Büyüklük olarak Türkiye’de yedinci sırada olan ve bilim insanlarının yaptığı son ölçümlere nazaran su düzeyinde son 50 yılda 17 metre düşüş saptanan Burdur Gölü’nün su hacminde yüzde 40’a varan kayıp belirlendi. Etrafındaki tarım topraklarında çok su tüketimine neden olan mısır, yonca üzere bitki üretimleri yapılan, yer altı su kaynaklarının da yüzde 70’i tarımda kullanılan Burdur Gölü’nün en büyük problemlerinden biri de kaçak sondajlar.
Yaklaşık 5 yıl öncesine kadar 4,3 milyar ton su varlığı olan ve her yıl 330 milyon tona yakın su kaybettiği belirlenen gölün tek kaynağını ise yağmurlar oluşturuyor.
Meteorolojik kuraklığa bağlı yağışların azalması nedeniyle de göl gereğince beslenemiyor. 50 yıl evvelki su kapasitesi 7,5 milyar tonken, şu an 3 milyar ton düzeylerine kadar gerileyen göl etrafında yaşanan su çekilmeleri gözle görülür hale geldi.
Geçen yıla kadar yalnızca bir iskelesi bulunan gölde, bu iskeleye yanaşan Özel Yönetim’e ilişkin seyahat teknesiyle Burdurlular seyahat cinslerine çıkabiliyordu. Son devirde iskelenin etrafındaki suyun büsbütün çekildiği ve teknenin iskeleye yanaşamaz duruma geldiği görüldü.
Göl kenarında gezintiye çıkan emekli öğretmenler Sultan- Mehmet Cevni çifti, göldeki kurumaya dikkat çekti. Göldeki su kaybının iskele etrafındaki suların çekilmesiyle görülebildiğini belirten Sultan Cevni, “Şu anda teknenin yanaşması için kaidelerin uygun olmadığını görüyorsunuz” dedi. Yaklaşık 6 yıl evvel düzenlenen ‘Göle Yas’ ve ‘Su Orucu’ etkinliklerinde iştirakçiler, etrafı suyla kaplı iskeleden, bir TIR dolusu pet şişelerdeki suyu göle dökerek, kuraklık ve kirlilik tehlikesine dikkati çekmişti.
3 MİLYAR TON DÜZEYLERİNE İNDİ
Su kapasitesi 50 yıl evvel 7.5 milyar tonken, şu an 3 milyar ton düzeylerine kadar gerileyen göl etrafında su çekilmeleri gözle görülür hale geldi. Geçen yıla kadar gölün iskelesine yanaşan Vilayet Özel Yönetim’e ilişkin tekneler ile Burdurlular seyahat cinslerine çıkabiliyordu. Fakat son periyotta iskelenin etrafındaki suyun büsbütün çekilmesi nedeniyle artık seyahat teknesinin iskeleye yanaşamaz duruma geldiği bildiriliyor.
BİR TIR SU DÖKÜLDÜ
Yaklaşık 6 yıl evvel ‘Göle Yas’ ve ‘Su Orucu’ isimli sembolik etkinlikler ile etrafı suyla kaplı iskeleden, bir TIR dolusu pet şişelerdeki sular, göle dökülmüş; kuraklık ve kirlilik tehlikelerine dikkati çekilmişti. Aktifliğin düzenleyicilerinden Lisinia Tabiat Ömür Alanı kurucusu Öztürk Sarıca, Burdur Gölü’nün son yıllarda toplam su kaynağının yüzde 60’ından fazlasını kaybettiğini söyledi. Sarıca, global ısınma, Göller Yöresi’nde mısır, yonca üzere çok su tüketen bitkilerin üretimi üzere nedenlerle yer altı su kaynaklarının beslenemediğini kaydetti.
