Anadolu’daki esnaf, tüccar ve sanayicide bıçak kemikte, sesler yükseliyor

Milletlerarası Para Fonu (IMF) evvelki gün açıkladı. Türkiye, salgın sürecinde halkına en az yardım yapan ülkelerden biri.

Rapora nazaran Türkiye ulusal gelirinin yüzde 1.9’unu yardım olarak ayırmış. Bu oran da Afrika ülkeleri üzere azgelişmiş iktisada sahip ülkelerle neredeyse birebir. Şirketlere olan yardımda ise benzeri ekonomik çaptaki ülkelerin bilakis, likidite, garanti takviyesi oranlarında Türkiye başı çekiyor. Patrona sağlanan dayanak, gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 6.4’ü kadar.

Lakin Türkiye iki yıldır ekonomik bir krizin pençesinde olduğu için emekçiyi açlık hududuna iten pandemi nedeniyle esnaf ve küçük ve orta ölçekli işletmenin de nefesi kesilmiş görünüyor. Hükümetin görünür takviyesine karşın, iş etraflarında de artık bıçak kemiğe dayanmış olmalı…

Türkiye Odalar Borsalar Birliği (TOBB), Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) üzere iktidara yakın duran iş dünyası örgütlerinde bu yüzden alttan alta muhalefet sesleri yükseliyor.

81 vilayette 365 odada 1 milyona yakın üyesi olan TOBB’un lideri Rifat Hisarcıklıoğlu’nu bir akşam vakti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a gitmek zorunda bırakan da işte tabandan gelen bu dalga…

Tarihi boyunca bakanlar, başbakanlar çıkaran TOBB, uzun müddettir iş dünyasında iktidara en yakın duran örgütlerden. Türkiye’de iş yapmak isteyen herkesin üye olmak zorunda kaldığı TOBB, sayısı tam olarak bilinemeyen büyük bir kaynağa sahip. O denli ki üyelerine harcanacak paralarla iktidar istedi diye 500 milyon dolarını Yassıada üzere büsbütün gereksinim dışı bir yatırıma bile harcadı.

Hisarcıklıoğlu, bir müddettir oda ve borsa üyeleriyle zoom toplantılarıyla buluşuyordu. 5 bölge toplantısı gerçekleştirildi. Oda liderleri, meselelerinin pandemiyle birlikte derinleştiğini anlattı. Tabandan gelen reaksiyonları yansıttı. Kimseye danışılmadan, hiçbir takviye açıklanmadan verilen tam kapanma kararına da büyük yansılar geldiğini anlatan liderler, seslerinin duyurulması konusunda baskı yapınca, Hisarcıklıoğlu da hazırlanan talep evrakları ile Beştepe’ye çıkmak zorunda kaldı.

Hisarcıklıoğlu’nun Erdoğan’a götürdüğü ve Twitter’dan yaptığı açıklamada çözülmesi için talimat verildiğini açıkladığı belgelerde yer alan talepler ortasında şunlar vardı:

“Kamuya ilişkin vergi, SSK ödemelerinin ertelenmesi. Hammadde tedarikinde sıkıntılara tedbir alınması. Yapılandırılan kredi borçlarının bir daha ertelenmesi. Stok affı.”

Hisarcıklıoğlu’nun toplantıdan sonra yaptığı Twitter açıklamasının altına yapılan yorumlardan kimileri ise şöyleydi:

“Yönetilemeyen iktisat yüzünden her şeyimizi kaybettik.”

“Ekonomik krizler, döviz; seçimler. FETÖ. Papaz, pandemi. Hiçbiri esnafın hatası değil. Farkında mısınız esnaf batıyor.”

Durumun vehametini anlatan bu isyan sözcükleri bakalım TOBB’un duruşunda nasıl bir değişim yaratacak? Ve çalışanı, işçiyi kısa çalışma ödeneği, fiyatsız müsaade kararlarıyla yoksulluğa mahkûm eden hükümet, patronun bu sesini ne kadar duyacak?

EKONOMİK TOPLUMSAL KURUL OLSAYDI

Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne tam üyelik hayallerinin güçlü olduğu periyotlarda bir “Ekonomik ve Toplumsal Konsey” kurulmuştu. 2010’daki referandumda kabul edilmesinin akabinde anayasal nitelik kazanan kurulun vazifeleri ortasında şunlar vardı:

– Toplumdaki ekonomik ve toplumsal ünitelerin, hükümetin ekonomik ve toplumsal siyasetlerinin oluşturulmasına iştiraklerini sağlamak.

– Devlet ile toplumsal bölümler ortasında ve toplumsal bölümlerin kendi ortalarındaki işbirliğini güçlendirecek çalışmalar yapmak.

– Daima ve süreksiz nitelikte çalışma şuraları kurmak, bu şuraların raporlarını görüşmek.

Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) da dahil personel sendikaları ile patron örgütleri, sivil toplum kuruluşlarının yer aldığı kurul, aşikâr aralıklarla toplanırdı.

Bu toplantılarda emekçi ve patron bir ortaya gelir, uzlaşma içinde iş dünyasını ilgilendiren kararların alınması sağlanırdı. Doğal ki her vakit ortak bir karar çıkmazdı lakin taraflar bir ortaya gelir ve yüz yüze problemlerini tartışırdı.

Kurulu birleştiren güçler iktisadın tüm aktörlerinden oluşurdu. Ne yazık ki kurul bir türlü kurumsal hale gelmedi. Cumhurbaşkanlığı Yönetim sistemiyle birlikte de ne yazık ki işlerlik kazanamadı. Kurul var lakin 12 yıldır toplanamıyor. Pandemi üzere ekonomiyi altüst eden bir olay karşısında bile toplanamıyor. Hiçbir kararda kimseye görüş sorulmuyor.

Tek bir kişinin karar verdiği bir siyasi yapıda “Ekonomik Toplumsal Kurul toplansın” demek çok naif bir talep fakat yeniden de düşünmeden edemiyorum…

Cumhuriyet