Alman niyet kuruluşu Bilim ve Siyaset Vakfı (SWP), Türkiye’deki Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ni değerlendirdiği bir rapor yayımladı. Raporda, yeni hükümet sistemiyle birlikte AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kurumlar üzerinde “neredeyse sınırsız ve denetimsiz” bir güce sahip olduğuna işaret edildi. “Cumhurbaşkanı’nın siyasi hareket alanının parlamenter sistemde olduğundan daha da dar hale geldiği” müşahedesine yer verildi.
“Yeni sistem, ulaşılacağı söylenen maksatların gerçekleştirilmesinde başarısız oldu” değerlendirmesine yer verilen araştırmada, gelinen noktada bugün Erdoğan’ın “iktidarı koruma etme çabası yürüttüğü” aktarıldı.
‘MİLLETVEKİLLERİ KRİMİNALİZE EDİLİYOR’
DW Türkçenin haberine nazaran raporda, yasamanın zayıfladığı, muhalefet milletvekilleri üzerinde de baskıların arttığı vurgulanıyor. Milletvekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırılıp kriminalize edildiklerine işaret edilen araştırmada, “Anayasa açıkça ihlal edilerek, mecliste yapılmış konuşmalar bile, kanunların esnek bir biçimde yorumlandığı, gerçeklerin çarpıtıldığı, ceza kovuşturmalarına yol açabiliyor” tespitine yer verildi.
Giderek artan siyasallaşmanın yargıya da büyük ziyan verdiği belirtilen, “yargı mensuplarının bağımsız karar almaktan korkar hale geldiklerine” dikkat çekilen raporda, Türkiye’deki yeni sistemle bürokrasinin de “büyük ölçüde felce uğradığı” aktarıldı.
MHP’YE YAKIN İSİMLER GETİRİLDİ
Araştırmaya nazaran son devirde AKP’ye seçmen takviyesi azalırken, Erdoğan’ın iktidarda kalabilmek için MHP’ye olan bağımlılığı daha da artıyor. Raporda, Erdoğan’ın İslamcı bölümdeki destekçilerini de kaybetmekte olduğuna işaret edildi.
AKP’nin, iktidarının birinci yıllarında bilhassa polis, yargı, istihbarat ve orduda terör örgütü FETÖ önderi Gülen destekçilerine yolu açtığına, darbe teşebbüsü sonrasında ise bu kesitin tasfiyesine yöneldiğine işaret edilen raporda, son periyotta bu misyonlara “aşırı muhafazakâr dini tarikat mensupları” ya da MHP’ye yakın isimlerin getirildiğine dikkat çekildi.
Kurallara riayet etmek ve tarafsız kalmaktan uzak bu yeni takımların vasıflarının da yetersiz olduğu söz edilen raporda, kamu bürokrasisinin giderek siyasal hale gelmesiyle, kamu vazifelisi olmak ile parti üyesi olmak ortasındaki hudutların da neredeyse ortadan kalktığı kaydedildi.
“U-DÖNÜŞÜ”
MHP’nin Türk siyasetinde değişen rolü ve devlet kurumlarında artan tartısının da incelendiği araştırmada, Erdoğan’a geçmişte sert muhalefet eden Bahçeli’nin darbe teşebbüsü sonrası sunduğu takviyenin nedenlerine de yer verildi. Bahçeli’nin bu tavrı “U-dönüşü” olarak nitelendirildi.
Raporda, “MHP, yeni sisteme dayanağıyla takımlarına devlet bürokrasisinin kapısını açtı” tespitine yer verildi. Bu periyotta MHP’lilerin yanı sıra, Batı aksisi ulusalcılar ve ayrıyeten tarikatlara yakın isimlerin de bürokraside boşalan takımları doldurduklarına işaret edildi.
AHBAP-ÇAVUŞ ALAKALARI
Devlet kurumlarının zayıflaması ve felce uğraması konusunda, Merkez Bankası, Türkiye İstatistik Kurumu, Türkiye Varlık Fonu’ndan örnekler aktarılırken, Cumhurbaşkanı ile ailesinin bunlar üzerinde devasa nüfuz sahibi olduğu belirtildi, buralarda “ahbap-çavuş ilişkilerinin” karar sürdüğü belirtildi.
Araştırmada, ayrıyeten Ulusal İstihbarat Teşkilatı’na da yer verilerek, “Günümüzde MİT’in oynadığı merkezi rol, terörle çaba ve bürokrasinin gözetlenmesi ile sonlu değil. Anlaşılan o ki Cumhurbaşkanı Erdoğan, MİT’i birebir vakitte, kendi partisini denetim altında tutmak için de kullanıyor” denildi.
Cumhuriyet
