Partisi Genel Lideri Ali Babacan ne düşünüyordu? Tenkitlerin odağına işsizlik, yoksulluk ve yoksunluğun damga vurduğu bir iktisat oturunca, bize de Babacan’a sormak kaldı.

– Cumhurbaşkanı paketi açıklarken “İnşallah Türkiye’yi dünyanın en büyük 10 iktisadından biri haline getirmek için gece gündüz çalışarak amaçlarımıza ulaşacağız” dedi. Sahi, Türkiye dünyanın en büyük 10 iktisadından biri olabilir mi?

Açıklanan paket kıymetli ölçüde bir hayal kırıklığı. İçinde tahminen teknik manada kimi meselelerin farkına varılmasıyla ilgili izleri görüyoruz lakin bu problemlerin farkına varanların daha çok teknisyen grup olduğunu anlıyoruz. Enflasyonun tek haneye indirileceği yazılıyken Cumhurbaşkanı’nın çıkıp da “Fiyat istikrarını artık bir kenara koyuyoruz” açıklaması birbiriyle 180 derece farklı bir bahis. Fiyat istikrarı, fiyatların zikzaklanmaması demek. Yasal düzenlemelerimize baktığımızda temel vazifelisi Merkez Bankası. Para siyasetlerinin ana gayesinin fiyat istikrarı olduğunu söyleyerek geldik bugüne kadar. Bir yandan metinde yazdığı üzere tek haneli enflasyon kelamı verirken bir yandan da Merkez Bankası’yla, para siyasetleriyle olan hengameli duruşun devamının izlerini gördük.

– Pekala, “Kanal İstanbul’u öteliyoruz, altyapı projelerindeki ödeme sistemlerini değiştiriyoruz, Cumhurbaşkanlığı’nın harcamalarını kısıtlıyoruz, ihale yasasını güçlendiriyoruz” deseydi…

Öncelikle iktisadın düzelmesi yalnızca iktisat siyasetleriyle olacak iş değil. Bilhassa hukukun üstünlüğü prensibinin Cumhurbaşkanı tarafından içselleştirilmesi, somut adımlar atılması gerekiyor. Özgürlükler olmadan, meseleleri teşhis etmeden, sorunlar üzerinde konuşmaya başlamadan tahlil etabına geçmek mümkün değil. Hastalığın tedavisini konuşuyoruz lakin teşhisi konuşmak yasak. Hastalıktan bahseden herkes ağır yaptırımlarla karşı karşıya kalıyor.

– Evet, siz bir müddettir buna vurgu yapıyorsunuz. Erdoğan da siyasi istikrar ve itimat ikliminin değerine dikkat çekti. Fakat sonra sanki bir özeleştiri mi gelecek diye beklerken, bilakis “Demokratik ve ekonomik kalkınmanın temel kurallarından biri olan siyasi istikrarı kurumsallaştırdık” deyiverdi. Aslında iktidar da ne yapması gerektiğini biliyor; pekala, demokratikleşmede niçin zorlanıyor?

Zihniyet. Devletin en zirvesindeki yöneten kişinin yakın etrafının zihniyeti. Hakikaten çoğulcu bir demokrasiye inanıyorlar mı? Sahiden devletin, her bir vatandaşın temel hak ve özgürlüklerini müdafaası gerektiğine inanıyorlar mı? Yoksa çoğulcu bir demokrasi değil de çoğunlukçu bir demokrasi mi var akıllarında? “Bana oy verenler bana kâfi, başkaları hiç değerli değil, onları ötekileştirebilirim, hain ilan edebilirim. Bana oy verenlere dayanak vereyim, yüzde 50+1’i cebime koyayım ve devam edeyim” mi diyor? Bunların izlerini çok açık görüyoruz.

– Ancak kamuoyu araştırmaları gösteriyor ki artık yüzde 50+1 de garanti değil…

50+1’i artık göremiyoruz, yanlışsız. Kararsız önemli bir kitle var. Ancak o çoğunlukçu demokrasi köşesine sıkıştıktan sonra tekrar o köşeden çıkıp da “toplumun geri kalan bölümlerin kucaklayayım” deme bahtları yok.

– Niçin?

