‘Borçlardan dolayı öğrenciler okumayı bırakıp sanayide çalışmaya gidiyor’

Dilan Saltaş, Ardahan’ın Çamlıçatak köyünde 10 kişilik bir ailenin en büyük çocuğu. Lise öğrencisi. Pandemi nedeniyle okuluna gidemiyor. Bilgisayar ya da tableti olmadığı için, meskende okul çağındaki 5 kardeşiyle birlikte tek telefondan uzaktan eğitim almaya çalışıyor.

Babası Cemal Saltaş’ın Tarım Kredi Kooperatifine 166 bin lira borcu var. Baba Saltaş, tarlalarından kuraklık nedeniyle kâfi eser alamayınca, eseri de para etmediği için borcunu aldığı borçla kapatmaya çalışmış. Lakin yalnızca faizinin yüzde 3’ünü ödemeyi başarmış. Saltaş ailesinin tarlası, hayvanları, konutuna varana kadar her şeyi ipotekli.

‘ÖĞRENCİLER EĞİTİMİNİ BIRAKIP ENDÜSTRİDE ÇALIŞIYOR’

Ailesinin içinde bulunduğu durumu Dilan Saltaş anlatırken, “Okumak istiyorum” diyor. Babasının borçlarından ötürü kendisi ve kardeşleri dahil köydeki birçok çocuğun mağdur olduğunu, kimi çocukların eğitimini bırakıp küçük endüstrilerde çalışmak zorunda kaldığını belirtiyor. Çamlıçataklı çocukların eğitimine devam etmesi gereken yerde çalışmalarının adaletli olmadığını söyleyen Dilan, bu duruma üzgün olduğu kadar öfkeli de:

UTANACAK BİR ŞEY YOK

“Ardahan Yunus Emre Anadolu lisesi öğrencisiyim. Tahsilime devam ettiğim söylenemez. Köyümde birçok öğrencinin ne tableti var ne bilgisayarı var. Hiçbiri uzaktan eğitime katılamıyor. Uzaktan eğitim varsa şayet bütün öğrenciler eşit kaidelerde alsın. Şubatta yüz yüze imtihanlar olacak diyorlar. Hiçbir derse girmeyen öğrenci neyin uzaktan eğitiminden faydalanacak. Beşerler Ardahan’ın varlıklı bir kent olduğunu düşünüyor. Bir hayvanın bir senede ne kadar yediğini bilmiyorlar, konuşuyorlar. Tarım Kredi’nin velilere yaptığı borçlardan ötürü birden fazla öğrenci okumayı bırakıyor. Endüstride çalışmaya gidiyor. Ben de hayvancılık yapan aileme yardım ediyorum. Ben konuşmasam öteki öğrenciler de susacak. Kimi öğrenciler utandığı için konuşmuyor. Bunda utanılacak bir şey yok. Bu bizim hakkımız. Hakkımızı almak zorundayız. Ya bütün öğrencilere tablet versinler ya da hiçbir öğrenciye vermesinler.”

KONUTTA EĞİTİM GÖREN 3 ÇOCUK ENDÜSTRİDE PERSONEL

Saltaş ailesinin, babanın çalıştığı süreksiz tamircilik işleri dışında öteki geliri yok. Dilan’ın 12,13,14 yaşındaki üç erkek kardeşi eğitime devam etmesi gerekirken oto tamircisinde çalışıyor. Konutta kalan öbür kardeşleriyle birlikte uzaktan eğitime bağlanabilmek için tek telefonları olan Dilan, köydeki yaşıtlarının durumunu anlatırken de, “Bakın 11 kişilik sınıfta yalnızca 2 kişi derse katılmış” diyor.

KÖYDE HERKES İCRALIK

Çamlıçatak’ta köylülerinin yarısı tarım kredi mağduru. Kimisinin borcu var, kimisi de komşusuna, yakınlarına kefil olduğu için borçlu. Köylüler içinde bulunduğu durumu şöyle anlatıyor:

ORTAKLARIN YARISI İCRALIK

Kendisinin de borcu olan Ardahan Tarım Kredi Kooperatifi Lideri Kemal Özer, vilayetteki durumu anlatırken, “Kooperatife 480 ortak var. 200’den fazla ortak icralık. 108 bin liraya karşı 193 bin lira ödedim, hala 73 bin lira para isteniyor” diyor.

‘SESİMİZİ KİMSE DUYMUYOR’

Espender Özer: Ardahanlıların hepsi mağdur. Faizlerin kaçla çalıştığını bilmiyoruz. Bize evvel yüzde 15-40 ortası faizler diyorlardı fakat artık yüzde 80’leri de geçiyor. 20 bin lira borcu olan adam 100 bin lira borçlanmışsa demek ki yüzde 100 faizler çalışıyor. Kooperatiften 130 liraya aldığımız bir torba yemi artık 180 liraya ödemek zorundayız. Çiftçi olarak biz bittik. Nereye el atarsak kimse sesimizi duymuyor. Sayın Cumhurbaşkanı bir an evvel sesimizi duysun. Şu an kefiller de mağdur, kefillerle de kavgalıyız.

‘KÖYÜN YARISI KÖYÜ TERK ETTİ’

Cemal Saltaş: Köyde kefillerle birlikte 800 kişi icralık durumda. Sayın Cumhurbaşkanım dedi ki, ‘Siz bana yetkiyi bana verin, faizin ne olduğunu görün’ Cumhurbaşkanım faiz bu mudur? Sen köylüyü silersen yarın sen bu köylerde bir tane hayvancılık yapan bulamazsın. Dışarıdan hala tereyağı, süt ithal ediyorsunuz. O vakit biz köyü terk edelim. Aslında şu anda köyün yarısı terk etti. 31 Mart’a kadar mühlet verildi. O tarihten sonra bu paraları nereden getireceğiz. Bize fırsat tanısınlar sabit faizlerle çalışsınlar. Tarım bakanı ‘çiftçinin bir sorunu yoktur’ dedi. Tüm türkiyede çiftçiler perperişandır.

HERKES ARBEDELİ

Cevdet Temel: Beşerler birbirine kefil olduğu için arbede ediyorlar, birbirlerine makûs davranıyorlar.

Cumhuriyet