Altaylı, market zincirlerinin bilançolarına dikkat çekti: Söyleyeyim de dudağınız uçuklasın
Habertürk müellifi Fatih Altaylı, bugünkü “Pahalılığın sırrı market bilançolarında gizli” başlıklı yazısında pandemi devrinde artan fiyat artışlarına ve dev market zincirlerinin bilançolarına dikkat çekti.
Altaylı’nın yazısının ilgili kısmı şu formda:
“Çocukluğumdan beri duyduğum bir tamlamadır, ‘hayat pahalılığı’ Çok açıktır ki, üretemeyen, ürettiremeyen idareler sonunda hayat pahalılığı ile karşılaşırlar. Ve bu türlü durumlarda ortaya çıkan hayat pahalılığı fırsatçıları ile de polisiye önlemlerle çaba etmek zorunda kalırlar, gayret ediyormuş üzere yaparlar. Fakat genelde yanlış suçluya yönelirler.
Son lokal seçimlerden evvel yeniden fiyatlardaki olağandışı artışlar gündemdeydi ve seçim öncesi olduğu için önemli bir çaba veriliyormuş hissi uyandırmak gerekiyordu. Zabıtalar marketleri basıyor, tanzim satışlar kuruluyor, tanzim satışların önünde ‘varlık kuyrukları’ oluşuyordu. Öbür periyotlarda ‘yokluğa’ işaret eden kuyruklar, AK Parti periyodunda ‘varlığa’ işaret ediyordu. Bu ortada stokçuların da depoları basılıyordu sıklıkla. O günlerden aklımda kalan bir depoya yapılan baskında hata kanıtı olarak tonlarca kuru soğan ele geçirilmişti.
Gariban üretici baskını yapan jandarmaya ‘Arkadaşlar ne stoğu. Bu kuru soğan. Hasadı senede bir, bilemedin iki yapılıyor. Yıl uzunluğu da kullanılıyor. Ne yapacağım ben? Hasat günü satılmayanı çöpe mi atacağım?’ diyordu. Dinleyen olmadı natürel. O günlerde stokçu lazımdı herkese, medyada sergilemek üzere. Seçimle birlikte göstermelik uğraş de bitti ancak artırımlar bitmedi. Hatta hızlandı.
Artık yeniden topyekun uğraş kararı alınmış. İş dünyasının takviyesi ile. Dün de yazdım, TÜSİAD’ı, TOBB’u, MÜSİAD’ı daima bir arada fiyat istikrarı istiyor. Değişik olan hiçbir muhabir de MÜSİAD’ın peynir üreticisi liderine ‘Abi, kilosu 60 TL nasıl oluyor peynirin’ diye de sormuyor. Tahminen de asıl soru sorulması gereken yer üretici değil. Bu fiyat artışının kodları öbür yerde saklı. Dev market zincirlerinin halka açık bilançolarında. Bu market zincirleri, pandemi devrini büyük ve arsız bir fırsatçılığa çevirmiş vaziyetteler.
Hafta sonları millet meskene kapandığı, pazarlar kurulamadığı, herkes bu zincirleri muhtaç hale getirildiği için bunlar bir yandan üreticiyi, bir yandan da tüketiciyi kucağa almış vaziyetteler. Satın alma fiyatlarını olabildiğince aşağı çekerken, satış fiyatlarını da alabildiğince üst taşımışlar. Bunu ben söylemiyorum, bilançoları söylüyor. Dün Türkiye’nin en yaygın, en büyük ‘sözde ucuz’ market zincirinin bilançosuna baktım. Cirosunu yüzde 40 civarında arttırmış. Pekala ya kârlılığını? Söyleyeyim de dudağınız uçuklasın. Yüzde 100. Bunun net manası şu. Halka net yüzde 60 geçirmiş. Başkalarının de pek farklı olduğunu zannetmiyorum. Yarın da hepsine bakarız. Bakalım ne kadar sokmuşlar millete.”
Cumhuriyet
