Güçlü bir bağışıklık sistemi için vitaminler ve mineraller üzere mikro besin kaynaklarının gereğince tüketilmesinin gerekli olduğu su götürmez bir gerçek.
Hal bu türlü olunca da dünyanın dört bir yanındaki birçok araştırmacı, mikro besinlerin şuurlu bir biçimde kullanıldığında, Covid-19 enfeksiyonunun seyrini hafifletip hafifletemeyeceğini, önemli sonuçları ve hatta hastaların vefatını önleyip önleyemeyeceğini ağır halde araştırıyor.
D vitamini, en tanınan araştırma mevzularından biri. Yayınlanan araştırmaların kimileri çok umut verici görünüyor. Örneğin İspanyol göğüs hastalıkları uzmanı Marta Castillo’nun çalışması.
DW Türkçe’nin haberine nazaran, Lübeck’teki Schleswig-Holstein Üniversitesi Tıp Merkezi Beslenme Tıbbı Enstitüsü’nde farmakolog ve profesör olan Martin Smollich, “Bu, D vitamininin aktifliğini kanıtlamak için sık sık tekrarlanan çalışmalardan biri” diyor.
Smollich, mikro besinler ve besin destekleri üzerine araştırma yapıyor. Vitamin ve minerallerin tesirinin ideolojik ve ekonomik nedenlerle abartıldığı yahut küçümsendiği günümzsde Smollich, farklı bir tablo oluşturmaya çalışıyor.
BİLİMSEL İSPATLARA DAYALI
Birinci bakışta Castillo’nun aratırmasının sonucu epey iyimser: D vitamini verilen 50 korona hastasından yalnızca biri ağır bakım ünitesine alındı. D vitamini verilmeyen deneklerin ise yüzde 50’sinin ağır bakıma muhtaçlığı vardı.
Prof. Smollich, “Bu çeşit çalışmalarda birinci adım, bu iki kümenin nasıl oluştuğuna bakmaktır” diyor. D vitamininin aktifliği hakkındaki soruyu hakikaten cevaplayabilmek için, kümelerin olabildiğince özdeş bir halde oluşturulması gerekiyor.
METODİK OLARAK DENGELİ MI?
İşte sorun tam da burada yatıyor: Araştırma, kimi risk faktörlerini listeliyor ve evvelce var olan makul rahatsızlıklardan (örneğin tip 2 diyabet) kaç hastanın muzdarip olduğu hakkında bilgi veriyor.
Smollich, “D vitamini alan kümedeki deneklerin sırf yüzde altısı şeker hastasıydı. Meğer plasebo verilen öbür kümedeki hastaların yüzde 19’u diyabetten muzdaripti” diyor.
Yüksek tansiyon hastalarındaki fark daha da büyük: D vitamini verilmeyen iştirakçilerin yüzde 57’si yüksek tansiyon hastasıydı. Öbür kümede, deneklerin yalnızca yüzde 24’ünde yüksek tansiyon vardı.
Farmakolog, “Bu, hastaların D vitamini almayan kümede olduğu manasına geliyor” diye özetliyor. Yani bu biçimde heterojen kümeler, araştırma sonucunu da önemli halde çarpıtıyor.
Fakat dikkate bedel olan tek şey bu değil: “Covid-19 kelam konusu olduğunda, hem diyabetin hem de yüksek tansiyonun şiddetli bir seyri destekleyen risk faktörleri olduğunu biliyoruz,” diyor Smollich. “Bu nedenle, D vitamini almayan kümedeki hastaların ağır bakım ünitesine daha sık gitmeleri şaşırtan değil.”
Metodik olarak bu kadar tutarsız biçimde yapılan bir araştırma, denetim kümesindeki deneklerin D vitamini eksikliğinden mi yoksa evvelden önemli hastalıkları olduğu için mi daha sık ağır bakıma alınmak zorunda kaldıkları sorusunu yanıtlamıyor.
BESLENME KAYNAKLI HASTALIKLAR VE COVİD-19 ORTASINDAKİ ALAKA
Bugüne kadar yapılan çok sayıda öbür araştırma ve inceleme, D vitamininin Covid-19 enfeksiyonunun seyri üzerinde değerli bir tesiri olmadığı sonucuna varmıştı.
Tip 2 diyabet, obezite yahut yüksek tansiyonun birkaç ortak noktası var: Bunlar sadece önemli korona enfeksiyonları için risk faktörleri değil. Hepsi birebir vakitte beslenme kaynaklı hastalıklar.
