Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Anabilim Kolu öğretim üyesi Prof. Dr. Parıltı Baran Aksakal, koronavirüs salgınına karşı tüm dünyada aşılama çalışmaları devam ederken, Türkiye’de de 2,5 milyonun üzerinde bireye aşı uygulaması yapıldığını hatırlattı. Aksakal, aşının kaydının alınması konusunda ülkelerin hemfikir olduğunu, aşılama başladıktan sonra ülkelerin kendi kullandıkları sisteme nazaran, gelişmişlik seviyelerine nazaran bu kayıtları tuttuklarını kaydetti. Aksakal, Türkiye’de de aşı olan bireylerin bilgilerinin e-nabıza düşecek formda tutulduğunu belirtti. Prof. Dr. Aksakal, son 1-2 haftadır pek çok ülkenin ‘aşı pasaportu’nu tartışmaya başladığını belirterek, bunu birinci uygulayan ülkenin İsrail olduğunu bildirdi.
‘İSRAİL’DE YEŞİL SERTİFİKA GÜNDEM’
Aksakal, “İsrail’de, nüfusun yüzde 30’undan fazlasını aşıladığı andan itibaren, aşının üzerinden 1 hafta geçmiş bireylere bir ‘yeşil sertifika’ verilmesi gündemde. Bu sertifika verilen şahısların de toplum içerisinde ayrıcalığı olacağından bahsediliyor. Yurt dışına giriş çıkışlarında bir izolasyon müddeti gerekiyor, bu izolasyonu artık talep etmeyeceği söyleniyor. Olumlu bulunan bir kişinin temaslısı olduklarında tekrar izolasyonun kaldırılacağından bahsediliyor, maske, uzaklık, hijyen kurallarına uymak şartıyla toplantılara katılabilecekleri ve onların ‘yeşilada’ tabir ettikleri turistik alanlara test zaruriliği olmadan girebileceklerini söylediler. Bu birinci sefer İsrail’de bir forma bürünmüş oldu. Öncesinde İngiltere, Fransa, İzlanda’da başladı bu tartışmalar, gerisinden Danimarka, İsviçre üzere ülkelere yayıldı ve bütün ülkelerde aslında aşı olan şahısların ya da hastalığı geçirmiş, geçirdiğini dokümante etmiş şahısların birtakım kısıtlamalardan muaf olmaları tartışıldı. Bunun ismine ‘aşı pasaportu’ denilsin diye konuşuldu” sözlerini kullandı.
‘DSÖ BUNU DESTEKLEMEDİĞİNİ AÇIKLADI’
Aksakal, bir taraftan da aşı pasaportunun hem Dünya Sıhhat Örgütü nezdinde hem de o ülkelerdeki vatandaşlar ortasında ayrımcılığa neden olacağına ait tartışmalar olduğuna dikkat çekerek, “Avrupa ülkeleri dahil pek çok ülkede nüfusuna yetecek kadar aşı almada dert var. Bu durumda aşılanabilen bireylere bir ayrıcalık tanıdığınızda, öteki bireyler açısından bunun bir insan hakları ihlali olabileceği tartışmaları gündeme geldi. O nedenle bütün toplumların herkese bu aşı imkanını sunması gerekiyor. Bunu sunamadığınız ortamlarda bu tip yaptırımların insanların özgürlüklerini kısıtlayacağından bahsediliyor. Dünya Sıhhat Örgütü de ‘biz şu an prestijiyle aşılar bu kadar sorunlu iken bütün ülkeler bu aşılara ulaşamıyorken bu türlü bir yaptırıma sıcak bakmıyoruz, bunu desteklemiyoruz’ açıklamasını yaptı” dedi.
‘AŞI PASAPORTU SUNMAK ZORUNDA KALACAKSINIZ’
Aksakal, öteki taraftan kimi ülkelerin de buna dayanak verdiğini belirterek, “Özellikle İngiltere, Fransa, İsrail, Polonya üzere ülkelerin aşı pasaportunu gündeme getirecekleri, şu anda nasıl ki yurt dışına çıkmadan evvel 4 saat içinde antijen testi sonucu ya da kimi ülkeler uçuşunuza müsaade vermek için son 24, 48, 72 yahut 96 saat içinde PCR testi sonucunun negatif olduğunu görmek istiyorsa buna emsal halde bir uygulamaya dönüşecek üzere duruyor bu bahis. Siz yurt dışına gitmek istediğinizde hastalığı geçirdiğiniz ve korunduğunuzu göstermek durumunda kalacaksınız ya da 2 doz aşınızı en az 1 hafta evvel tamamlamış olduğumuza dair pasaport sunmak zorunda kalacaksınız üzere duruyor” diye konuştu.
‘BİLİMLE DESTEKLENMESİ LAZIM’
Aksakal, Türkiye’de aşının e-kaydının olması, bireylerin istediğinde e-nabız üzerinden bu kayıtlarını indirebilecek olmaları ve risk kümesinde aşının gelmiş olması ile daha fazla aşıya yönelik bir gayretin olmasının olumlu taraflar olduğunu kaydetti. Bu türlü bir uygulama olacaksa tüm topluma kâfi aşı tedarik etmek için ekstra bir gayret harcamak gerektiğini söz eden Aksakal, “Sarıhummanın görüldüğü ya da risk olduğu düşünülen bölgelere gidecek olanlardan kesinlikle bir sertifika istenir. Bizde aşı yaptıktan sonra Hudut ve Kıyılar Sıhhat Genel Müdürlüğü bu sertifikayı düzenler. Fakat bu, oraya gittiğinizde risk almanızı engellemek için bir uygulamadır. Öteki uygulamaysa oraya risk getirmenizi de engelleyen bir uygulama. Aşıyla ilgili bilimsel çalışmalar bundan sonraki süreci belirleyecek. Aşılanan şahıslar ne kadar hastalığı taşıyabilirler, aşılanan toplumlarda aşısız bir kişi ne kadar risk oluşturur bütün bunların bilimle desteklenmesi lazım” dedi.
‘TÜRKİYE DE UYGULAMA DURUMUNDA KALABİLİR’
Aksakal, ferdî görüşünün aşıya ulaşabilen ülkelerin aşı pasaportunu talep edecekleri istikametinde olduğunu tabir ederek, “Kişisel görüşüm gidişat, aşıya ulaşabilen ülkelerin 2021 sonundan evvel ya da sonu prestijiyle 2022 ya da daha sonrasında kendi ülkelerine girişte hastalığın taşınmasını engelleyecek formda aşı pasaportunu talep edeceklerini gösteriyor. Şu anda mutant virüsler gündemde. O nedenle tekrar bir yayılım tüm dünyada kelam konusu olabilir. Bütün bunları düşündüğünüzde de şayet yaygın bir uygulama haline dönüşürse Türkiye de kendi toplumunu korumak için bunu uygulamak durumunda kalabilir” diye konuştu.
Cumhuriyet