Zira artık mevcut grup ve zihin dünyalarıyla rastgele bir hususta muvaffakiyet üretme bahtları yok. Muvaffakiyet üretemeyince lakin kutuplaştırarak, korkutarak oy toplama eğilimine giriyorlar. Dış güvenlik problemleriyle korkutuyorlar, az kalan özgürlük alanlarını da kaybetmekle korkutuyorlar. Cumhurbaşkanı’nın sık sık söylediği “CEHAPE zihniyeti” kelamının gerisinde “Bak, biz gidersek başörtüsü yasağı gelir; bak, biz gidersek imam hatipler kapatılır” üzere bir endişe yaratma fikri var. Bilhassa devletten toplumsal dayanak alan fakir kısmı de “Eğer biz gidersek bu dayanağı alamazsın” diye korkutuyor. Bu köşeye sıkışmaktır. Ellerinde tahlil üretecek takım yok. İhale yasası dediniz az evvel, dikkat edin metinler daima bir yönelimden bahsediyor. Kati bir duruş göremiyorsunuz. O denli alışkanlıklar oluştu ki bu süreçte vazgeçmesi mümkün değil. Nemalanma sistemi, önünde mani tanımaz. Halbuki yapması gereken çok kolay. Avrupa Birliği’nin 28 ülkesinde uygulanan mevzuatı gelip Türkiye’de uygulamak.

– O yasa uygulansa ihaleler beş müteahhide gitmez mi mesela?

Katiyetle, daha rekabetçi olacak. Kamu alımları şu anda ivedi işler kapsamına alınıyor, yüklü olarak davet tarzı yapılıyor.

– İktidar, ihalelerin tıpkı firmalara gitmesiyle ilgili bu kadar tenkide maruz kalıyor ya… Bunu göğüslemek hangi çıkara hizmet için?

Bunlar olağan gayri resmi ve örtülü münasebetler olduğu için açık halde “‘ilişki budur” demek kolay değil, lakin en küçük bir belediyede daha bu işlerde sistemin nasıl işlediği az çok muhakkak. Rekabetin oluşmamasından kaynaklanan bir rant varsa, yüksek maliyet varsa… Yüksek maliyet devletin maliyeti fakat yüksek sayı ihaleyi alanların eline geçiyor. Herhalde ihaleyi alan beş firmaya kalmıyordur diye düşünüyorum. Ama devlette her şeyin kaydı, izi kalıyor. Münasebetiyle yarın bunların hepsi açığa çıkar. Hukuk dışı işlerin olmaması lazım.

– Ekonomik büyümede birçok gelişmiş ülkeyi geride bıraktık mı hakikaten?

Büyüme bir bilmece. Yalnızca TÜİK’in açıkladığı sayıları bile yan yana koysanız büyük tutarsızlık var. TÜİK, “2019’dan 2020’ye istihdam azaldı” diyor. Yeniden TÜİK, “Çalışanların toplam çalışma mühletleri de azaldı” diyor. Pekala, çalışan sayısı düştüyse, çalışıyorum diyenlerin de çalışma mühleti düştüyse o ülkede nasıl büyüme olur? Gerçek büyüme diyorlar ama açıkladıkları enflasyon gerçek enflasyon değil.

– Erdoğan, TÜİK’i bağlı kuruluş haline getireceklerini de açıkladı. Daha iyi mi olur?

