DENEME
MUMCU’NUN MEŞALESİ
KAAN EROĞUZ
HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ SİYASET BİLİMİ YÜKSEK LİSANS ÖĞRENCİSİ
2021 yılı prestijiyle yaşları 15-30 aralığında değişen ülke gençliğinin hiçbiri Uğur Mumcu’yu hayattayken tanıyabilme, günlük yazılarını takip edebilme yahut ülkenin aydınlık yüzleri ile dolup taşan konferanslarına katılabilme talihini yakalayamadı. 28 yıl evvel Cumhuriyetimize ve ülkemizin bağımsızlığına kasteden emperyalizm takviyeli güçler, bizleri ülkemizin yetiştirdiği en namuslu, en prensipli aydınlarından biri olan Uğur Mumcu’dan mahrum bıraktı.
1990’lı yıllarda Muammer Aksoy, Bahriye Üçok, Turan Dursun üzere başka Atatürkçü aydınlarımızı hain pusularla öldürerek Atatürk ihtilalinin ışığını söndürebileceklerini sananlar, Uğur Mumcu’yu da ömürden kopararak bu vazifelerini yerine getirdiklerini düşündüler. Zira Uğur Mumcu, haramiler tertibinde daima “Sakıncalı Piyade”ydi. Cumhuriyet ve Atatürk düşmanlığının “ilericilik” olarak pazarlanmaya çalışıldığı periyotta iflah olmaz bir “Kalpaksız Kuvvacı”ydı. Terörün tırmandığı, silahlı şiddetin yasal bir hareket aracı olarak görüldüğü periyotlarda demokrasiden ve insan haklarından yana tutum alan gerçek bir “aydın”dı.
Kemalist ihtilalin kazanımlarını işçi halkının talep ve çıkarlarıyla buluşturan, insanın insan tarafından sömürülmesine karşı eşitliği ve dayanışmayı ömründe ön plana koyan bir yurtseverdi Uğur Mumcu. Vurguncuların, soyguncuların, ülke düşmanlarının ipliğini pazara çıkaran bir dedektif, halk düşmanlarına karşı her vakit “tehlikeli ve devrimci”ydi.
‘YAZDIĞIMDAN ÇOK OKUYORUM’
Uğur Mumcu’yu vefatından yıllar sonra unutulmaz kılan özellikleri yalnızca siyasal duruşundan kaynaklanan ödünsüz, unsurlu tutumu değildi. Araştıran, saptadığı olguları delilleriyle ve evraklarıyla ortaya koyan “araştırmacı gazeteci” kimliği, düşünsel olarak karşısında konumlanan insanları bile kendisine hayran bırakacak kadar tesirliydi.
Kısa hayatına sayısız köşe yazısı, makale, kitap ve inceleme metinleri sığdıran Mumcu, katıldığı bir radyo programında “Yazdığımdan çok okuyorum” diyecek kadar okumaya ve bilgiye ehemmiyet veriyordu. Zira ona nazaran “Bilgi sahibi olamadan fikir sahibi olunamazdı.”
Evet, çoğumuz Mumcu öldürüldükten sonra dünyaya geldi. Ülke gençliği olarak hiçbirimiz onu hayattayken okuyamadı, dinleyemedi. Cumhuriyet düşmanları Türk ihtilalinin aydınlarıyla yeni gelen nesil ortasındaki besleyici sürekliliği bir bıçak üzere kesmek istedi. Başaramadılar.
Dünya gözüyle göremesek de hepimiz Uğur Mumcu’yu tanıyoruz. Kitaplıklarımızın rafları onun kitaplarıyla dolu. Aklımız onun aydınlanmacı fikirleriyle, yüreğimiz onun ülke ve millet sevgisiyle beslenmeye devam ediyor.
Dün olduğu üzere bugün de devleti mafyalaştıran, yolsuzluklarıyla yandaşlarını kayırarak yüz binlerce gencin ve yurttaşın emeğini çalan haramilere, diktatör bozuntularına ve antidemokratik tek adam istibdadına Uğur Mumcu yüreğiyle karşı duruyoruz. Cumhuriyetimizin temel kıymetlerinin altını oyanlara, Türk ihtilalinin birikimini unutturmak isteyenlere, bizleri Saray rejiminin biat eden, uslu çocukları yapmaya çalışan tebaa kültürüne karşı çıkıyoruz.
Uğur Mumcu üzere okuyarak, araştırarak, bilgimize ve yüzlerce yıllık aydınlanma mirasımıza sırtımızı vererek Atatürk’ün çağdaş medeniyetler düzeyi gayesine ulaşma azmimiz, karşımıza çıkarılan her zorluğa karşın canlı kalacaktır. Zira yalnız değiliz. Katledilen her aydınımız fikirleriyle, yazdıklarıyla aklımızın ve yüreğimizin içinde, bizimle.
