Arizona Üniversitesi’nden Prof. Dr. Betül C. Czerkawski’nin salgın sonrası öngörüsü: ‘Eğitim reformları yapılacak’

Prof. Czerkawski, “Salgın, gelişmiş ülkeleri, gelişmekte olan ülkeleri, herkesi temelinden sarstı. Bugün Amerika’da 15 milyondan fazla çocuk fakirlik içinde yaşıyor. Bu çocuklar salgından en olumsuz etkilenen kesim oldu. Önümüzdeki yıllarda eğitim kanunlarının önemli bir formda yine ele alınmasını bekleyebiliriz” dedi.

Yarın Sabri Ülker Vakfı’nın Memleketler arası Beslenme, Sıhhat Okuryazarlığı ve Eğitim Konferansı’nda “Okula Sağlıklı Dönüş: Uzaktan-Hybrid Eğitim, Medya Okuryazarlığı ve Dijital Yorgunluk” başlıklı bir konuşma yapacak olan Prof. Dr. Betül Czerkawski, mevzuya ait sorularımızı şöyle yanıtladı:

– Salgından en çok hangi yaş kümesi, nasıl etkilendi?

Öğrencilerin sosyoekonomik durumu, pandemiden nasıl etkilendikleri konusunda temel belirleyici oldu. Anne babaları işlerini kaybeden çocuklar, açlıkla, meskendeki huzursuzluklarla yahut sıhhat sıkıntılarıyla meşgul oldu. Ekonomik olarak daha iyi durumda olan aileler, çocuklarına daha çok vakit ayırmaya başladı. Toplumda var olan ekonomik uçurumlar salgın sırasında daha da derinleşerek yüzüstüne çıktı. Okulöncesi ve ilköğretimin birinci yıllarında olanlar, çok sıkıntı bir periyottan geçti. Bu yaşlarda çocuklar oyun oynayarak ve öbür çocuklarla etkileşim içerisinde olarak öğreniyorlar. Oyun imkanları sınırlanan çocukların, maalesef toplumsal gelişimleri büyük darbe aldı.

OKULA DÖNÜŞE HAZIRLAR

– Okula dönüş kimler için daha sıkıntı olacak?

Açıkçası bütün çocuklar okula dönmeye hazır şu anda. Temel gayret her gün saatlerce bilgisayar ekranının karşısında vakit geçiren çocukların, yüz yüze irtibat maharetlerini tekrar kazanmaları konusunda olacak. Dijital bağımlılık, başka bağımlılıklar üzere bir geri çekilme ve geçiş devrinden geçecek.

– Salgın, pek çok öğrencide öğrenme kayıplarına neden oldu. Bunun telafisi olabileceğini düşünüyor musunuz?

Bence salgına büsbütün olumsuz olarak bakmamak lazım. Öğrenme kayıpları olduğu hakikat, lakin bu durum dünyanın her yerinde, her öğrenci için tıpkı. Öğrenciler bu güç vakitlerde öbür marifetler öğrendi: Zorluklar karşısında nasıl reaksiyon göstermek gerekir, uzun süren zorluklar karşısında nasıl bir hal almak metaneti getirir, kendimizi felaketlerden nasıl koruyabiliriz üzere. Hayatta kalma maharetleri 21. yüzyılda manasını değiştirdi. Öğrenciler, okulda öğrenemeyecekleri gerçek hayat meseleleriyle karşı karşıya kaldı ve kendi ferdî tecrübelerini edindi.

– Eğitime erişen/erişemeyen tıpkı okul ortamına dönecek. Bu durum ne üzere sonuçlara yol açabilir?

Bu durum dünyanın her ülkesinde çok önemli bir sorun. Uzun vadeli sonuçların ne olduğunu şu an tam olarak kimse bilemiyor. Maalesef bu sorunu önümüzdeki yıllarda çok tartışıp çok konuşacağız. Kesin olan bir şey var: Eğitim ve ekonomik eşitsizlikler bir ortada ele alınarak makro seviyede çözümlenmeli. Tek bir öğretmenin yahut tek bir okulun çözebileceği bir mevzu değil bu.

