Covid: Türkiye koronavirüs salgınında yeni bir dalgayla mı karşı karşıya?
Reuters
Türkiye’de, 2 Mart tarihinde denetimli olağanlaşma sürecinin başlamasının akabinde koronavirüs hadise sayılarında artış yaşanıyor.
Sıhhat Bakanlığı tarafından 24 Mart’ta açıklanan son Covid-19 tablosunda, olay sayısı 29 bin 762, hasta sayısı 1142, vefat sayısı ise 146 oldu.
Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, 23 Mart’ta yaptığı açıklamada 100 bin nüfusta olay görünme oranı en çok artan kentlerin Kastamonu, Çankırı, Yalova, İstanbul ve Erzincan olduğunu belirtti.
Avrupa ülkelerinde son haftalarda olaylardaki artış, birtakım ülkelerde üçüncü dalgaya girildiği açıklamalarına neden oldu.
Bu kapsamda İtalya’dan Fransa’ya çeşitli ülkeler yeni kısıtlamalara başvurdu.
Türkiye’de de hadiselerde son haftalarda görülen artışlar, yeni bir dalga kaygısını gündeme getirmiş durumda.
Uzmanlar hangi isimle isimlendirilirse isimlendirilsin yeni bir devirden bahsediyor ve bu yeni devrin evvelki periyotlardan kıymetli farklılıkları olduğu ikazında bulunuyor.
Sayılar ne manaya geliyor?
BBC Türkçe‘ye konuşan, geçmişte bir mühlet Sıhhat Bakanlığı Bilim Heyeti üyeliği de yapmış olan, Başşehir Üniversitesi Ankara Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Füsun Eyüboğlu, son iki haftadaki bilgilere dikkat çekiyor:
“Özellikle son iki haftaya bakacak olursak hadise sayılarımız süratle artıyor. Ağır olaylar son iki hafta içinde yüzde 25 oranında arttı. Mevt oranları yüzde 30 oranında arttı. Son beş gün içindeki olay sayılarına bakacak olursak süratli bir formda sayılar artmakta.”
BBC Türkçe‘ye konuşan Ankara Kent Hastanesi Ağır Bakım Uzmanı ve Sıhhat Bakanlığı Bilim Heyeti üyesi Doç. Dr. Sema Turan ise bilgileri yorumlarken potansiyel hasta sayısına vurgu yapıyor:
“Kısıtlamaların kaldırılmasıyla bir arada sayılarda, bilhassa olumlu hadiselerde artış olacağını öngörüyorduk. Artış şu an devam ediyor. Burada iki kıymetli kısım var. Artan hasta sayısı kıymetli zira müspet olay sayısı artar lakin potansiyel olarak bunların hastalanma ihtimalleri yüksek olduğu için potansiyel olarak hasta sayısı da artar.
“Sayılar 20 binleri geçtikten sonra potansiyel olarak hasta sayıları da artar. Artan hasta sayısı hastaneye olan muhtaçlığı arttırır. Bu manzara daha evvel yaşadığımız artan olay ve hasta sayılarına benzemekte. Bir artış içerisinde olduğumuz, herkes tarafından da görülmekte. Bunu durdurmak da elimizde.
“Normalleşme ve açılmalar için beklenti yüksekti. Evet açılmalar yapıldı, gerçekten ömür için de gerekliydi fakat hasta sayılarındaki artış da diyor ki ‘biz ferdî tedbirlere ve kurallara uymakta biraz külfet yaşıyoruz”.
‘Vaka artışı hastanelere yansımaya başladı, servisler genişletiliyor’
Uzmanlar, olay sayısındaki artışın hastanelere de yansımaya başladığını söylüyor.
Doç. Dr. Sema Turan, “Şu ana kadarki artışla birlikte hastanelere yansıma yine ufak ufak başladı. Artık poliklinik başvurusu, özgür yatış gereksinimi ve alışılmış hasebiyle ağır bakım yatış muhtaçlığı olan hastalar olmakta” diyor.
BBC Türkçe‘ye konuşan, Türk Ağır Bakım Derneği 2. Lideri ve İzmir Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Ağır Bakım Ünitesi’nden Prof. Dr. Mehmet Uyar, müşahedelerini aktarırken “Hastanelerin birden fazla, yeni yataklı servisler, yeni ağır bakımlar açma telaşına düştü” diyor ve ekliyor:
“Mesela bizim hastanemizde, ikinci dalganın azaldığı anda bir tane Covid ağır bakım, bir tane Covid servisi kalmıştı. Genelde hastanelerin birçok böyleydi. Lakin artık bunlar yetmiyor. Şu ana kadar ek servis açmayanlar da sanırım önümüzdeki hafta açarlar.”