Uğur Mumcu bizimle yaşıyor, yaşayacak. Mumcu’nun meşalesi bizim elimizde.
FELSEFECİ
ECE SARAÇOĞLU
MALTEPE ÜNİVERSİTESİ İDEOLOJİ ANABİLİM KISMI DOKTORA ÖĞRENCİSİ
Düşünmek ister felsefeci,
Tek başına nefes almak ister yüksek doruklarda.
Sorgulamak ister enine uzunluğuna.
Okumak ister bir kitabı bin bir soruyla yeni baştan.
*
İrdelemek ister merak içinde,
İz sürmek ister gerçek bilginin peşinden.
Yazmak ister hiç usanmadan, yorulmadan.
Tartışmak ister her filozofla yeni baştan.
*
Sevmek ister bilginin kendisini, bilgeliği.
“Önce kendini teşhis, bil” diyebilmeyi aşılar,
İdeolojinin sonsuz diyarlarında.
Sabretmek ister bulana dek.
*
Yaşamak ister sadece,
Hissetmek ister tabiatın mucizesini,
Anlamak, manalandırmak ister.
Her ne değerine olursa olsun.
DENEME
KİMLİĞİMDE KAYBOLMAK
KEREM DEMİRTÜRK
KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ
“Kimliğimde kaybolmak…” Bu ifadeyi düşündüren şey ne sanki? Ne istediğimi bilmemem mi? Ne istediğimi bilip bu yolda çok zorlanmam mı? İstediğim şeyi nitekim benim isteyip istemediğimi bilmemem mi? Bu kadar ayrıştırıcı bir toplumda yaşamam mı?
Bu sorular bu türlü devam edebilir üzere duruyor fakat sahiden de tam olarak yanıtı bu soruların rastgele birinde bulamayacağımı biliyorum. Bir insan olarak ne yapıyorum diye düşünmeden duramıyorum. Yani şu kısa müddetli hayatımızda tam olarak emelimiz ne? Sonuç olarak bir halde var olduk; bazıları bunu Allah’la bazıları evrimle bazıları farklı formlarda açıklıyor lakin sonuç olarak bir halde şu anı yaşıyoruz ve yaşadığımız hayat bitince ne olacağından emin olamayız lakin bence sonunda ne olacağının bir ehemmiyeti yok. Aslında o denli bir ikilemle yaşıyoruz ki bu dünyada büsbütün bencil sebeplerle de yaşayabiliriz, büsbütün para odaklı olabiliriz ki bu türlü olan insanları bence suçlamamalıyız ancak bir yandan da para kazanmak bana ne getirir, bize ne getirir, bu da bir soru işareti. Bu yüzden de ahlaki bir ikilemde gidip geliyoruz.
Aslında bunu düşünen beşerler pek fazla değil, gerçi toplumsal medyaya bakarsan herkesin sıkıntıları birebir, herkes bir şeyler için gereğince bunalmış, herkes bir şeylerden bıkmış, farklı ömürler, farklı seçenekler istiyorlar fakat işte hakikaten bunu mu istiyorlar, bunu bilmiyorlar.
“Mutlu olmak için diğerlerinin kalbine ve zihnine muhtaçken, kendinize nasıl hürmet duyabildiğinizi anlamıyorum.” Genel olarak yönlendirilmeye açık beyinlerin daima toplumsal medya dediğimiz şeyle yönlendirilip sahip olduklarını düşündükleri fikirleri var; meğer bence yalnızca bir yönlendirme ile bu türlü düşünüyorlar. Hayatlarına nitekim odaklanıp ne istediklerine karar vermek üzere bir kaygıları yok, birçoklarının istediği şey toplumsal medyada onaylanmak, beğenilmek, para kazanmak lakin süratli bir halde. Okudukları şeyin bile ne olduğunu bilmedikleri bir hayatın içerisindeler. İnsanları bu kadar eleştirmek için kâfi bir donanıma mı sahip olmak gerek? İnsan hakikaten de kendi kanıları ile yalnız kaldığı vakit bence kendisini daha iyi anlayabiliyor.
DÜŞÜNMEDEN YAŞAYABİLİRİM…
Ben mesela kimliğimde kaybolmak tabirini kendim için gerçek tabir olarak seçtim lakin neden? Şu an yaşadığım toplumda kabul edilmeme üzere bir problemim yok aslında, herkes üzere bir şey düşünmeden yaşayabilirim. Hayatıma bir formda para kazanarak lakin tahminen de istemediğim bir şeyin içerisinde para kazanarak devam edebilirim. Bu güç bir şey mi benim için, hayır değil.
