Cihat Aşkın: ‘Hayatımın en önemli köşe taşlarından biri’
İstanbul Müzik Şenliği 2012 Onur Mükafatı Prof. Dr. Cihat Aşkın’a, “keman sanatkarı, bestekar ve akademisyen olarak ülkemizde çoksesli Batı müziğinin gelişip yaygınlaşmasına yönelik çalışmaları, Türk bestekarların yapıtlarının seslendirilmesi ve yurtiçi ve yurtdışında tanıtılmasındaki uğraşları, eğitimci kimliği, Türkiye’nin dört bir yanında keşfedilmeyi bekleyen birçok yetenekli çocuğun eğitimi ve gelişimi için gösterdiği eşsiz eforları ile kültür sanat ve müzik eğitimi alanına yaptığı katkılardan ötürü” sunuldu. Ödül merasimi, 3 Haziran 2021 akşamı yapılacak açılış konseri öncesinde gerçekleşecek.
– Bu mükafatı manalı kılan nedir?
İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı’nın (İKSV) 49. İstanbul Müzik Şenliği Onur Ödülü’ne layık bulunmak, hayatımın en kıymetli köşe taşlarından biri. İstanbul âşığı olarak onun kültürler ortası eşsiz yerini sanatla en hoş ve dokunaklı olarak söz edebilirsiniz. İKSV ise ülkemizin, dünyada kültür alanında en fazla tanınan, takdir gören ve sürekliliğe sahip kurumu. İKSV ve bünyesindeki şenlikler dünyadakilerle yarışacak ölçekte. Benim bu mükafata layık görülmem ise şenlikte artık yeni bir periyodun başladığını gösteriyor. Neredeyse yaşıt olduğum şenlik ile büyümüş olmak, şenliğin yalnızca İstanbul’un değil, o günün genç jenerasyonlarına ve sanatkarlarına neler kattığını, ne üzere kapılar açtığını görmek bakımından çok kıymetli. Geçmişte bir müzik öğrencisi olarak şenlik gişelerinde saatlerce ve coşkuyla sıra beklediğim günlerden şenliğin genç yıldızlarından biri olarak sahnelerde yer aldığım günlere, yıllar içinde bir genç sanatçı olarak memleketler arası mesleğimde olumlu katkıları olacak projelere davet edilmem, şenliğin eğitim, kültür ve toplumsal komitelerinde yer almam ve adeta kültürel kimliğimin İstanbul kültürü ile özdeşleşmesi, iki dünyanın merkezi olan bu hoş kentin sanatının memleketler arası temsilcisi olan İKSV İstanbul Müzik Şenliği tarafından onur mükafatına layık görülmem benim için çok manalı. Bu toprağın kültürünü milletlerarası ölçekte yarım yüzyıldır temsil eden İKSV hiç kuşkusuz dünyaya açılan en kıymetli penceremizdir.
– Şenliğin yaratıcısı Nejat Eczacıbaşı ile de tanışmış olmalısınız?
Kendisiyle Milletlerarası Rektörler Konferansı sebebiyle vermiş olduğum konserde tanıştım. Nejat Beyefendi çalmış olduğum Mozart Sonat esnasında yanıma gelerek müziğimi bir dakika olsun gözlerini ayırmadan dinledi; o vakte kadar keman çalmış olduğunu bilmiyordum. Bu konser sonrasında YÖK’ün kurucusu Prof. Dr. İhsan Doğramacı ve vaktin Boğaziçi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ergün Tuğrul bir ortaya gelerek benim Prof. Ayhan Turan ile başladığım eğitimime İngiltere’de Royal College of Music’de Rodney Friend ve The City University’de Yfrah Neaman ile devam etmem için gerekli adımları attılar. Araştırma vazifelisi sıfatıyla beni yurtdışına göndermek ve ileri derecede eğitimimi tamamlayıp yurda dönerek ülkeme yararlı olmam gerektiği konusunda bana nasihatlerde bulundular. Onlar, Cumhuriyet nesli insanları olarak çok farklıydı. Onlar sayesinde kültür ve sanat alanında çok büyük aralıklar kat ettik.
– Bu yıl şenlik açık hava konserleri ile yapılacak. Ödül de bu türlü bir konserde verilecek. Klasik müzik için açık hava konserleri verimli olur mu?
