Cüneyt Tanman’dan Türk futbolu için acı reçete: Politize olmuşlar
O Galatasaray ile özdeşleşmiş bir isim. 19 yıl formasını giydi. 1986-87 döneminde 14 sonra sarı kırmızılılar şampiyon olurken grup kaptanıydı. Galatasaray Şampiyon Kulüpler Kupası’nda yarı finale yükselirken takımın değişmez ismiydi. Futbolu bıraktıktan sonra Hem Galatasaray hem Türkiye Futbol Federasyonu idaresinde vazifelerde bulundu. Sarı kırmızılı grubun unutulmaz isimlerinden Cüneyt Tanman, sorularımıza ‘maskesiz’ karşılıklar verdi.
-Çocukluk yıllarınızda futbol kadar yüzmeye merakınız vardı sanırım.
Evet…Futboldan evvel o zamanki ismiyle Yeşilyurt Deniz Kulübü’nde yüzüyordum. Basketbol ve voleybol oynuyordum. Yani futboldan öbür başka spor branşlarına da ilgi duyuyordum.
– Futbolculuk istikametinizi kim keşfetti pekala?
O devir Galatasaray futbol ekibi, Yeşilköy’deki Çınar Oteli’nde kamp yapardı. Biz de otelin yakınındaki alanda top oynardık. O sıralarda Galatasaray yöneticisi Turgan Ece’nin oğlu Ahmet abi beni beğenmiş. Daha sonra babasına söyleyip Galatasaray genç kadrosuna beni istediler. Lisansım Yeşilyurt’ta olduğu için birkaç aylığına bir amatör kulübe gittim. Akabinde Galatasaray genç grubunda oynamaya başladım.
– Galatasaray’a birinci geldiğinizde hangi konumda oynuyordunuz?
Orta saha olarak başladım. Genç kadro mühletince orta saha oynadım. Derwall periyodunda Mustafa Denizli vasıtasıyla stoper oynamaya başladım. Bazen sol bek ve santrafor da oynadım. Ancak stopere geçtikten sonra performansım arttı.
“BİZİM KUŞAK KALICIYDI”
-17 sene Galatasaray’da forma giydiniz. Yalnızca 1 dönem Giresunspor’da kiralık oynadınız. Bu istikrarlı performansı neye borçlusunuz?
Genç ekibi da sayarsak 19 sene… O periyotlar çok farklıydı tabi. Bir kulüpte uzun müddet oynamanın bir değeri vardı. Altyapıdan yetişmek çok kıymetliydi. Son yıllarda bu kayboldu. Daima yabancı oyuncular ön plana çıktı. Daima değişen takımlar var şu anda. Yerli oyuncular, gereğince misyon alamamaları nedeniyle bir grupta uzun müddet oynama bahtları azaldı. Muslera’yı bir kenara koyarsak yabancılar da artık uzun mühlet birebir kadroda kalamıyor.
-Sizin devrinizde de kulüp değiştiren yerli oyuncular vardı.
Vardı fakat büyük kulüplere mâl olmuş isimler kulüp değiştirdiği vakit; hele birbirlerine gittiği vakit olay oluyordu.
-İlyas Tüfekçi, Tanju Çolak, Hasan Vezir ve Semih Yuvakuran üzere…
Evet, o tarihlerde kulüp değiştirmek bize ayıp geliyordu. Güya kulübe ihanet ediyoruz üzere bir his vardı. Onun için aklıma bile gelmedi. Sonra Galatasaray kulübünün Türk futbolundaki yeri öbür. Artık o denli bir kulüpte oynarken ve genç kadrodan çıkıp kaptanlığa yürüyen biri olarak öteki bir gruba gitmek aklımın ucundan geçmedi açıkçası. Tahminen Avrupa olabilirdi. Fakat o periyotta menajerlik sistemi ve Avrupa’da tanınırlık açısından zahmetler vardı. O yüzden o denli bir şey olmadı.
-14 yıl ortadan sonra gelen şampiyonluk sevincinde siz de vardınız. O şampiyonluk nasıl geldi?
Kaptandım! Bir sene evvel ligi namağlup bitirdiğimiz halde averajla şampiyonluğu kaçırmıştık. Derwall, geldikten sonra iki kış içindeydik biz. Mustafa Denizli de vardı. Grupta iyi transferler de oldu. Avrupa’da başarılı olmaya ve Ulusal Grup’ya da birçok oyuncu vermeye başlamıştık. Yani birçok gösterge uygundu. O sene şampiyonluğu yakaladık. Gerisinden tekrar şampiyonluk yaşadık. Sahiden o 14 yıl tatsız geçti. Ben o geçen başarısız devirde çok gençtim ve olumsuz istikamette etkilendim. Ancak şampiyonluktan sonra öbür sayfa açıldı.
“DERWALL, BİRİNCİ VAKİTLER BOCALADI”
-Galatasaray’ın elde ettiği o tarihi şampiyonluğunda Jupp Derwall kadronun başındaydı. Derwall’in öbür hocalardan farkı neydi.