Yani perhiz ve beslenme alışkanlıklarının, korona salgınıyla gayrette hiç bir rolü olmadığına inananlar yanılıyor. Durum tam aksisi.
Gießen Üniversitesi Beslenme ve Bağışıklık Sistemi Profesörü Anika Wagner, “Besinler, bağışıklık sisteminin çeşitli düzeyleri için önemlidir” diyor ve ekliyor: “Besin eksikliği, bağışıklık sisteminin çeşitli savunma sistemlerini zayıflatır ve patojenlerin hasara uğramasını çok daha kolay hale getirir.”
BESİN DESTEKLERİ NE KADAR GEREKLİ?
Mikro besinlerin hastalıklardan korunmada ne kadar kıymetli olduğu sorusuna ek olarak, bağışıklık sistemimiz için sağlıklı besin tüketiminin tek başına kâfi olup olmadığı yahut bağışıklık sisteminin kusursuz işlemesi için besin desteğine gereksinim duyulup duyulmadığı konusu da daima tartışılıyor.
Yanıt: Duruma nazaran değişir. Prof. Wagner, “Prensip olarak, beslenme gereksinimlerinizi günlük doğal besinlerle karşılamanızı tavsiye ederim” diyor. Bu muhakkak mümkün.
Bununla birlikte, çok kilolu insanların oranının giderek artması, sağlıklı bir beslenmenin -mümkün olduğu halde- pratikte birden fazla defa muvaffakiyetle uygulanamadığını gösteriyor.
Wagner, “Obez beşerler çoklukla yüksek güç yoğunluğuna sahip olan, lakin sadece birkaç mikro besin içeren besinleri tüketiyor” diyor. Örneğin şekerli içecekler, hazır yemekler ve tatlılar.
“Bir mühlet sonra obez şahısta şeker hastalığı ve yüksek tansiyon üzere hastalıklar da oluşabilir.” Yetersiz ve istikrarsız beslenme bağışıklık sistemini zayıflatırken, obezite, diyabet ve yüksek tansiyon üzere faktörler, şiddetli bir Covid seyrinin de yolunu açabilir.
İşte bu noktada D vitamini tekrar devreye giriyor. Martin Smollich, “Beslenme Tıbbı” isimli ihtisas blogunda şunları yazıyor: “D vitamini eksikliği, Covid -19 riskini artıran hastalıklarda ve ömür şartlarında ağır halde ortaya çıkar; yani yaşlılarda, obezlerde yahut tip 2 diyabet hastalarında.”
Bu, herkesin malumu olan çok eski bir kısır döngü. Alman Diyabet Derneği (DDG), Mayıs ayında yaptığı basın açıklamasında, “Önceden var olan korona ilintili birçok hastalık, kollayıcı önlemlerle önlenebilirdi” görüşünü savundu.
Smollich, “Buna karşın Almanya’da beslenme alışkanlıkları ve hastalıklar ortasındaki irtibat genelde tümüyle göz arkası ediliyor. Bunu çok dramatik buluyorum, zira bu değiştirilebilecek bir şey” diyor ve ekliyor: “Nihayetinde korona salgını, yanlış ve istikrarsız beslenme kaynaklı hastalıkların neredeyse olağan hale geldiği bir toplumu vurdu.”
YAŞLILAR VE KRONİK HASTALARIN BESİN GEREKSİNİMİ DAHA FAZLA
Daha sağlıklı ömür için istikrarlı beslenmeye ehemmiyet verilmesi, bilhassa yaşlılar ve kronik hastalar üzere kimi risk kümelerinin menfaatine olabilir. Prof. Anika Wagner, “Bağışıklık sisteminin bilhassa yaşlılıkta çok iyi çalışmadığını ve D vitamini sentezinin de azaldığını biliyoruz” diyor. Burada tahminen besin ve vitamin destekleri üzerinde düşünmek gerekebilir.
Federal Risk Kıymetlendirme Enstitüsü (BfR) de birebir sonuca vararak, yaşlı ve kronik hastalığı olan beşerler için -özellikle de bu beşerler bakıma muhtaçsa- D vitamini desteği öneriyor.
Farmakolog Smollich blogunda, temelde optimize edilmiş bir beslenmeye odaklanmanın, çeşitli hastalıkları önleyebilmek için ferdî mikro besinlerin alımından daha değerli olduğunu yazıyor. “Korona salgınıyla mücadalede, yanlışsız beslenme ve sıhhat siyaseti odaklı tedbirler, her zamankinden daha öncelikli olmalıdır.”
Cumhuriyet
