Benois de la Danse ödüllü Carmen dans gösterisinin koreografı Johan Inger, yenilikçi bakış açısıyla yorumluyor yapıtı. Inger, kıssanın efsanevi ve üniversal tutku ve şiddet ögelerine indirgenmiş halini gözler önüne seriyor.
Bakın ne diyor Inger, eser ile ilgili: “Bu karakterde muhakkak bir gizem var, rastgele bir çocuk olabilir, Don José çocukken olabilir, genç bir Michaela yahut Carmen ve José’nin doğmamış çocuğu olabilir. Kısa da olsa hayatlarımızda ve diğerleriyle sonsuza kadar etkileşim kurma yeteneğimizde olumsuz bir tesiri olan şiddetli bir tecrübe nedeniyle yaralanan birinci iyiliğimizle kendimiz bile olabiliriz.”
RASTGELE BİR YER OLABİLİR
Yepyeni roman tekrar yorumlanarak ve mahallî kökenli estetiklerden kaçınılarak farklı ortamlarla çağrışımlar oluşturulmuş.
Aslında, Carmen’in öyküsünün geçtiği İspanya’nın bir kenti olan Sevilla rastgele bir yer olabilir. Özgün hikayede yer olan yer bir tütün fabrikası lakin bu yorumda tekrar rastgele bir yer olabilir. Sahnede bu ruh hali, keyifsiz, karanlık, zımnî ve sisli sokaklar… Bu atmosferi yaratmak için ise koyu renk dekorlar kullanılmış. Büyük, yüksek dolapların kullanıldığı dekor, kapı geçişleri ve küçük odalar üzere. Sonrasında ise gerisini çevirince yansımaların yer aldığı dev aynalar…
Benim anladığım kadarıyla koreograf, yorumunda zamansızlık üzerinden gitmiş ve bu yolla çağdaş yoruma yaklaşmış.
İnsanoğlunda bulunan açık sözlülük, saflık, nezaket ve gizem, bir erkek çocuk tarafından temsil ediliyor; bu da şovun topla oynayan kız ve erkek çocuk ile başlamasını açıklar üzere.
Askerler, şirket yöneticisi, öyküde yer alan Matador ise bir rock yıldızına benzetilmiş. Dansın birinci kısmında yer alan parlak ve renkli kostümler, ikinci kısımda karanlığa bürünüyor. Gölgeler görüyoruz, karabasanı andıran bu gölgeler, şiddet ve hüsranın oluşumu bence.
VAKİTSİZ BİR ANLATI
Sonu ise tıpkı vefat. Fakat bu her şeyin başlangıcı olabilir mi?
Dans dünyasının yıldız isimlerinden Joaquín De Luz’ün sanat direktörlüğünde, Compañía Nacional de Danza de España dansçılarının performansı, Curt Allen Wilmer tarafından tasarlanan set ve İspanyol moda dizayncısı David Delfín’in kostümleri ile yeniden vakitsiz bir anlatının da temellerini atıyor. Dünyanın en tanınan operasının danslı tekrar tasarlanması ile sunulan ve Johan Inger’in yenilikçi bakış açısıyla adeta tekrar hayat bulan “Carmen” daha evvel hiç görmediğimiz bir yorum mu? Epeyce emsal lakin alışılmış seyre kıymet.
ASİ ÇİNGENE KIZI
“Carmen” öyküsünün konusu kısaca şöyle: Don Jose isimli bir İspanyol askeri, yakalanmış bir falcı çingene kızının, Carmen’in kaçmasına yardım eder. Bu yüzden düştüğü hapishaneden ekmeğin içine saklayıp yolladığı bir bıçakla kaçmasını sağlayan Carmen, Jose’ye haydutluk yapmasını tavsiye eder, serseri dostlarıyla tanıştırır. Sevgili olmuşlardır, fakat Carmen hiç sadık değildir. Bir kocası olduğunu ve Carmen’in onu da hapishaneden kaçırdığını öğrenen Jose, kıskançlıktan kocasını öldürür. İkisi evlenir, bu sefer Carmen bir matadoru âşık meblağ. Jose, onu ne kadar bataklıktan çıkarmak istese de asi ruhlu çingene kızı “Öldür beni” der. Ve ruhu huzur bulsun diye Jose, Carmen’in hayatına son verir.
Cumhuriyet