Bağlı kurumlar vardır. Bir de bağımsız olduğu için ilgili/ilişkili dediğimiz kurumlar vardır. Mesela hukuken baktığınızda Merkez Bankası ya da kamu bankaları, BDDK, SPK, bakanlıklara dağıtılır fakat emir-komuta zincirinde yer almazlar. Örnek; ben bakanken Merkez Bankası 11 yıl benimle “ilgili” kuruluş olarak değerlendirildi fakat bağımsızdı. Mesela Merkez Bankası’nda diyelim lider yardımcılarından birinin vazife mühleti dolunca, onun atamasıyla ilgili hükümetten birilerinin atama sürecini başlatması gerekiyor. İşte o ilgili bakan oluyor. Biliyorsunuz beş yıldır TÜİK Lideri asaleten bile atanmadı. Vekâleten demek, “Seni oraya koyuyorum ancak yarın ipini çekebilirim” demek. Olağan atamayla iş bitmiyor, idare stili da kıymetli. Ben ve Fazilet Beyefendi de ayrıldıktan sonra Merkez Bankası üzerinde çok önemli bir baskı oluşturuldu. Kanunda bir değişiklik yapılmadı lakin 2016 sonrası kararnamelerden birine bir unsur konuldu: Şayet rastgele bir kamu kurumu gayeleri tutturamazsa yöneticisi değiştirilebilir. Merkez Bankası liderlerinin vazife mühleti dolmadan vazifeden alınması bu husus çalıştırılarak yapılıyor. Yoksa kanunda, “beş yıl için görevlendirilir, kimse dokunamaz” diyor. Ancak o kararnameyle Merkez Bankası lideri şayet Cumhurbaşkanı’nın kızdırırsa derhal misyondan alınıyor. Bu türlü bağımsızlık olmaz.

– Piyasaların reaksiyonunu nasıl okumalı? İktisat paketi açıklandı, fonlarda dalgalanma oldu…

– Herkes “damat” derken, siz neden “akraba bakan” diyorsunuz?

Yani bugün damat olur, yarın oburu olur, nepotizm hastalığı yalnızca kayınpeder-damat ilgisi değildir. Daha genel manada akraba görevlendirmenin yanlış bir şey olduğunu vurguluyoruz. Damat diyerek tek bir kişiyi gaye alıyorsunuz, halbuki bizim burada sorunumuz yakın akrabanın bakan olarak atanması. İsterse en başarılı kişi olsun… Onu bile yapmaması lazım. En başarılı kişiyi bile yalnızca yakın akraba olduğu için oraya koyarsanız, o beşere da yazık. Ben bazen bakıyorum, damada yüklenme çok fazla oluyor. Onu görevlendiren kişi… güya onun hiç hatası yokmuş üzere. Herkes damatla uğraşıyor, onu misyona getiren kim? Birinci milletvekili listesine konulurken bile “Yapmayın bunu, yanlış” dedik.

– Siz de mi?

Ben o vakitler kopuş sürecindeydim ancak biliyorum ki birinci milletvekili listesine konulurken o devir yakın olan beşerler Tayyip Bey’e “Bunu yapmayın, bu çocuğa da yazık olacak, birinci sefer bir unsurumuzu bozuyoruz” dediler. Kendisi çok ısrarcı oldu. O günkü başbakan mecbur kabul etmek zorunda kaldı. Bütün bu olanların faturasını tek bir bireye yıkmak yanlışsız değil. Onun için mesela bu Merkez Bankası rezervlerinin erimesi konusunda, “Taraflı cumhurbaşkanı, akraba bakan bir arada yaptılar” diyorum.

– Oraya gelelim o halde. “130 milyar doların siyasi hesabının verilmesi lazım” dediniz. Bu türlü bir paranın nasıl buharlaştığını da anlatır mısınız?

Biz buna “çarçur edilen para” diyoruz. Bunlar yüklü olarak Merkez Bankası’nın kendisi tarafından değil, öteki kurumlar tarafından devlete ilişkin döviz rezervlerinin satışıyla azalır. Merkez bankaları döviz satarak piyasaya müdahale edebilirler. Lakin bizim fiyat istikrarı odaklı para siyasetinde döviz satışı yalnızca süreksiz piyasa düzensizliklerini dengelemek için yapılır. Yoksa kurun düzeyini belirlemek emeliyle yapılmaz. O vakit özgür kur olmaz. Kıymetli olan gecelik ve haftalık faizleri yanlışsız yerde tutmaktır. Merkez Bankası’nın web sitesine bakın, 2014 yılına kadar bütün müdahalelerin şeffaf bir biçimde açıklandığını görürsünüz. MB liderleri değiştikten sonra baktık ki piyasaya hiç açıklanmadan, hem faiz düşük hem kur artmıyor üzere bir algı oluşturulmaya çalışıldı. Bu o denli bir tuzaktır ki bataklığa benzeri. Çırpındıkça batarsınız. Nihayetinde ne oldu? Gaye kuru belirli yerde tutmaktı. Ama kuru yalnızca döviz satışıyla tutmaya çalışırsanız o vakit dövizi çarçur edersiniz. Türk Lirası hiç bu kadar paha kaybetmemişti. Sorun şeffaf olunmaması. Siyasi olarak hesap verilmeli.

