Türkiye’de koronavirüs olay sayıları her geçen gün artıyor. Günlük olay sayıları 50 bini geçiyor. Uzmanlarsa son vakitlerde olay ve vefat sayılarındaki artışın nedeninin HES kodu sahtekarlığı olduğunu söylüyor. Bilhassa AVM ve restoranlarda görevlilerin HES kodlarını dikkatsiz denetim etmesi bu HES kodu sahtekarlığınının artışına neden oluyor. Koronavirüs testi olumlu çıkan ve karantinada olması gereken şahıslar bu kodları ya negatif bir tanıdıklarından ya da toplumsal medyada HES kodunu paylaşan birilerinden ekran imajı alarak gerçekleştiriyor. Edindikleri bu ekran manzarası ile korona testi müspet olmasına karşın istediği yere rahatça girip çıkabiliyor.
“AVM GİRİŞLERİNDE ÇOK SIRA OLDUĞU İÇİN VAZİFELİLER KODLARA SÜRATLİCE BAKIYOR”
Olumlu ya da temaslı şahısların başta AVM ve restoran olmak üzere birçok yere girdiğini söyleyen Marmara Üniversitesi Bağlantı Fakültesi Öğretim Üyesi ve Dijital Bağlantı Araştırmacısı Doç. Dr. Ali Murat Kırık, “Koronavirüs pandemisinin tesiriyle birlikte artık toplumsal uzaklık ve toplumsal izolasyon kuralları giderek artmaya başladı. Bu süreçte Hayat Meskene Sığar uygulaması içerisinde bulunan kodu kullanarak bireylerin risk durumu belirlenmiş oluyor. Lakin bu periyotta toplum sıhhatini riske atan bireylerinde olduğunu söyleyebilmek mümkün. Son vakitlerde kimi olumlu ya da temaslı bireyler negatif bir kişinin HES kodu ya da HES kodunun ekran imajı ile istediği yere girebiliyor. Mesela AVM girişlerinde çoklukla çok sıra olduğu için güvenlik vazifelileri bu HES kodlarına süratlice bakıp o şahısları içeri alıyor. Bu noktada bu beşerler kendilerini riske attıkları üzere etraflarını de riske atıyor” dedi.
OLAY VE VEFAT SAYILARINDAKİ ARTIŞIN NEDENLERİNDEN BİRİ HES KODU SAHTEKARLIĞI
Olumlu ya da temaslı olan bir kişinin oburunun HES koduyla gezmesinin insanları mevte sürüklemek olduğunu belirten Doç. Dr. Kırık, “Birisi bir restoran ya da AVM’ye oburunun HES koduyla girdiği vakit bulunduğu ortamdaki herkesi olumlu yapma ihtimali artıyor. Son vakitlerde olay ve vefat sayılarındaki artışın sebeplerinden birinin de HES kodu dolandırıcılığı olduğunu söyleyebilirim” diye konuştu.
“HES KODU İLE BİRLİKTE KİMLİK DENETİMİ OLMALI”
Doç. Dr. Kırık, kelamlarına şu biçimde devam etti: “AVM ve restoran çalışanları HES koduna baktıktan ve risksiz yazısını gördükten sonra vatandaşları içeri almalı. Tıpkı vakitte burada vazifelinin yapması gereken şey HES kodu ile birlikte kişinin ismini ve soyadını denetim etmesi. Vatandaşlar ise bu kimlik denetimin esnasında T.C. kimlik numaralarını elleriyle kapatarak gösterebilir” formunda konuştu.
HES KODU PAYLAŞIMI TOPLUMSAL MEDYAYA DÜŞTÜ
İnsanların beğeni uğruna toplumsal medyada HES kodlarını paylaştığını söyleyen Doç. Dr. Kırık, “HES kodlarını gömlek ve tişörtlerinin üzerine bastıran bile var. Toplumsal medyada HES kodunu paylaşmış bir kişinin HES kodunu alarak çok rahat bir biçimde AVM ve restoranlara girilebilir. HES kodları bizim ferdî bilgilerimiz kapsamında yer alıyor. Zira HES kodunuz size aittir ve biriciktir. Hasebiyle bu kodların internet ortamında fütursuzca itinasız bir formda paylaşılması muhakkak yanlıştır” dedi.
“BAŞKASININ HES KODUYLA AVM’YE GİRMEK İSTEYENLER OLUYOR”
İstanbul’da bulunan bir AVM’de Güvenlik Vazifelisi Amiri Serdar Galatasaraylı, “HES kodu sorgulama mecburu hale geldi. Biz de elimizdeki telefonlarla Hayat Konuta Sığar uygulaması üzerinde HES kodu sorgulaması yapıyoruz. Bazen riskli bireylerde AVM’ye girmek isteyebiliyor. Bizler de çabucak duruma müdahale ediyoruz. Diğerinin HES koduyla girmek isteyenler de vakit zaman oluyor. O sırada kodu okuttuğumuzda çıkan harflerle kişinin söylediği ismi kıyaslıyoruz. Kişinin söylediği isim ile ekrandaki harfler tutuyorsa AVM’ye alıyoruz. Lakin uyuşmadığı vakit içeriye almıyoruz” dedi.
Vatandaşları AVM’ye alırken üç kademeden biri ile denetim ettiklerini belirten Galatasaraylı, “Birinci basamak HES kodu sorgulama. İkinci etap barkod kodu ile sorgulama. Üçüncü etap ise uygulama üzerinde risksiz yazısını görüp içeri alma biçiminde oluyor. HES koduyla giren bireylere güvenlik vazifelisi arkadaşlarımız mümkün olduğunca isimlerini ve soyadlarını soruyor. Fakat oburunun HES koduyla AVM’ye girmek isteyen kişi kendisinde bulunan HES kodu sahibinin ismini söyleyebilir. O esnada öteki bir uygulama gerçekleştiremiyoruz. Bizim vatandaşlara kimlik sorma üzere bir yetkimiz yok. Bu türlü bir yetkimiz olmadığı içinde şahıslar oburunun HES koduyla AVM’ye girmiş oluyor.”
“VATANDAŞLAR HES KODLARININ YA EKRAN MANZARASINI ALIYOR YA DA BİR KAĞIDA YAZIYOR”
Cumhuriyet