DİJİTAL OKURYAZARLIK

– Dijital okuryazarlık ne demek? Bu beceriyi nasıl vereceğiz çocuklara?

Dijital okuryazarlık kavramı, daima değişen bir kavram. Bu kavramın bir boyutu, bilgiye erişmeyi ve kullanmayı içeriyor. Öbür boyutu da erişilen bilgiyi eleştirmeyi, değerlendirmeyi ve en kıymetlisi de yenilerini üretmeyi içeriyor. Birtakım aileler çocuklarına her türlü elektronik aracı almayı olumlu bir durum olarak görüyor. Fakat son yıllarda yapılan araştırmalar gösteriyor ki sosyoekonomik durumu yahut eğitimi düşük olan aileler, çocuklarının sınırsız bilgisayar kullanımına müsaade ederken ekonomik olarak ileride olan aileler hudut koymayı önemsiyor. Bu aileler dijital okuryazarlığın saatlerce bilgisayar ekranına bakmak değil, onu makul kullanmak olduğunu biliyor. Dijital okuryazarlığın öğretiminde gayemiz, eleştirel düşünme yeteneğine odaklanmak, örneklerle öğrencilere bilgiyi değerlendirmenin yollarını göstermek olmalı.

FAZLASI ZİYAN

– Dijital yorgunu ya da bağımlısı çocukları yüz yüze eğitimde neler bekliyor? Tabletten, telefondan kopabilecekler mi?

Bunu yemek yemek üzere de düşünebiliriz. Yaşamamız için yemek yememiz lazım fakat fazlası ziyan. İnternet bağımlılığı da bu türlü. Bu sorunu aşmak için iki teklif verilebilir. Öncelikle çocuklara hudut koymayı öğretmemiz lazım. Örneğin 9 yaşındaki kızıma kolay bir “zamanlayıcı” aldım. Her 30 dakikadan sonra, 30 dakika orta vermeyi öğreniyor. Saat 19.30’dan sonra bilgisayar büsbütün kaldırılıyor. Başka bir mevzu da internette ne yapıldığı. Şayet maksat oyun oynamaksa muhakkak bir hudut getirilebilir. Lakin çocuklar bazen birlikte ödev yapıyorlar, arkadaşlarıyla konuşuyorlar, yabancı lisan görüntüleri izliyorlar. Bu cins etkinliklere vakit limiti koymak uygun olmuyor. Günümüzdeki dijital teknolojilerin çabucak hepsi, kullanıcılarını alışkanlık geliştirmeye ve bağımlılığa yöneltiyor. Aslında dijital bağımlılık, öğrenciler için değerli sınıf tartışmalarının konusu, bir tahsil fırsatı olabilir: Kullanıcılarının dikkatini çekmek için teknolojiler ne çeşit metotları kullanıyor? Hangi dijital ortamlar daha çok bağımlılık yapıyor? Şayet öğrencilerin dikkati bu mevzulara çekilirse öğrenciler kendi davranışları hakkında daha şuurlu alışkanlıklar geliştirebilir.

KARMA ÖĞRENME NE DEMEK

– Karma öğrenme metodu nasıl uygulanabilir?

Salgın bittiğinde öğrendiğimiz en kıymetli şey, tahminen de internet ve yüz yüze öğretimin en iyi yanlarını bir ortaya getiren karma öğrenme metodu olacak. Bu metot, öğretmenlere ve öğrencilere bilgiyi kaydetme, araştırma ve yaratma imkanları sunuyor. Ayrıyeten toplumsal olarak da yararları var. Öğrenciler, sınıf arkadaşları ile projeler yapabilir ya da sınıfa internet aracılığıyla konuşmacı davet edebilir. Öğrenme zorlukları olan öğrenciler için de karma öğretim çok faydalı olabilir.

Cumhuriyet