– Adalet Bakanlığı’nın Adıyaman’da açtığı dokuz kişilik paklık vazifelisi takımı için 5 bin 217 kişi başvuruyor, 1143’ü üniversite mezunu. Bir yandan dayanışma elbette çok değerli, fakat ekmek askıda, mama askıda, fatura askıda… Hayatın bu kadar “askıda” olduğu bir devri hatırlıyor musunuz?

Vahim. İnanın içim cız ediyor. Türkiye’de yoksulluk intiharları başladı. Daha iki hafta evvel genel merkez binamızın yanındaki inşaatta bebeğine mama alamayan bir babanın intihar teşebbüsü oldu, bir arkadaşımız kendisini ikna etti de hayatına son vermekten kurtuldu. Esnaf borçlarını ödeyemiyor. Türkiye hiçbir vakit bu duruma düşmedi. Fırınlar biliyorsunuz marketlere ekmek dağıtıyor. Satılmayanlar da fırına iade ediliyor. Bayatlamış ekmekler… Soruyorum fırın sahiplerine, ne yapıyorsunuz diye. O bayat ekmeklerin özel müşterisi var. 30-40 kuruş daha azına almak için kuyruğa giriyorlar. Bu türlü bir şey yoktu Türkiye’de… Lakin bu gerçeği gören bir iktidar da kalmadı. Problemleri inkâr ediyorlar. Sayın Erdoğan’ın esnaf ziyareti yapması kolay değil artık.

– Islahat paketinde 850 bin esnafın vergi ödemeyeceği unsurunu gördük. Bu olumlu ancak değil mi?

Bu 850 bin kişi, yani kolay adapta defter tutanlardan ne kadar vergi alınıyor biliyor musunuz? 234 milyon lira. Bölün 850 bin şahsa. Yıllık 275 lira. Aslında çok az vergi ödeyen kısımdan bahsediyoruz. Bunu büyük bir şeymiş üzere açıklıyorlar. Kira takviyesi veriyoruz diyorlar, o kadar dolaşıyorum, daha alabilen esnafla karşılaşmadım. “Başvurduk, alamadık” diyorlar. Alışılmış kaynak da yok, tükettiler. Merkez Bankası’nın rezervinin eksiye düşmesi felakettir.

İTTİFAKI SEÇİM KARARI ALINDIĞINDA KONUŞURUZ

– Deva Partisi, bir yılda hedeflediği noktaya gelebildi mi?

Teşkilatlanma kadememiz ve büyük kongremizi yapmış olmamız nedeniyle artık seçime girme konusunda eşiği geçmiş bir partiyiz. Pandemi periyodunda teğe bir temasla kendimizi anlatmamız bir ölçü kısıtlı oldu. Partiyle ilgili farkındalığı şimdi istediğimiz noktaya getiremedik. Öte yandan da farkında olan vatandaşlarımızın tavrı çok olumlu. Diyelim İzmir’de birtakım partilerin rahat dolaştığı ilçeler vardır, daha sıkıntı dolaştığı ilçeler vardır. Bizde o denli bir şey yok. Her ilçeye rahat giriyoruz, güler yüzle karşılaşıyoruz. Diyarbakır, Urfa’da, Muğla’da, Manisa’da da o denli. Münasebetiyle DEVA Partisi’nin bir karşı tarafı yok, tepkisel bakan bir kitle yok. Çok değerli bir fırsat bizim için.

– Reaksiyon mi bekliyordunuz?

Maksadımız her kesite rahatça ulaşabilmekti. Maksada ulaşmaktan memnunuz.

– AKP geçmişinizle ilgili oluşan soru işaretlerini giderebildiniz mi?

Birinci aylarda soruldu alışılmış fakat bugün prestijiyle beşerler anlamış durumda. Takımımızı gördükçe bakıyorlar ki her siyasi partiden, her görüşten insan var.

– Partinizi nerede konumluyorsunuz?