İKSV ailesi son derece yetenekli, birbirinden üretken ve inovatif kişiliklerle doludur. Ben yıllar içerisinde yalnızca sanatçı olarak değil eğitim, burs ve çeşitli sanatsal komitelerinde de onlarla birlikte oldum. Çalışma sistemleri ve yaratıcılık yetenekleri sayesinde şenliğin sürekliliğini sağlayarak her sene yeni bir tat kattılar ve bu sene dünya çapında salgın sebebiyle açık havayı değerlendirmeye karar verdiler. İstanbul, tarihi ve doğal hoşluklarla dolu bir dünya kenti. Hasebiyle bu tarihi hoşluk, sanatla ve üstelik İKSV’nin yaratıcı gücüyle birleşince ortaya süper bir tablo çıkacak. Açık hava konserleri aslında daha önceki yıllarda da verildi ve izleyicilerin ağır ilgisiyle karşılaştı.
– Çok ağır yurtiçi, yurtdışı konser ve eğitim çalışmaları olan bir sanatçısınız. Pandemi süreci sizi nasıl etkiledi?
2020 yılı benim hayatımın değerli turnelerle dolu bir yılı olacaktı. San Francisco konserim, Londra Cadogan Hall konseri, Brezilya turnesi ve Almanya Beethoven 250 turnesi üzere büyük etkinlikler yanı sıra Avrupa, ABD ve Rusya’da resitaller ve konserler olacaktı. Tüm bunların kimileri ertelendi, kimileri ise iptal oldu. Salgın başlar başlamaz, esas misyonumun halka umut ve yaşama sevinci vermek olduğunu düşündüm. Esas görevim, konser salonlarının açılmasını beklemek değil, olduğum yerden sanatımı icra ederek halka ulaşmak idi. Elimizdeki telefonlar, bilgisayarlar bunun için biçilmez kaftandı ve birinci online konserlere başladıktan sonra tam 144 konser verdim. Fiyatsız olarak verdiğim bu konserler, fiyatsız dersler, konuşmalar ve halkı birlik içerisinde salgının makûs tesirinden kurtarma yolunda sarf ettiğim uğraşlar hem beni ayakta tuttu hem de bana inanmış kitlelere umut verdi. İmkânlar ölçüsünde canlı konserler, konser ve CD kayıtları, besteler ve düzenlemeler yaptım. Bu ortada bedelli bestekar piyanist Aydın Karlıbel benim için bir keman konçertosu besteledi. Salgın devrinin eseri olan bu konçertoyu birinci fırsatta seslendireceğim.
– Öğrencilerinizle nasıl bağ kurabildiniz?
Tüm bu geçirdiğimiz süreçte Cihat Aşkın ve Küçük Arkadaşları (CAKA) projesi devam etti. Bunun yanı sıra Cihat Aşkın Gençlik Atölyeleri’ni (CAGA) kurdum ve yetenekli gençlerden oluşan Aşkın Ensemble’ı, Aşkın Academia şemsiyesi altında bir ortaya topladım. Dünyanın en büyük ölçekli birinci online yaz okulunu gerçekleştirdik. Otuz memleketler arası öğretmen ile yaptığımız yaz okuluna iştirak epey ilgi çekti. Bu süreç zarfında öğrencilerimizle sıhhat şartları gereği sanal ortamda çalıştık.
‘ARADIĞIM ÜÇ ŞEY: ÖZGÜN FİKİR, LİYAKAT VE SÜREKLİLİK’
– Lokal idarelerin kültür sanata takviyesi nasıl olmalı?
Bizim ülkemizde devlet ya da belediyeler çabucak hemen tıpkı zihniyete sahip. Kurumlaşma ismine bürokrasiden kurtulamazlar. Bürokrasi gerekli lakin yaratıcılığı öldüren bürokrasi yararlı değil. Bizde mevzuatlar incelendiğinde bir işin nasıl ve neden yapılmaması gerektiği sonucu çıkarılır. Bugün devlet ya da belediye bir fikir üretmiyor; dış paydaşlardan bekliyorlar. Onlar da ürettikleri fikirleri bürokrasi mahzuru yüzünden gerçekleştiremiyor. 21. yüzyılda vizyon sahibi olan ve fikir üreten kurumlara gereksinimimiz var. Bunu da demokratik paylaşımlarla, yani özel teşebbüs fikir sahiplerinin projelerde kurumlarla birlikte paydaş olması ve önlerindeki bürokratik mahzurların kaldırılması ile olacağı kanaatindeyim. Aradığım üç şey ise özgün fikir, liyakat ve süreklilik.
Cumhuriyet