İstanbul Barosu tarafından, “İstanbul Kontratı, Cumhurbaşkanı Kararı ile Neden Feshedilemez?” başlığıyla yayınlanan açıklamada, “İstanbul Kontratı, Anayasamızın 90. unsuruna nazaran adabına uygun olarak 24 Kasım 2011 tarihinde TBMM tarafından onaylanmış bir milletlerarası Mukaveledir. 6251 sayılı onaylamayı uygun bulma Kanunu uyarınca, İstanbul Mukavelesinin “Yürütme tarafından feshedilmesi hakkındaki karar yok hükmündedir” tabirlerine yer verildi.
“İstanbul Kontratı şiddetle gayret konusunda bir insan hakları kontratıdır” denilen açıklamada, Anayasanın 104’üncü hususundaki,” Temel haklar, kişi hakları konusunda Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi çıkarılamaz” vurgusunda bulunuldu. İstanbul Barosu’nun açıklamasının devamında şunlar kaydedildi:
“İstanbul Mukavelesi, insan hakları ihlali olan bayana ve aile içi şiddeti önlemek, mağduru korumak gayesiyle TBMM tarafından kabul edilmiş bir milletlerarası kontrat olduğundan, bu bahse ait bir Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi çıkarılamaz; çıkarılmış olsa dahi buna dayanarak bir yürütme yetkisi kullanılması yok kararındadır.
Ayrıyeten, 15.07 2018 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan “Milletlerarası Antlaşmaların Onaylanmasına Ait Adap ve Temeller Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde” Cumhurbaşkanı’na Milletlerarası Mukaveleleri “feshetme yetkisi” verilmemiştir.
20 Mart 2021 tarih, 31429 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 3718 sayılı kararda ise “sözleşmenin feshedildiği” belirtilmiştir. Bu karar yetki açısından da yok kararındadır. Sonuç olarak; 20 Mart 2021 tarih ve 31429 sayılı Resmî Gazetede görüldüğü üzere, “İstanbul Kontratının Feshedilmesi Hakkında Karara” Yasama Kısmında değil; Yürütme ve Yönetim Kısmında yer verilmesi yok kararında olduğunun ilanı niteliğindedir.
İstanbul Sözleşmesi’nin “Sözleşme’nin feshi” başlıklı 80. unsuruna nazaran Sözleşme’nin feshedilebilmesi için Avrupa Kurulu Genel Sekreteri’ne bildirimde bulunulması gerekmektedir.
Sözleşme’nin feshi, bildirimin Genel Sekretere ulaşmasından itibaren üç aylık müddetin bitimini izleyen ayın birinci gününde yürürlüğe girecektir. Hasebiyle 24 Kasım 2011 tarihinde TBMM tarafından onaylanan İstanbul Mukavelesi yürürlüktedir.
Bir insan hakları ihlali olan bayana yönelik şiddet ve aile şiddetle uğraş için bütün kurum, kuruluş ve başta TBMM ve ülkeyi yönetenler İstanbul Mukavelesini uygulamakla yükümlüdürler.
Anayasamızın açık kararları göz arkası edilmemeli, Anayasa ihlal edilmemeli ve her ne kadar 20 Mart 2021 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanmış olsa da yok kararında olan “Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Gayrete Ait Avrupa Kurulu Kontratının Türkiye Cumhuriyeti Bakımından Feshedilmesi Hakkında Karar” hemen geri çekilmelidir.
İstanbul Barosu olarak, bir insan hakları ihlali olan şiddetin önlenmesi maksadıyla TBMM’de oybirliğiyle onaylanmış olan İstanbul Kontratının feshedilmesinin yok kararında olduğunu ve İstanbul Sözleşmesi’ne sahip çıkacağımızı, memleketler arası kontratların eksiksiz bir formda uygulanıp hayata geçirilmesi için bu mevzunun takipçisi olacağımızı ve çabamızı sürdüreceğimiz kamuoyuna duyururuz.
ANKARA BAROSU: TBMM’NİN YETKİSİNDE
“İstanbul Mukavelesi Anayasa’mızın 90. unsuru uyarınca yürürlüğe girmiş bir memleketler arası muahededir ve Anayasa’nın 87. unsuru uyarınca kelam konusu milletlerarası mutabakatın onaylanması, değiştirilmesi ve en kıymetlisi feshedilmesi TBMM’nin yetkisindedir” denilen Ankara Barosu açıklamasında şu sözlere yer verildi:
“Bilindiği üzere Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin hudutları Anayasanın 104. hususu ile belirlenmiştir. Buna nazaran insan hakları kapsamında; temel haklar, kisi hakları ve odevleriyle siyasi haklar ve odevlere ait mevzularda Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi çıkarılamayacağı karar altına alınmıştır. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri yoluyla temel hak ve özgürlükler kısıtlanamayacağı üzere bu Kararnamelerin verdiği yetkiye dayanarak çıkarılacak idari kararlar aracılığıyla da bu yola gidilemeyeceği açıktır.
İstanbul Mukavelesi toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin yarattığı ihlallerle çaba ederek toplumun tamamının temel insan haklarını muhafazayı hedeflemektedir. Bu Mukaveleden bir idari süreç niteliğindeki Cumhurbaşkanlığı kararı ile çıkılmasının yasama yetkisinin devranı ve işlev gaspı manasına geleceği ortadadır. Anılan “karar” bu tarafıyla de bu ülkeye vatandaşlık bağı ile bağlı olan ve yasama yetkisini Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne devretmiş insanların iradelerinin bir gecede gasp edilmesidir. Bu feshin geçerli olduğunun kabulü; tüm ve hak ve özgürlüklerin tek kişinin iki dudağının ortasında olduğunun ve tüm kamusal vicdanın bundan bu türlü o tek kişinin lütfuna ve merhametine terk edildiğinin ilanıdır.
İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmek; bayana dönük her türlü şiddetle uğraştan duyulan rahatsızlığın açık göstergesidir. “Feshedildiği” 2021 yılının birinci 67 gününde 68 bayanın katledildiği, bayanlara karşı ismi konulmamış ve vakte yayılmış bir katliamın olduğu Türkiye Cumhuriyeti’nde, bayan cinayetleri artık hiçbir ülkede olmadığı kadar politiktir.
İstanbul Mukavelesi’nin ve tarihte tek mağlubiyetleri olmayan ve bundan sonra da olmayacak bayanların yanında olduğumuzu, yasama organına ilişkin olan hiçbir misyon ve yetkinin tek kişinin lütfuna bırakılmayacağını tüm kamuoyuna hürmet ve kararlılıkla arz ederiz.”
Cumhuriyet
