Bülbül, Türkiye’de son 18 yılda birçok alanda geriye gidişler yaşandığına dikkat çekerek “Bunların başında da hukuk krizi gelmektedir” dedi.
AKP devrinde Ergenekon ve Balyoz kumpas davaları ile başlayan ihlaller zincirinin muhaliflere yönelik operasyonlarla devam ettiğine işaret eden Bülbül, raporda özetle şunları sıraladı:
– Adalet ve adalete erişim ihlalleri: AYM’nin ferdi müracaat bilgilerine nazaran 23 Eylül 2012’den bugüne kadar Yüksek Mahkeme’ye yaklaşık 285 bin müracaat yapılmış, bunun 243 bin kadarı sonuçlandırıldı.
Buna nazaran kişisel müracaatın başladığı tarihten bu yana yapılan müracaatların yüzde 85.5’i karara bağlanırken ihlal kararlarının temel hak ve özgürlüklerin dağılımında ise birinci sırada yüzde 52 ile adil yargılanma hakkı yer aldı.
– Salgındaki hak ihlalleri: Fakir kesim ve dezavantajlı kümeler için çalışma kaideleri ağırlaştı, toplumsal uzaklığın mümkün olmadığı, üretimin ağır olduğu, hijyenden uzak ve uygunsuz çalışma koşullarında emekçiler çalışmaya devam etti.
Sokağa çıkma yasağı uygulamalarının yasal destekten mahrum bir formda yapılması hukuk devleti unsuruyla çelişti. Pek çok aktifliğe sınırlama getirilirken AKP’nin siyasal çalışmalarını içeren aktifliklerine rastgele bir sınırlama uygulanmadı.
– Bilgi edinme hakkı ihlalleri: Pandemi periyodunda açıklanan dataların ulusal çıkarları muhafaza gerekçesiyle gizlendiği ortaya çıktı. Milletvekillerinin kontrol hakkı kapsamında verdikleri 34 bin 486 soru önergesinden 4 bin 356’sı yanıtlandı. Pandemiyle ilgili olarak verilen toplam 508 soru önergesinden sırf 37’si yanıtlandı. Verilen karşılıklar, soruların karşılıkları yerine mevzuat ve bürokratik süreçlerin anlatılmasından oluştu.
– Toplantı ve şov hakkı ihlalleri: Türkiye İnsan Hakları Derneği’nin datalarına nazaran 2019’da polis, en az 1215 şova müdahale ederken bu şovlarda en az 3 bin 980 kişiyi de gözaltına aldı. 2020 yılında da haziran ile eylül ayı ortasında 637 toplantı ve şova müdahale edildi.
Bu devirdeki müdahalelere salgın münasebet gösterildi. Cumhurbaşkanı’nın mitinglerinde rastgele bir engelleme olmazken 19 Mayıs, 30 Ağustos ve 29 Ekim başta olmak üzere ulusal bayramlar hasebiyle düzenlenen pek çok aktifliğe müsaade verilmedi.
– Bayan hakkı ihlalleri: Bayan cinayetleri, AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılında beri yaklaşık 5 kat artmıştır. 2020 yılında eylül ayına kadar Bayan Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun bilgilerine nazaran 209 bayan öldürülürken 123 bayan kuşkulu olarak meyyit bulundu. Yalnızca ağustos, eylül ve ekim aylarında ise 64 bayan cinayete kurban gitti.
Cumhuriyet