Bu ortada hafta içinde hem İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi hem de İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi’nden (Çapa) yetkililer, artan hastalar karşısında yine yatak sayısının artırmaya başladıklarını açıkladı.
‘Mutant virüsün tesiri büyük’
Sıhhat Bakanlığı’ndan son devirlerde yaptığı açıklamalara nazaran mutant virüs Türkiye çapında yayılıyor.
Buna nazaran ülkede; İngiltere, Güney Afrika, California-New York ve Brezilya mutantları görülüyor.
Alandan gelen açıklamalara nazaran bunların ortasında İngiltere mutantı kıymetli yer tutuyor üzere görünüyor.
Uzmanlara nazaran mutant virüs, salgındaki hadise artış suratını önemli bir biçimde arttırıyor.
Bilim Heyeti Üyesi Doç. Dr. Sema Turan, “Mutasyonun tesiri var. Zira mutasyon, virüsü, bulaştırıcılığı yüksek bir virüs haline getiriyor. O nedenle de daha fazla sayıda kişiyi enfekte etme gücüne sahip. Biz bu açılmayı yaptıktan sonra ortamdaki mutasyonlu virüs de tesirini bu formda gösteriyor” diyor.
Prof. Dr Eyiboğlu ise “Mutant virüs nedeniyle sayılar çok süratli, katlanarak artıyor” ihtarında bulunuyor.
EPA‘Hasta profilinde farklılıklar var’
Hastanelerden, bu periyotta koronavirüse yakalanan hastaların özelliklerine dair de yeni bilgiler geliyor.
Prof. Mehmet Uyar, şu anda içinde olunan periyotta hastaların kinlik durumunun evvelki periyotlardan değerli farklılar içerdiğini söylüyor.
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Ağır Bakım Ünitesi’nden Prof. Dr. Uyar, hastanedeki hastalarının büyük kısmının PCR testinin müspet olduğunu belirtiyor:
“Bizim gördüğümüz virüsün bulaşıcılığı. Yatırdığımız hastalarda eskiye nazaran daha çok müspet olaylar olduğunu görüyoruz. Öncesinde PCR testi negatif olup akciğer bulgusu daha çok olan hastalarımız daha çoktu. Covid hastası test yapıyordu, PCR negatif çıkıyordu fakat akciğer tomografisi Covid gösteriyordu, yatırıyorduk.
“Şimdi çabucak hemen yatırdığımız olayların hepsi, evvelki dalgalardan farklı bir halde müspet. Testleri neden bu kadar olumlu zira virüsün bulaşıcılığı arttı. Bunun nedeni mutasyon yahut diğer sebepler olabilir lakin bulaşıcılık arttı, bu kesin.”
Uyar hastalar ortasında ortalamasının azaldığını ve tedavi müddetinin arttığı müşahedelerinde bulunduğunu da aktarıyor:
“Yaşlılar uzun müddettir konutta ve aşılandılar. Erişkin orta yaş kümesi şimdi aşılanmadılar. 65 yaş altındaki bu küme, daha hareketli, çalışan, üreten ve toplum içinde çok daha fazla yer alan bir küme.
Biz bu kümeden artık daha çok hasta yatırmaya başladık. Evvelki dalgalarda çoğunluk 65 yaşın üstündeyken artık 65 yaşın altına indi.
“Bir de tedavi müddetleri uzadı. Öncesinde hastaları ağır bakımdan iki üç haftada çıkarırdık. Artık bu, üç – beş hafta oldu.”
Uyar, aşılanmış hastalarla ilgili izlenimlerini ise, “Daha evvel birinci ve ikinci dalgalarda aşı yoktu. Artık aşılanmış hastalarda da başladı. Çoğunlukla birinci aşıyı olmuş, bir hafta iki hafta sonrasında belirtileri başlamış hastalar var. Çok nadiren iki aşı olduktan sonra ağır bakıma yatırdığımız hastalar da var” kelamlarıyla aktarıyor.
Bütün bunları aktardıktan sonra Uyar, “Şu anda evvelki dalgalardan farklı bir virüs var” vurgusunu yapıyor.
Yaşanan üçüncü dalga mı?
Pekala ortadaki tüm bu bilgiler, Türkiye’nin koronavirüste üçüncü bir dalgada olduğunu mu gösteriyor?
Birçok uzman yeni bir periyoda girildiği ya da girilmekte olduğu kanısında.
Bazıları bunu dalga bazıları ise “pik yahut zirve” kavramlarıyla açıklıyor.
Bilim Şurası Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, geçtiğimiz günlerde, “Durum, üçüncü dalganın İstanbul’da tesirini gösterdiğini, şimdi pik noktasına da ulaşmadığımızı gösteriyor” açıklamasını yaptı.
İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Sait Gören ise basına “bugünlerde üçüncü bir tepe olduğunu söyleyebileceklerini” belirtti.
