Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı, Halk Sıhhati Anabilim Kısmı Lideri ve Sıhhat Bakanlığı Toplum Bilimleri Konseyi üyesi Prof. Dr. Mustafa Necmi İlhan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın detaylarını açıkladığı yeni ‘kontrollü normalleşme’ periyoduna ait değerlendirmelerde bulundu.
Prof. Dr. İlhan, yeni sınıflandırma sistemi ile vilayetlerin 4 kategoride değerlendirildiğini anımsattı. İlhan, vilayetlerde kıymetlendirme kriterinin yalnızca 100 binde olay sayısı olmadığını, vilayetlerdeki ağır bakımdan tutun yatak sayısı, PCR olumluluğu üzere pek çok bileşeni bir ortada tutan bir yaklaşım kelam konusu olduğunu kaydetti.
“REHAVET OLURSA ÇARPAN TESİRİYLE ARTAR”
Prof. Dr. İlhan, kimi vilayetlerde kırmızı renkte kümeleşme olduğuna dikkat çekerek, “Özellikle Karadeniz bölgesinde bunu gözlemliyoruz. Bu vilayetlerimizde birbirine geçişler çok fazla. Beşerler hafta içi, hafta sonu birbirlerine gidiyorlar, bu da natürel virüsün yayılmasına sebep oluyor. Virüsün yayılmasında mutant virüs de kelam konusu olabilir; ancak bu derece yüksekliği açıklayacak kadar bir mutant virüs kelam konusu değil. Bu vilayetlerde, vilayetlerin yöneticileri kıymetlendirme yaparak, o vilayetlerde filyasyon sonuçlarına nazaran riskin daha bol olduğu yerleri tespit edip, buna nazaran ilerlerseler çok kısa vakit içinde, 2 hafta sonraki değerlendirmede daha alt renge gerçek yol alırlar. Mavi renkli vilayetlerimiz de daha farklı bir renge, hatta birdenbire kırmızıya gerçek yol almamak için şu an hangi tedbiri aldılarsa, daha iyisini almaları için gayret sarf etmeleri gerekiyor. Geldiğimiz noktada geçtiğimiz haziran, temmuz, ağustos aylarında şahit olduk; şayet bir vilayette tedbirler alınmaz ve birdenbire bir rehavet kelam konusu olursa olay sayısı çarpan tesiriyle artıyor. Bugün mavi olan vilayetlerimiz, iki hafta sonra baktığınızda sarı, turuncuya gerçek da dönebilirler. Mavi renk olmak, ‘maskeyi çıkartalım, fizikî aralığa uymayalım, her yer açıldı gidelim sıkışık oturalım’ manasına gelmiyor” diye konuştu.
“İKİ HAFTADAN DAHA ERKEN DE KIYMETLENDİRME YAPILABİLİR”
Prof. Dr. İlhan, her hafta risk durumuna nazaran vilayetlerin kategorilerinin yine tespit edilerek, iki haftada bir güncellenecek olağanlaşma uygulamasının ilin risk durumuna nazaran daha erken de yapılabileceğini kaydetti. İlhan, “Baktık vilayetlerimiz kırmızıda sebat ediyor, başka kırmızı renkli vilayetlerimiz misal tedbirler ile olay sayılarını azalttılar, o vilayetimizde çok daha sert tedbirler kelam konusu olabilir. Örneğin hafta içi sokağa çıkma vakitleri yeniden daha da kısıtlanabilir, ilçeler, mahalleler, sokaklar kapatılabilir. Örneğin bu hafta sonu baktınız mavi renkli vilayetimizde istenmeyen imgeler oluştu, beşerler kurallara uymadılar, işletmeler hıncahınç doldu. Biliyorsunuz 3-4 gün sonra olaylara yansıyor, yeni hadise sayısı çok arttı. Elbette ‘iki hafta beklenecek’ diye bir şey yok, çabucak Vilayet Genel Hıfzıssıhha Heyeti karar alıp, o vilayette bu olumsuz gidişatı önlemek için tedbirler alabilir, vilayet içerisinde ilçeleri kapatma, açılan restoranları, kafeleri kapatma yaklaşımını benimseyebilir” tabirlerini kullandı.
“İLLER ORTASI GEÇİŞTE AŞI DENETİMİ OLABİLİR”
Prof. Dr. İlhan, şehirlerarası kısıtlamanın uygulanıp uygulanmayacağına ait, “Baktığımızda kimi vilayetlerimiz farklı renklerdeki vilayetlerle çok sınırdalar. Örneğin Uşak, etrafındaki vilayetlerden farklı renkte, Sakarya, Adıyaman farklı renkte, olumlu ya da olumsuz manada; bu vilayetlerden geçişleri engellemek ile ilgili bir kısıtlama şu an kelam konusu değil. Ancak vilayetlerimizin yöneticileri, gerek hadise sayısı düşük, gerekse yüksek vilayetlerde iller ortası kısıtlama uygulayabilirler. İle giriş çıkışlarla ilgili çeşitli kısıtlamalar koyabilirler. Aşı olup olmadığına bakabilirler, HES kodu sorgulayabilirler; bunların hepsi uygulanabilecek şeyler. Vilayet Genel Hıfzıssıhha Şurası, tam yetkili. Vilayet yöneticileri, kendi vilayetlerinin dahil olduğu risk kümesinde daha olumsuz bir yere yanlışsız gidiş olmaması için ile giriş çıkışta devletin o sırada yaptığı aşılama sırasına nazaran, şahısların aşı olup olmadığını sorgulayabilir, HES kodu sorgulayabilir” diye konuştu.
Cumhuriyet
