Yargıtay Hukuk Genel Şurası, 506 sayılı Toplumsal Sigortalar Kanunu’nun 62. Maddesi’ndeki mülga “Sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan sonra yazılı istekte bulunan ve yaşlılık aylığına hak kazanan sigortalıya bu isteğinden sonraki ay başından başlanarak yaşlılık aylığı bağlanır” kararındaki “İşten ayrıldıktan sonra” tabirlerinin Anayasa’ya muhalif olduğunu belirterek, iptali istemiyle AYM’ye başvurdu.
Kanunun kelam konusu kararına nazaran çalışanın yaşlılık aylığı alabilmesi için çalıştığı işten ayrılarak, Toplumsal Güvenlik Kurumu’na (SGK) başvurması gerekiyordu. İşinden ayrılan kişinin bu başvurusu 3 ay içinde incelenerek, uygun bulunursa aylık bağlanıyordu. Kişi bu müddette aylıktan faydalanamıyordu. Yargıtay da AYM itirazında kişinin başvurusu onaylanana kadarki geçen müddette yaşanan hak kaybına dikkat çekerek, şunları açıkladı:
“Sigortalının yaşlılık aylığı talebinde bulunduğu sırada yaşamsal gereksinimlerini karşılamak hedefiyle çalışma hayatına devam edebilmesi toplumsal hukuk devletinin maksadına uyumlu. Kuralın yaşlılık aylığı talebinde bulunabilmek için çalışılmakta olan işten ayrılmayı öngörmesi nedeniyle çalışma hak ve özgürlüğü ihlal ediliyor… 1986 yılında Kanun’da yapılan değişiklikle yaşlılık aylığı bağlananların toplumsal güvenlik takviye primi ödemek suretiyle hem aylık almalarının hem de çalışmalarının bir kıymeti kalmıyor. Gerçekten itiraz konusu kuralla öngörülen hali kaidesi yerine getirmek için sigortalının çalıştığı işten çıkışını yaptırılıp, yazılı tahsis talebinde bulunulduktan sonra toplumsal güvenlik dayanak primi ödemek suretiyle sonraki gün işbaşı yapabilir.
‘3 AYLIK MÜDDETTE GELİRDEN MAHRUM KALINIYOR’
“Koşulları taşıyan sigortalıya mevzuat uyarınca tahsis talebinden itibaren üç ay mühletle SGK tarafından aylığın başlanması gerek lakin uygulamada bu müddet çok daha uzun oluyor. Bu durumda kural uyarınca işten ayrılmış olan sigortalının aylık bağlanıncaya kadar hiçbir geliri olmuyor.”
Yargıtay, Emekli Sandığı’ndan emekli olan memurların işten ayrılmadan emeklilik talebinde bulunabildiğini hatırlatarak, hizmet akdiyle çalışanların bu haktan yararlanamamasının Anayasa’nın eşitlik prensibine ters olduğu bildirdi.
‘İŞTEN AYRILMASI GEREKMEZ’
Başvuruyu görüşen AYM, “çalıştığı işten ayrıldıktan sonra” tabirlerini oy birliği ile iptal etti. AYM kararının münasebetinde, sigortalının SGK’ya yaşlılık aylığı başvurusu yaptığını bildirmesinin ve patronun de kayıtlarını buna nazaran yapmasının mümkün olduğuna dikkat çekti. Münasebette, “Sigortalının yaşlılık aylığı tahsis talebinden bulunmadan evvel çalıştığı işten fiilen ayrılmasını gerektirmeyecek daha hafif nitelikteki önlemlerle de toplumsal güvenlik sisteminin tertipli bir formda işleyişinin sağlanması gayesine ulaşılabileceği gözetildiğinde kuralla öngörülen sınırlamanın anılan maksada ulaşma bakımından gerekli olmadığı da anlaşılmaktadır” denildi.
Cumhuriyet