Sahiden de kendimi çok yorgun hissettiğim bir periyodun içerisindeyim. Aslında bir derdim bir kasvetim yok. Palavradan ağlanmaya gerek yok lakin işte fikirlerle başa çıkmak çok daha güç. Keşke etrafımdaki beşerler beni sevmese diyebiliyorum.
O vakit her şey daha kolay olabilirdi, tahminen de etrafımda benim için üzülecek kimse kalmayınca benim de bu kanılarla başa çıkmama gerek kalmayacak. Hayata ister seçerek başlamış olayım ister bir halde annem ve babam beni dünyaya getirmiş olsun, her durumda beni çeken, bu dünyada bir şeylerle başa çıkmamı isteyeceğim bir neden yok. Öteki insanların da neden istediğini anlamıyorum. Meğer ne kadar keyifli olabiliyoruz ailemizin, arkadaşlarımızın yanında fakat işte bu memnunluk kendi iç huzurunu sağlamana asla yardımcı olmuyor. “Var mısın ki yok olmaktan korkuyorsun?”
Yok olmaktan hiç korkmuyorum, tersine bunu daha fazla istiyorum. İnsanların birbirlerini yargılamasını görmek istemiyorum, insanların onaylanmak istemesini görmek istemiyorum. Maalesef içerisinde bulunduğum canlı formu yaşarken hazzettiğim sevdiğim bir form değil ve beşerler hakikaten de hislerin onlar için kâfi olduğunu düşünüyor, daha doğrusu bir farklı insanın kendisine gereksinimi olduğunu düşünüyor ya da kendisinin bir farklı beşere gereksinimi olduğunu düşünüyor. Halbuki his dediğin şey hormon değil mi? Birini sevdiğini düşünmek çiftleşme içgüdüsü değil mi? Her ne kadar bu soruları kendime sorabiliyor olsam da birini sevdiğimi düşündüğüm vakit bu soruları kendime hatırlatamıyorum, zira bir şeyleri sormak onu algılayabileceğimiz manasına gelmiyor. İnsanın kendi kendine düşünmesi de bir ideoloji midir?
MUTSUZ BİR İNSAN MIYIM?
En iyi düşünür insanın kendisi midir? Bu kadar yazıyı yazmak ne işe fayda? İçerisinden çıkamayacağımız kadar soru işareti olan bir hayatta yaşıyoruz ve genelde bir biçimde hepsini görmezden geliyoruz, zira bunu yapmazsak beşerler bizde bir sorun olduğunu düşünür. Beşerler tarafından kabul edilmek hiçbir vakit umurumda olmadı, kimseye nazaran de yaşamayı tercih etmedim fakat bunu desem bile muhakkak içgüdüsel olarak kabul edilmek için yaptığım şeyler oluyor. En gelişmiş canlı olup bu kadar ilkel olmak bizi nasıl bir ikilemde yaşamaya itiyor bu türlü? Bu ikilemin karşılığını verebilen var mı? Yazdığım şeyleri bir daha okumak bile sıkıntı geliyor, kendi yazdığım şeyler beni daha fazla ikilemde bırakıyor; bu nasıl bir çelişki? Niyetlerimi bile tam olarak kaldıramadığım bir beynimle bu soruları nasıl yanıtlayacağım?
Bu kadar şeyi yazdıktan sonra “Mutsuz bir insan mıyım” sorusuna verecek karşılığım yeniden de “Hayır…”
HİKAYE
MONA LİSA
BENSU ÇANKAYA
ÇUKURAMBAR TABİAT KOLEJİ ANADOLU LİSESİ
Eski gotik kilisenin boş yemekhanesinde oturan genç bayan bir epey sıkılmışa benziyordu. Neredeyse sabahtan beri buradaydı ve artık bu kocaman yemekhaneyi yalnızca birkaç eski gaz lambası aydınlatıyordu. Genç bayan uzunca bir koltuğun üzerinde hareket etmeden oturuyor ve düz bir formda karşısındaki adama bakıyordu. Uzun sakallarını bir kurdeleyle bağlamış olan bu adamın hiçbir şey yapmadan yalnızca elindeki fırçaya ve bir şövalede duran tuvale bakması genç bayanın hayli hududunu bozmuştu. Hatta o denli ki birkaç sefer kendini tutamayıp kıkırdamış, sonra da şu anda kendisini resmetmesi gereken adamdan azar işitmişti.