BBC Türkçe’ye konuşan Prof. Dr. Uyar üçüncü bir dalgaya girildiğini düşündüğünü aktarıyor.
Prof. Dr. Eyüboğlu ise yaşananı birinci dalganın üçüncü piki olarak tanımlamayı tercih ettiğini belirtiyor ve nedenini şöyle açıklıyor: “
“Biz hiçbir vakit birinci dalgayı sonlandıramadığımız için birinci dalganın içindeki üçüncü pik diyeceğim. Oraya hakikat gidiyoruz. Bu, bir hafta içinde iyice aşikâr hale gelecek diye düşünüyorum.”
Eyüboğlu, “Ve güya bu pik, mutant virüsü nedeniyle de en yüklü olanı olacak üzere gözüküyor” diye de ekliyor.
ReutersArtan olaylara karşı ne yapılmalı?
Olayların artmasıyla birlikte hem ihtarlar hem de birtakım kısıtlamaların tekrar hayata geçirilip geçirilmeyeceğine dair tartışmalar artıyor.
“Artan hadise sayılarını ortadan kaldırmanın, azaltmanın en kıymetli araçlarından bir tanesi kısıtlamalar fakat kısıtlamaların da toplum üzerinde hem ekonomik hem toplumsal açıdan yarattığı başka tesirleri göz önüne aldığınızda bu ikisini istikrarda götürmek zorundasınız.
Bir kısım halkımız kısıtlama istiyor lakin ‘Yok, biz ekonomik açıdan çöktük diyen’ bir küme da var” diyen Doç. Dr. Sema Turan, neler yapılması gerektiğine dair şu görüşleri paylaşıyor:
“Madem konutta kalmaktan, kısıtlanmaktan yorulduk o vakit dışarıya çıkışlarımızı mümkün olduğu kadar en aza indirelim, çıktığımız vakitlerde kalabalık yerlerde olmamaya çalışalım.
“Bu vakte kadar pandemi boyunca bizim için en fazla yararlı olan şeyin maske ara ve hijyen olduğunu gördük. Pek çok insan neden daima birebir şey söyleniyor diye tenkitte diye lakin gerçek olan şey söyleniyor. O yüzden bu açılma periyodunda topluma ferdi katkımızı sunalım.
“Yine yönetimciler tarafından alınması gereken tedbirler var. Denetlemeyi çok iyi tutturmak lazım.”
Prof. Dr. Eyüboğlu, başta vilayetler ortası seyahati kısıtlamak olmak üzere çeşitli tedbirler alınması gerektiğini savunuyor:
“Şu anda Türkiye haritası kıpkırmızı. Bu halde burada yapılması gereken en temel şey vilayetler ortası giriş çıkışların engellenmesi. Birebir halde yurtdışından gelişlerde önemli kısıtlayıcı kriterlere koymamız değerli.
“Yine hastalığı çok iyi belirlememiz, yani çok fazla test yapmamız lazım. Hiçbir bulgusu olmayan olumlu olayları süratli bir halde saptayıp onları sağlıklılardan ayırmamız lazım. Hasta olanların izolasyonu ve bu izolasyon kurallarına uymaları kıymetli. Tekrar temaslıların karantina sürecine uymaları son derece değerli. Bugün hepimiz biliyoruz ki ömrün gerektirdiği ekonomik telaşlar nedeniyle pek çok kişi bu durumu birazcık da örtmeye çalışıyor. Bunu engellemek lazım yani bireyleri öteki türlü ekonomik olarak destekleyerek bu karantina ve izolasyon müddetlerini inançla elde geçirmelerini sağlamak lazım.
“Burada mutant virüs çok kıymetli ve bu mutant virüsleri aralıklı olarak taramalarımızın sayısını lazım. Okulları açtık. Öğrencilerin eğitiminin aksamamasını istiyorsak, okullarda sık taramalar yapmamız lazım. Natürel aşılamada süratimiz biraz yavaşladı. Süratli bir halde toplumun aşılanması lazım.”
Prof. Dr. Mehmet Uyar ise pandeminin en başından bu yana çözülemeyen ve tahlil bulunması gereken en değerlik bahsin ise konut dışında çalışmak zorunda olan insanların durumu olduğunu savunuyor:
“Biz insanlara önlem alın diyoruz lakin bunun ekonomik boyutları da çok fazla. Ekonomik durumu çok iyi olan ve işlerini konutundan yürütebilen bir şahısla konutundan çıkıp, toplu taşımayla, fabrikaya gidip, kalabalık ortamlara girip para kazanmak durumunda kalan bir kişinin riski tıpkı değil. Alışılmış ki çalışan kesimde hastalık riski fazla. Bunları ekonomik olarak desteklemek lazım. Lakin bu da işin en sıkıntı yani.”
Cumhuriyet