Pek çok bölümü yatay kesen sorun alanlarıyla ilgileniyor, tahlil üretiyoruz. Yepisyeni bir siyasi kimlik inşa ediyoruz. Merkezin sağı, liberal, merkezin solu, muhafazakâr üzere yerlere oturmuyoruz. Her bölüme hitap ediyoruz, o denli yola çıktık. Bize istekli olmak için başvuran 18 bin kişi, web sitemiz üzerinden ankete karşılık verdi. Yüzde 30’u daha evvel AKP’ye, yüzde 20 CHP, yüzde 10 HDP, yüzde 10 MHP, yüzde 10 YETERLİ Parti’ye oy veriyormuş. Yüzde 20 de hiçbir partiye oy vermemiş. Coğrafya dağılımı tüm Türkiye… Partiye gençlerin ilgisinin çok yüksek olduğunu da söyleyebilirim.

– Ufukta bir erken seçim görüyor musunuz?

Teknik olarak baktığımızda erken seçim Cumhurbaşkanı’na bir periyot daha hak veriyor. Hasebiyle benim iddiam, vaktinden bir ölçü evvel seçim yaparak bir devir daha kendine hak kazandıracak bir prosedür izleyeceği. Lakin ne kadar erken? Ülke herhalde bu kadar sıkışmış durumdayken Cumhurbaşkanı’nı elindeki gücü riske atmayacaktır diye düşünüyorum. Seçim yasası, siyasi partiler kanunuyla, barajla oynayarak sanki oyunun kurallarını değiştirebilir miyiz diye bakıyorlar. Bir sorun da bizi ölçemiyorlar.

– Bu onların hareket kabiliyetini etkiliyor mu?

Elbette. Ölçemedikleri için ne yapacaklarına karar veremiyorlar. Barajı ne yaparsak Deva Partisi’ni engelleriz mesela. İttifakla ilgili neleri düzenleriz ki Deva Partisi’ni engelleriz? Rasyonel olan 2022’de seçim… Lakin bir küçük ortak var biliyorsunuz. Dayanağını çektiği anda hükümetin sürdürülebilirliği kalmaz.

– İttifak içinde yer almıyorsunuz lakin bir yandan da ittifaka yakın duruyorsunuz…

Kuruluşumuzdan sonra tüm siyasi partilerle diyalog içinde olmaya uğraş ettik. Bütün siyasi partilerle bayramlaşmak için adım attık, iktidardan ret, muhalefetten kabul aldık. Pandemi nedeniyle Zoom üzerinden bayramlaştık. Biz siyaseti hengame üzerinden değil, diyalog üzerinden yürütmek istiyoruz. Fakat iktidar kapıyı kapattı. Gerisinden geçen sene “güçlendirilmiş parlamenter sistem” çalışması başlattık. Genel merkezimizi açtıktan sonra muhalefet partileri ziyaretimize geldi, onlara çalışmamızdan bahsettik. Sizin de varsa çalışmanız, arkadaşlarımız konuşsun dedik. Partilerin bu bahiste görevlendirdiği bireyler en az bir kere görüştüler… Kim, ne hazırlamış, istişare ettik.

– Diyelim yarın seçim oldu, tüm bu çalışmalarınızı bir mutabakat olarak seçmene duyuracak mısınız?

Mutabakata ulaşabilir miyiz bilmiyorum. Bütün partiler bir ortada çalışmıyoruz. İkili görüşmeler bunlar…

– Niçin bir ortaya gelmiyorsunuz?

Bu kadar erken bir basamakta bir ittifak imajının yanlışsız olmayacağını düşünüyorum.

– Niye?

– Pekala, ittifaklarla ilgili kararınızı ne vakit vereceksiniz?

Seçim kararı alındığında… Fakat olumlu-olumsuz, hangi ittifakla bilemiyorum.

– Gerçekten bir öngörünüz yok mu?

Yok, zira işler çok çabuk değişiyor. Siyasi partiler ortasındaki diyalog çok değerli. Birbirimizi manaya idmanı çok değerli. Siyasi partiler de değişiyor, yeni partiler kuruluyor. Ayrılmalar oluyor, işler de değişiyor. İnanç de çok kıymetli. Bir baht paydaşlığı yapılacak karşılıklı itimat de çok değerli. Birbirlerini tanımadan, anlamadan bu itimadı nasıl sağlarsınız. Daima hal değiştiriyor siyasi partilerimiz, evrile evrile gidiyor. Bir yıl evvelki durumla bugünkü durum farklı, muhtemelen bir sene sonra da biraz daha değişir. O gün geldiğinde, günün kurallarında değerlendireceğiz. Bugünden ismini koymayı gerçek bulmuyoruz.