Neredeyse iki yıldır bu gotik kiliseye geliyordu bayan. Fotoğrafın birebir olabilmesi için her gelişinde tıpkı kıyafeti giyiyor, saçını ve makyajını bile birebir yapıyordu. Ancak şu anda derin kanılara dalmış olan adamsa kimi günler hiç uğramazdı bu eski kiliseye. Genç bayan boş yemekhanede saatlerce oturur ve adamın gelmeyeceğini anlayınca sonlu bir formda geri giderdi. Ancak ne yazık ki neredeyse bir yıl süren bu çalışmanın sonucunda bile herkesin “üstat” dediği o adam neredeyse hiçbir şey çizememişti şimdi. Bu gerçek aklına geldikçe genç bayan yalnızca daha çok sonlanıyordu. Bu türlü üstat mı olur, diyordu kendi kendine.
DAHA ÇOK AĞLIYOR ÜZEREYDİ…
Genç bayan eski ahşap duvardaki saate baktı. Neredeyse gece olmuştu. Ressamın bu karanlıkta nasıl çalışabildiğine de hayret ediyordu doğrusu. Lakin hepsi kocasının hatasıydı. Evet, onun hatasıydı. Kendi şöhretini daha da fazla duyurmak için böylesine ünlü bir ressama karısının fotoğrafını yaptırıyordu. Böylelikle ünlü ressamı tanıyan herkes resmettiği bayanı merak edecek, sonra da o ünlü tüccarın karısı olduğunu öğrenecekti. Zati kentin yarısı ederdi bu. Lakin ne var ki gördüğü şeylerin dakikalar içerisinde tıpatıp birebirini çizebildiği söylenen adam bir yıldır bir resmi bitiremiyordu. Bir heykeltıraşa bu kadar ödeme yapsaydık şu anda bütün kenti kaplayacak bir heykelim olurdu, diye düşünüyordu bayan.
Ressam tekrar genç bayana bakıyordu. Bakışları hem çok manalı hem de çok boştu. Ne düşündüğünü ya da ne hissettiğini anlamak sahiden zordu. Ve genç bayan geçen her saniyede daha çok sıkılıyordu. Beklemekten ve daima birebir biçimde gülümsemekten elmacık kemikleri ağrıyordu ve gülümsemesinin artık gerçek bir gülümsemeye benzediğini söylemek çok zordu. Daha çok ağlıyor üzere görünüyordu. Ancak bu garip gülümsemesi ressamın güzeline gidiyor olacaktı ki genç bayan hakikaten memnun olduğu ve içten bir biçimde gülümsediği vakitler eski gülümsemesine ne olduğunu sorardı. “Yanlış anlamayın fakat dünkü gülümsemeniz fotoğrafım için daha uygundu. Bu türlü çok mutlusunuz!”
“Şey, sanki…” diye kelama başladı genç bayan. Siyah saçlarını bu sefer kulağının gerisinden çıkarmakla meşguldü. “Acaba, şayet size de uygunsa artık gidebilir miyim? Hakikaten geç oldu ve kocam benim için endişelenmeye başlamıştır.”
Ressam birinci başta bayanı duymadı. Sonra genç bayan sesli bir biçimde -ve bilerek- öksürünce yerinden sıçradı. Güya bayanın orada olduğunu yeni fark etmiş üzereydi. Güya bu koca yemekhanede yalnızca kendisi varmış da bayan karşısında birden belirmiş üzere bakıyordu. Hatta bir orta bayanı tanımadığı bile söylenebilirdi.
Ressam uzun sakallarını ovuşturarak duvardaki saatte baktı. Geç olduğu konusunda muhakkak bayana hak veriyordu. Hatta saatin kaç olduğunu fark edince istemsizce esnedi. “Bayım” dedi bayan tekrar. Adam sonra bir yanıt vermesi gerektiğini anladı.
FIRÇALARI ALMAK İSTEMEZ UMARIM!
“Tabii, doğal ki gidebilirsiniz. Kendi içime dalmışım, lütfen beni mazur görün. Genç ve hoş karısını geç saatlere kadar dışarıda tuttuğum için umarım saygıdeğer kocanız bana kızmaz. Sonlanıp ödemeyi geri almak isterse korkarım borçlu çıkarım. Venedik şaraplarını çoktan bitirdim. Ve bu fırçaları almak istemez umarım, nitekim kaliteliler zira. At kılından yapıldıkları o kadar aşikâr ki…”
Ressam, kendi kendine bir sohbete kolunca genç bayan gitme vaktinin geldiğini anladı. Çantasını ve atkısını alıp büyük kiliseden çıktı. Saatlerdir birebir yerde hareketsiz oturmaktan eklemleri ağrıyordu ve çok acıkmıştı. Siyah saçlı genç bayan, aşçıbaşının ne pişirmiş olabileceğini düşünürken uzun sakallı ressam, gotik kilisenin yemekhanesinde durmuş, fırçaların ne kadar kaliteli olduğuyla ilgili bir şeyler mırıldanıyordu.
Cumhuriyet
