Geçen Eylül ayında, Cardiff Üniversitesi’nden bir araştırma grubu, Venüs’ün asidik bulutlarında eser ölçüde fosfin gaz tespit ettiklerini bildirdi.
Fosfin ekseriyetle Dünya’da nefes almak için oksijen kullanmayan mikroorganizmalar tarafından salınıyor, bu da araştırmacıları o sırada Venüs’ün hayat barındırıyor olabileceği konusunda tartışmaya yöneltti.
FOSFİN GAZI HAKKINDA
NTV‘de yer alan habere nazaran, Hidrojen fosfit olarak da isimlendirilen fosfin (PH3), renksiz, yanıcı ve son derece zehirli bir gaz olarak tanımlanıyor ve sarımsak gibisi makus bir kokuya sahip.
Bununla birlikte, Nature Astronomy’nin Eylül sayısında yayınlanan çalışma, haber kuruluşları tarafından 2020’nin en büyük bilimsel keşiflerinden biri olarak nitelendirildi, lakin yayınlanmasından bu yana bulgular hakkında kuşkular var.
HAYATIN DEĞİL PATLAYICI VOLKANİZMANIN DELİLİ
Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) isimli mecmuada yayımlanan yeni çalışmanın müellifi, ve ABD’de yer alan Cornell Üniversitesi’nin Astronomi Kısmı Lideri Jonathan Lunine, “Fosfin bize Venüs’ün biyolojisi hakkında bilgi vermiyor. Bize jeolojisi hakkında bilgi veriyor. Bu durum bize gezegeninin günümüzde yahut çok yakın bir geçmişte faal bir patlayıcı volkanizmaya sahip olduğuna işaret ediyor” dedi.
MUHTEMELEN 700 YIL EVVEL YAŞANABİLİRDİ
Öbür taraftan Venüs, Dünya’ya emsal karasal bir gezegen. Lakin, 464 derece civarında bir yüzey sıcaklığına Dünya’nın 92 katı bir basınca sahip. Bu nedenle, araştırmacılar Dünya’nın ‘kötü ikizi’ olarak da bilinen Venüs’ün muhtemelen 700 milyon yıl evvel muhtemelen yaşanabilir olduğuna inanıyorlar.
HAWAİİ VE ŞİLİ’DEKİ TELESKOPLARDAN GELEN DATALAR İNCELENDİ
Bugün ise Venüs, ağır ısı, ezici atmosferik basınç ve aşındırıcı asit bulutları konut sahipliği yapıyor. Bulutlar çok asidik olduğu için, ayrıyeten fosfinin çok çabuk dağılacağı ve bu nedenle daima olarak yenilenmesi gerektiği öngörülüyor.
Yeni araştırma kapsamında, Profesör Lunine ve meslektaşı Ngoc Truong, Hawaii’deki Mauna Kea’nın zirvesinde yer alan, altı milimetre dalga uzunluğuna sahip James Clerk Maxwell Teleskopu ve Şili’deki Atacama Teleskobu’ndan (ALMA) elde edilen bilgileri tahlil etti.
Araştırmacılar, Venüs atmosferinde fosfin varlığının abiyotik (canlı olmayan) yollarla açıklanıp açıklanamayacağını belirlemek için volkanizma ve atmosferik süreçleri hesapladılar.
Çalışmanın müellifleri, volkanizma tarafından derin manto kaynaklarından yüzeye küçük ölçülerde fosfit getirebileceğini ve patlayıcı püskürmeler sırasında volkanik toz olarak atmosfere atılabileceğini buldular. Bu fosfitler daha sonra aerosol katmanında sülfürik asit ile tepkiye girerek fosfin oluşturabiliyor.
Sonuçlar, fosfitlerin bildirilen yüksekliklere ulaşması için Dünya’daki Krakatau ile karşılaştırılabilir patlamaların gerekli olacağını gösteriyor.
NASA’NIN RADAR MANZARALARI TEORİYİ DESTEKLİYOR
Bununla birlikte araştırmacılara nazaran,1990’larda NASA’nın Magellan uzay aracı tarafından yakalanan Venüs’ün radar manzaraları, kimi jeolojik özelliklerin bu teoriyi destekleyebileceğini gösteriyor.
Ayrıyeten, bilim insanları 1978’de NASA’nın Pioneer Venüs yörünge misyonunda, gezegenin üst atmosferindeki kükürt dioksit varyasyonlarını ortaya çıkardılar. Truong, bu durumun Venüs’te, 1883’te Endonezya’da meydana gelen Eakatoa volkanik patlamasının ölçeğine benzeyen patlayıcı bir volkanizma ihtimaline işaret ettiğine söyledi.
TEORİ DOĞRULANIRSA FAAL VOLKANİZMANIN VARLIĞI KANITLANACAK
Truong, “Venüs’teki fosfin gazının yoluyla patlayıcı volkanizmanın doğrulanması büsbütün beklenmedik bir şeydi” dedi.
Öte yandan, Venüs’teki fosfin gazının varlığı doğrulanırsa, Venüs’te etkin bir volkanizmanın bulunduğu kanıtlanmış olacak.
Cumhuriyet