– Ya HDP’nin kapatılması?

İlkesel olarak parti kapatmalara karşıyız. Bu yalnızca bizim değil Cumhurbaşkanı’nın da daha evvel tekraren ortaya koyduğu bir bakış açısıdır. Tutarsızlık orada aslında. Vaktinde tekraren kapatılmış bir partinin içinden çıkıp da diğer partileri kapatma eğiliminde olması da büyük bir tutarsızlıktır.

– Orada MHP’nin kararlılığı görülüyor…

Küçük ortağın sıkıntısı onlar da hiçbir şey üretemiyorlar. Bugüne kadar Türkiye’nin hangi problemini çözmüşler ki? Desinler ki sayın Bahçeli’nin Türkiye’ye şöyle bir yararı var… Bu türlü bir şey yok. Küçük ortağa daima büyük düşmanlar gerekiyor. Düşmanlık üzerinden beslenen bir siyasi yaklaşımdan kelam ediyoruz. Birilerine saldırarak, hakaret ederek kendi kimliklerini tanımlamanın Türkiye’ye bir yararı yok. Biz ilkesel olarak parti kapatmalara karşıyız lakin demokratik dünyada parti kapatmalar sıfırdır diye bir şey yok. Bizim kendi özelimize baktığımızda, burada kıymetli olan siyasetin demokratik ve yasal bir tabanda ilerliyor olması. Münasebetiyle Türkiye’de hiçbir siyasi partinin üzerinde kimi örgütlerin gölgesi dolaşmamalı. Buradaki ikaz o örgütleredir. Türkiye, problemlerini yasal demokratik siyasetle çözebilecek olgunluktadır.

– Suriyeliler vatandaş yapılacak deniyor, bir seçim stratejisi mi?

Beyhude uğraş. Şu anda hükümetin süratli bir formda yapması gereken kendi vatandaşının sıkıntısını çözmek. Bunu yapmayıp öteki ülkeden gelenleri vatandaş yapıp onlardan gelen oylarla varlığını sürdürmeye çalışacaksa hiç uğraşmasın, bunlar beyhude. Oradan geleceğin çok fazlasını öbür tarafta kaybeder. Büsbütün kendi şahsi bekası kederine düşmüş bir idare zihniyetiyle karşı karşıyayız. İktidar devam etsin de… Bu türlü baktığınızda bu ülkenin meseleleri tahlil üretemezsiniz. Oradan gelecek takviyeye bel bağlarsanız, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ne düşünecek! Onlar cepte diye mi düşünüyorlar? Şu anda ülkemizde olan Suriye vatandaşlarının bir an evvel kendi ülkelerinde huzur ve refah içinde yaşayacakları bir ortamı sağlamak için uğraş gösterilmeli.

DOSTUM SİSİ’YE HAKİKAT SARFİYAT BU İŞ

– Çavuşoğlu açıkladı, Mısır’la diplomatik seviyede temaslarımız başladı. AKP geri adım mı attı? Sisi n’oldu?

