Borsada işlemler üçüncü kez durduruldu: ‘Endekse bağlı devre kesici sistemi’ nedir?
AKP Genel Lideri ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Merkez Bankası Lideri Naci Ağbal’I vazifeden alıp, yerine AKP’li eski milletvekili ve Yeni Şafak gazetesi muharrir Şahap Kavcıoğlu’nu ataması sonrası oluşan ekonomik girdabın borsa üzerindeki tesiri sürüyor. Borsa İstanbul bugün de süreçleri saat 10.30’a kadar süreksiz olarak durdurdu.
Borsa İstanbul AŞ, Endekse Bağlı Devre Kesici Sistemi’nin devreye girmesiyle hisse piyasasındaki tüm sıralarda süreçlerin süreksiz olarak durdurulduğunu, saat 10.30’dan itibaren süreçlerin kaldığı yerden devam edeceğini duyurdu. Borsa İstanbul’un Endekse Bağlı Devre Kesici Sistemi’nin devreye girmesine ait yaptığı açıklama, Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda (KAP) yayımlandı.
Açıklamada, saat 09.55 prestijiyle endekse bağlı devre kesicinin ‘tetiklendiği’, hisse piyasasındaki tüm süreç sıralarında, Vadeli Süreç ve Opsiyon Piyasasındaki (VİOP) hisse ve hisse endekslerine dayalı mukavelelerde ve Borçlanma Araçları Piyasası (BAP) hisse senedi repo pazarında süreçlerin süreksiz olarak durdurulduğu aktarıldı.
Borsa İstanbul’da dün sabah saatlerinde 11.18’e kadar süreçler iki kere durdurulmuştu.
“DEVRE KESİCİ UYGULAMASI” NEDİR?
Borsa İstanbul’un Endekse Bağlı Devre Kesici Sistemi’nin devreye girmesine ait yaptığı açıklama şu sözlere yer verildi:
Piyasalar yeni haftaya TCMB Liderinin beklenmedik bir karar ile değişmesi nedeniyle volatilitenin yüksek olduğu bir ortamda başladı. Bilhassa borsa tarafında haftanın birinci süreç gününde sert satışlar yaşanırken, düşüşlerin yüzde 5’i aşması süreçlerin süreksiz olarak durdurulmasına neden oldu.
Başka ismiyle Otomatik Seans Durdurma Sistemi olarak bilinen ‘Devre Kesici’ uygulaması, borsada süreç gören şirket hisselerinin belirlenen eşik ya da oranları aşan fiyat değişimleri hasebiyle devreye giren ve spekülatif atakların önlenmesi ile yatırımcıyı müdafaayı amaçlamaktadır.
Devre Kesici uygulaması ile süreçler süreksiz olarak durdurularak yatırımcılara piyasayı manaya imkanı sağlanır ve bilgiye erişebilmeleri için vakit tanır. Böylelikle çok dalgalanmanın önüne geçilmeye çalışılır.
Devre kesici ile bir sermaye piyasası aracında, süreçlerin makul bir referans paha üzerinden hesaplanan fiyat değişiminin Borsa tarafından belirlenmiş olan eşik kıymetler ya da orana ulaşması yahut aşması hâlinde ilgili sermaye piyasası aracının süreçlerinin süreksiz mühlet ile buyruk toplama basamağına alınmasıdır. Bu türlü bir durumda ilgili sermaye piyasası aracında tek fiyat metodu kullanılarak fiyat belirlemesi yapılır. Tek fiyat yoluna ait süreçlerin tamamlanmasının akabinde ilgili sermaye piyasası aracının süreçleri yine seansın daima süreç kısmına alınarak süreçlere çok fiyat metodu ile devam edilir.
Devre kesici referans fiyatı, en son tek fiyat prosedürü ile belirlenen fiyat yahut ilgili hissenin baz fiyatıdır. En son tek fiyat tekniği ile belirlenen fiyat yahut baz fiyattan en son güncellenen fiyat devre kesici referans fiyatıdır.
Devre Kesici uygulamasında Pazar bazında farklı değişim yüzdesi kriterleri ve farklı DK Seansı Müddetleri kullanılmaktadır.
Ayrıyeten, Hisse Piyasasında halihazırda hisse bazında uygulanmakta olan devre kesici sistemine ek olarak 10/08/2020 tarihinden itibaren Endekse Bağlı Devre Kesici Sistemi (EBDKS) de devreye alınmıştır. Bu kapsamda, BIST 100 Endeksinin gün içerisinde evvelki günün kapanışına nazaran birinci eşik olarak %5 yahut daha fazla ve ikinci eşik olarak %7 yahut daha fazla düşmesi halinde EBDKS devreye girerek, Hisse Piyasası, Vadeli Süreç ve Opsiyon Piyasasındaki (VİOP) hisseye ve hisse endekslerine dayalı mukaveleler ile Borçlanma Araçları Piyasası Hisse Repo Pazarı’nda süreçler süreksiz olarak durdurulacaktır.
Endeksin üst istikametli hareketinde çalışmayan devre kesici uygulaması, pay senedinden doğan rüçhan hakkı ve varant süreçleri için geçerli değildir. Hasebiyle pay senedine bağlı olmayan süreçler, kesintisiz olarak devam eder.
Cumhuriyet