ARTIK YAĞMUR DA AZALDI
Gölü besleyen tek kaynağın yağmur suları olduğunu, son yıllarda yağışların da önemli oranda azaldığını vurgulayan Sarıca, “Yeterince yağış olmadığı için kuraklığa yanlışsız süratle gidiyor. Göl etrafındaki atık sular da kaynak; ancak pak su olmadığı için göldeki mevcut kirliliği artırıyor. Hasebiyle hem su kaybedip hem daha çok kirlenmeye neden oluyor. Öteki taraftan çevresel kirlilikler de her geçen gün artıyor” diye konuştu.
SUSUZ TARIM VE KÜÇÜKBAŞ HAYVANCILIK MODELİ
Lisinia Tabiat Ömür Alanı olarak gölün korunması için bölgede uzun yıllardır çaba verdiklerini anlatan Sarıca, “Bu kapsamda büyükbaş hayvancılık yerine küçükbaş hayvancılık ve susuz tarım modellerini gerçekleştirdik. Bunları örnek projeler olarak bölge beşerlerine sunuyoruz. Bu maksatla, Akçaköy Lavanta Deresi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi yerleşkesinde de 725 dekarlık toprakta lavanta, adaçayı, kekik üzere susuz yetişen bitki üretimi yapıyoruz. Artık olay yalnızca Burdur Gölü değil, Burdur Gölü bir göstergeydi ve münasebetiyle gelecek jenerasyonların su kaynakları büyük tehlike altında” dedi.
‘KURUYORUM’ DİYE FERYAT EDİYOR
Göl kenarında gezintiye çıkan emekli öğretmen Sultan ve Mehmet Cevni çifti, kurumaya dikkat çekti. Göl kenarı ve iskeleye çok sık geldiklerini belirten Mehmet Cevni, “Karşıda görünen tekne birkaç yıl evvel iskeleye gelip yolcu indirip bindiriyordu. Lakin bugün su düzeyinin 4 metre civarında düştüğünü, teknenin de epeyce uzakta kaldığını görüyoruz. ‘Göle Yas’ aktifliğine geldiğimizde iskelenin bu kenarları daima su doluydu. Biz de su dökmüştük. Lakin artık yok. Bu kendini göstererek geldi. ‘Geliyorum, kuruyorum’ diyen göl feryat ederek kuruyor. Su kaynakları her gün biraz daha kesiliyor, azalıyor. ‘Gölün su kaynağı’ diye bir şey artık yok üzere diyebiliriz. Yağmur yağarsa biriken sular, dolacak. Esasen her geçen gün yağmur düzeyi de düştü. Kar esasen yağmıyor. Yani bu gidişle Burdur Gölü yakın bir gelecekte haritadan silinecek üzere görünüyor” diye konuştu.
“GÖLÜN GİTGİDE KÜÇÜLDÜĞÜNÜ GÖRÜYORU”
Göldeki su kaybının iskele etrafındaki suların çekilmesiyle görülebildiğini belirten Sultan Cevni konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Gördüğünüz üzere su yok. Teknemiz vardı, beşerler yaz aylarında gezebiliyorlardı. Şu anda teknenin yanaşması için kaidelerin uygun olmadığını görüyorsunuz. Devamında nasıl olacak bilmiyoruz. İskeleyi mi uzatırlar, nasıl bir tedbir, tahlil üretilir bilmiyoruz. Gün geçtikçe göl bitiyor. Burdur çok küçük bir yer ve her meskenin çabucak hemen balkonu ya da camından baktığınızda, Burdur Gölü’nü görüyorduk 10-15 yıl evvel. Fakat gölün gitgide küçüldüğünü artık balkonlardan, camlardan görebiliyoruz. Artık suyu göremiyoruz. Buna bir tahlil bulunması gerekiyor. Yalnızca su sorunu Burdur’un değil; ülkemizin genel bir sorunu. En kısa müddette bu susuzluğa, kuraklığa tahlil bulunmalı.”
Cumhuriyet
