Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Kolu öğretim üyeleri Prof. Dr. Güntülü Ak ve Prof. Dr. Muzaffer Metintaş ile Uzm. Dr. Muhittin Akarsu’nun da yer aldığı takım, akraba olan yahut olmayan mezotelyoma (akciğer zarı kanseri) hastalarıyla ilgili 5 yıl evvel gen açılımı çalışması başlattı. Türk bilim insanları, araştırmada Hawai Kanser Merkezi, ABD Ulusal Kanser Enstitüsü (NCI) ve Japonya Hyogo Üniversitesi Tıp Fakültesi Genetik Kısmından bilim insanları ile çalıştı. Uzmanlar, insanlarda asbest temasıyla ortaya çıkan akciğer zarı kanserine hangi genetik yatkınlığın yol açtığını araştırdı.
Çalışmayı tamamlayan grup, bu kanser çeşidine yakalananlarda “BLM+/-” isimli gende mutasyon, anormallik olmasının hastalığa genetik yatkınlık sağladığı sonucuna ulaştı. Akciğer zarı kanseri teşhis ve tedavisinde kolaylık sağlayacağı belirtilen keşif, ABD Ulusal Bilimler Akademisinin resmi bilim mecmuası PNAS’de yayımlandı.
‘BAZI BÖLGELERDE BEKLENENDEN SIK GÖRÜLÜYOR’
ESOGÜ Akciğer ve Plevra Kanserleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Lideri Prof. Dr. Muzaffer Metintaş, akciğer zarı kanseri ve araştırmayla ilgili bilgi verdi. Metintaş, mezotelyomanın, asbest teması nedeniyle ortaya çıkan bir kanser çeşidi olduğunu söyledi. Asbestin, sanayide yaygın kullanıldığı ABD ve öteki gelişmiş ülkelerde meslek hastalıklarına yol açtığını belirten Metintaş, hastaların iş yerlerinden 300 bin ila 500 bin avro tazminat aldığını lisana getirdi. Prof. Dr. Metintaş, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Türkiye’de ise birtakım bölgelerde, Eskişehir, Kütahya, Afyonkarahisar, Sivas, Yozgat, Tokat, Diyarbakır, Elazığ, kısmen Konya, Antalya, Hatay, Denizli ve başka kimi vilayetlerin kırsal alanında hastalık beklenenden sık görülüyor. Türkiye’den 41 araştırmacının katıldığı, ‘Int. J. Environ. Res. Public Health (2017,14,1293)’ isimli mecmuada yayınlanan ‘Turkey National Mesothelioma Surveillance and Environmental Asbestos Exposure Control Program’ başlıklı araştırmada, 379 köyde asbest temasının devam ettiğini Türkiye için yılda 1100 civarında yeni mezotelyoma olgusu çıktığı tespit edildi. Kelam konusu köylerde asbest karışımlı toprak, köy konutlarında sıva ve badana için kullanılmış. Bu toprağın kullanıldığı köy konutlarında yaşayanlar mezotelyoma hastalığı istikametinden daha fazla risk taşıyor.”
‘YÜKSEK RİSKLİ BİREYLERDE HASTALIĞIN GELİŞMESİ ENGELLENEBİLİR’
“Çalışmada, mezotelyoma olan bireylerde BLM+/- geninde mutasyon yani anormallik olmasının hastalığa genetik yatkınlık yarattığı bulundu. Yani mezotelyoma hastalığından sorumlu olacak genetik anomali tespit edildi. BLM+/- isimli genin mutasyonunun asbest temaslılarda mezotelyoma hastalığına yatkınlığı artırdığını, hastalığa yakalanmayı kolaylaştırdığını sonucuna varıldı. Yapılan keşif sonucu öğrenilen mutasyonun evvelce tayin edilmesi ve bu mutasyonun yol açtığı biyolojik olaylara müdahale edecek moleküller yapılmasının, hastalığın erken teşhis ve tedavisinde çok faydalı olması bekleniyor. Bu keşfin, hastaların teşhis ve bilhassa tedavisinde ilaç çalışmalarına ve tesirli ilaç keşiflerini sağlaması da bekleniyor. Tıpkı vakitte, tespit edilecek yüksek riskli bireylerde hastalığın gelişmesini engelleyecek müdafaa önlemleri alınabilir.”
Cumhuriyet