Dış siyasette iki değerli taşıyıcı sütun vardır: Biri unsurlar ve kıymetler sütunudur. İkincisi de ulusal çıkarlardır. Kuşkusuz bizim ülke olarak unsur ve bedeller açısından baktığımızda demokrasiden yana bir duruş ortaya koymamız lazım. Şayet insanların, sivillerin hayatı kelam hususuysa orada bir korku duymamız lazım. Sadece ulusal çıkardır diye on binlerce insanın hayatını kaybedeceği hususta gözünüzü karartarak hareket ederseniz, bu gerçek değil. Bir yandan da çıkarlar, sabit büyüklükte bir pastayı paylaşmak değil. Pastayı nasıl büyütürsünüz, herkes nasıl kazanır, kıymetli olan odur. Bu türlü baktığımızda Türkiye’nin uzun vadede mukadderat iştiraki yapacağı bölgelerde olağan ki demokrasi, hak ve özgürlükler, hukukun üstünlüğü çok değerli. NATO ittifakının ruhunda da bu vardır. Demokrasinin işlemediği ülke yoktur. Demokrasinin kalitesi muhakkak bir yere geldiğinde ülke daha öngörülebilir oluyor. Fakat tek adam sistemi varsa öngörülemez oluyor. Bir kişinin dürtüleri, hali ülkenin her şeyini değiştiriyor. Bu, Türkiye demokrasinin olmadığı ülkelerle hengameli olmalı manasına gelmiyor. Kaldı ki şu andaki hükümetin, daha doğrusu Erdoğan’ın önemli bir tutarsızlığı olduğunu görüyoruz. Dostum diyerek sarıldığı başkanların pek birçoklarının ya bir monarşinin başında olduğunu görüyoruz ya da bir diğer otokratik sistemin başında olduğunu. O denli bakınca, Mısır’la bağlantılardaki bu soğuk halin hiçbir tutarlılığı yok. Hüsnü Mübarek Mısır Cumhurbaşkanı iken Mısır ile Türkiye’nin münasebetleri kopuk muydu? Sayın Erdoğan, “Ben onun elini sıkmam, masasına oturmam” diyor muydu? Tam bilakis biz Mübarek cumhurbaşkanı iken Doğu Akdeniz konusunda Mısır ile ilgili görüşmelerimizi çok ilerletmiştik. En uzun kıyı şeridi olan ülke Mısır ve Türkiye. Mısır ile Türkiye anlaştığı vakit bütün bu coğrafyanın şekillenmesine yardımcı olur ve her iki ülkenin çıkarları da maksimize edilmiş olur. Şahsen kaç defa Sayın Mübarek’in odasında haritalar üzerinde çalışma yaptık. Biz bunu yaptığımızda “Diğer ülkelerle daha iyi anlaşırız ve Doğu Akdeniz’in tümünde istikrar istiyorsak bunun iki ülkesi Mısır ve Türkiye’dir” dedik. Sonra Arap Baharı oldu, Mursi geldi. Onların da devlet deneyimi eksikliği vardı. Artık yeni bir idare var. Türkiye, Mısır’dan uzak durdu, ne oldu? Ülkenin çıkarları Doğu Akdeniz’de çok büyük ziyan gördükten sonra mı Sayın Erdoğan’ın aklına geliyor da “Darbeci Sisi” oluyor, “Dostum Sisi”. Yarın görürsünüz Dostum Sisi’ye yanlışsız masraf bu iş. Gitmezse de tüm ülkeler bir ortaya gelir, Türkiye haklı olduğu yerde haksız duruma düşer ve Doğu Akdeniz’deki ulusal çıkarlarımız büyük ziyan görür.

– Esed, Esad olur mu?

Oradaki durum biraz daha farklı. Öncelikle Suriye’nin uzun vadede nasıl bir ülke olarak şekilleneceği çok belirleyici. Pek çok ülke bu son devirde tavır değiştirdi. Pek çok ülke Esad’sız bir ülkeye nazaran planlarını yaparken artık Esad’ın içinde olduğu senaryolar konuşulmaya başlandı. Burada kıymetli olan bir ülkenin dış siyasetinin tek bir kişinin dürtüleriyle şekillenmemesi. Bu ülkenin yetişmiş, deneyimli diplomatları var. Hem istihbarat hem asker bürokrasisinde çok değerli insanları var. Teknik kapasiteyi sonuna kadar kullanması ve Türkiye’nin yeni fotoğrafa bakarak bir Suriye stratejisi oluşturması lazım. Emel da kesinlikle en kısa vakitte Suriye’de istikrarın ve barışın sağlanması olmalı.

– Kürdistan haritalı Papa pulu için diyecekleriniz?

Bunlar yeni değil. 20 sene öncesine gidin, ortada haritalar çıkar. Hiçbir değeri harbiyesi yoktur. Türkiye’nin özgüveni ne kadar yüksekse bu haritalar da o kadar gündeme gelmez. Özgüveni düşük olduğunda bu haritalar problem olur.

Cumhuriyet