Dünya’dan yalnızca 35 ışık yılı uzaktaki L 98-59 isimli yıldızın yörüngesindeki gezegenlerin içinde yahut atmosferlerinde su mevcut olabilir. Yıldıza en yakın gezegenlerden ikisi muhtemelen kuru lakin öbür “okyanus dünyasının” kütlesinin üçte biri kadarı sıvı olabilir.
Independent Türkçe‘de yer alan habere nazaran, İspanya Astrobiyoloji Merkezi’nden gökbilimci María Rosa Zapatero Osorio, “Yaşanabilir bölgedeki gezegen, hayatı koruyup destekleyebilecek atmosfere sahip olabilir” dedi.
Sistemin en içindeki gezegen, Venüs’ün yalnızca yarısı kadar bir kütleye sahip. Kelam konusu dünyayı tespit etmek için kullanılan dikeyhız formülü isabetliyse, bu gezegen şimdiye kadar ölçülen en hafif ötegezegen olacak.
Bu usul, yıldızların gezegenleri yerçekimiyle yörüngelerine çektiğinde çok hafif de olsa yalpaladığı gerçeğine dayanıyor. Gökbilimciler, ışığı farklı dalga uzunluklarına bölen hassas spektrograflar kullanarak, bir yıldızın renk tayfının mavi ucuna mı yoksa kırmızı ucuna mı kaydığını tespit edebiliyor.
Şayet kaymalar nizamlı biçimde tekrarlanıyorsa, kelam konusu gök cismi muhtemelen bir yıldızın yörüngesinde dönüyordur. Bu formülle kütleyi ayırt etmek güç olsa bile, gezegen olduğundan şüphelenilen cisimle yıldızın yalpalaması ortasında gerçek orantılı bir bağ olabilir.
Zapatero Osorio, “ESPRESSO’nun (Avrupa Uzay Ajansı’nın ‘Çok Büyük Teleskopu’nun üzerindeki Kayalık Ötegezegenler ve Kararlı Spektroskopik Müşahedeler için Eşel Spektrograf) sağladığı mutlaklık ve kararlılık olmasaydı, bu ölçüm mümkün olmazdı” dedi.
Bu, Güneş Sistemi’nin ötesindeki en küçük gezegenlerin kütlelerini ölçme kabiliyetimizde ileriye atılan bir adım.
Kelam konusu yıldızın etrafında dönen gezegenler yalnızca bu üçünden ibaret olmayabilir. Daha evvel tespit edilmemiş “gizli” ötegezegenler bulan grup, sistemde 4’üncü bir dünya daha keşfetti ve su içerebilecek 5’inci bir dünyanın varlığından da şüpheleniyor. Ayrıyeten bu gezegenlerin yıldıza sıcak kalmaya kâfi yakınlıkta olması da beklenen.
Gökbilimciler L 98-59’un üç gezegenini birinci kere 2019’da, NASA’nın Geçiş Halindeki Öte Gezegen Araştırma Uydusu’nu (TESS) kullanarak, gezegenler yıldızların önünden geçtiğinde yıldızdan gelen ışıkta yaşanan azalmayı tespit ederek bulmuştu. Öte yandan, birinci üçü dışındaki gezegenler fakat ESPRESSO’dan alınan dikeyhız bilgilerinin de eklenmesiyle keşfedilebildi. Ayrıyeten birinci üç gezegenin kütlelerinin ve yarıçaplarının ölçülmesi de ESPRESSO bilgileri sayesinde mümkün oldu. Bu da gezegenleri oluşturan bileşenlere dair bir içgörü kazandırabili
Portekiz’deki Porto Üniversitesinden Olivier Demangeon, “Bu sistemin yaşanabilir bölgesinde bir kayasal gezegenin varlığına dair ipuçlarına sahibiz” dedi.
Bu sistem, büyük bir şeyin habercisi. Biz, toplum olarak, astronominin doğuşundan beri kayasal gezegenlerin peşindeyiz. Artık nihayetinde, yıldızının yaşanabilir bölgesinde, atmosferini inceleyebileceğimiz bir karasal gezegen tespitine giderek daha da yaklaşıyoruz.
Cumhuriyet