Çok meslekli bir hocaydı. Onun ismi hem Galatasaray topluluğunu hem de diğer ekipleri etkiledi. Karizmatik bir teknik adamdı. O manada çok büyük katkısı oldu. Galatasaray’ın dünya çapında tanınmasında kıymetli rol oynadı. O geldiği için iyi oyuncular alındı. Lakin birinci vakitler o da bocaladı. Alman Ulusal Kadrosu’ndan gelip Türkiye’ye adapte olmak kolay değil natürel. Hatta Derwall, birinci vakitlerinde taraftarın reaksiyonunu çekmiş idmanlarda protesto edilmişti. Bunlar hatırladığım kıymetli olaylardı.
-Derwall’in disiplin tarafı mı yoksa taktik istikameti mü ağır basıyordu?
Birinci geldiği devir ben dahil kimi futbolcularla sorunları oldu. Lakin ahenk mühletini atlattıktan sonra herkes birbirini tanıdı. Muvaffakiyete giden yol açıldı. Ben çok antrenörlerle çalıştım. Derwall’in fevkalade bir teknik dehası yoktu. Pek fazla yenilikler getirmedi. Mustafa Denizli’nin ona çok katkısı oldu. Birlikte iyi ikili oldular. Ekipte kalite vardı. Alanlar toparlandı. Florya’da toprak alandan çim alana dönüldü. Yani her manada kalitemiz arttı. Bu da bize şampiyonluğu getirdi.
-Galatasaray’ın Avrupa’daki yarı final zaferinden sonra ‘Mustafa Denizli, Derwall’in mirasını yedi’ formunda yorumlar yapılıyordu. Siz ise o günleri farklı açıdan değerlendirdiniz.
Mustafa Denizli’nin şöyle katkısı oldu; Derwall’in başlangıçta daha bir Alman katılığı vardı. Her şeye sert bakıyordu. Mustafa Denizli, ona Türk futbolcularına nasıl davranılması gerektiğini anlattı. Derwall’in ahenk sürecinde Türk futbolunu iyi bilen Mustafa Denizli’nin rolü değerliydi. Birden fazla vakit yabancı hocalar yardımcılarını dinlemez. Başlangıçta Derwall de öyleydi. Ancak sonuçlar berbat olunca Mustafa Denizli ile birlikte hareket etmeye başladı. Yani Mustafa Denizli, Derwall’in mirasını yedi demek yanlışsız değil. Lakin Derwall üzere bir markayla antrenörlüğe başlamak Mustafa Denizli’ye çok büyük katkı sağladı. O manada mirasına da sahip çıktı.
Avrupa Şampiyonlar Kulüpler Kupası’nda yarı finale çıkma başarısı gösteren ekibin kaptanıydınız. O günleri kısaca anlatır mısınız?
Derwall ve Mustafa Denizli ile birlikte biz de farklı düşünmeye başlamıştık. Yurt dışıyla daha çok temasta bulunuyorduk. Dönem başı kamplarını Avrupa’da yaparak oradaki ekiplerle hazırlık maçları oynadık. Türk futbolcusu olarak Avrupa ekiplerini yenebileceğimize dair inanç ve itimat geldi. Hatırlarsanız o tarihlerde Ali Sami Yen’e gelen her grubu baskı altına alırdık. PSV Eindhoven, Neuchatel, Rapid maçı…Bunların hepsi tesirli olduğumuz maçlardı. Sonuçta yarı final geldi.
“ALT YAPI UNUTULDU, TÜRK FUTBOLU BİTTİ”
-Galatasaray, UEFA ve Üstün Kupa’yı kazandıktan sonra Avrupa’da kendisinden beklenen muvaffakiyete ulaşamıyor. Bunun sebebi sizce nedir?
Bunun tek bir sebebi yok. Bütün ülkenin genel atmosferiyle bağlı bir şey. Bizim devirde bu türlü 14 yabancı yoktu. Alt yapılarda imkansızlıklara karşın oradan çıkarılacak oyuncuların ehemmiyeti vardı. Artık artık har vurup harman savurma periyodu kelam konusu. Taraftar mutsuz. Daima yıldız istiyor. Bu nedenle daima takımlar değişiyor. Bu da takım istikrarsızlığına yol açıyor. Türk futbolunun iyi yönetilmediği bir gerçek. Bütün kulüpler mali manada bataklığa sürüklendi. Bizim periyotta Üstün Lig’de oynayan kulüpler şu anda piyasada yoklar. Velhasıl Avrupa’daki başarısızlığı makûs idareye bağlıyorum.
-Bu sorun nasıl çözülür?
Türkiye genel manada düzelirse futbol da düzelir. Zira gerek federasyon gerek kulüpler popülist hareketlerle yönetiliyorlar. Türk futbolunu yönetenler biraz politize olmuş durumdalar. İşi bilenlerin yönettiği bir futbol yok. Mesela basketbol ve voleybolda daha başarılı sonuçlar alıyoruz. Orada insanların makul bir programı uygulama bahtına sahip. Fakat futbolda o rotayı maalesef tutturamadık.
“HERKES GÜNÜ KURTARMAYA BAKIYOR”
-Futbolun başında futboldan gelen bir lideri ne vakit göreceğiz?
Ben Galatasaray’da da Türkiye Futbol Federasyonu’nunda da idarelere girdim. Örneğin federasyonda seçim falan deniyor ancak o denli değil. Atanmışlar geliyor. İşaret edilmeden gelmeleri güç. Kulüplerde de idareler günü kurtarmaya çalışıyorlar. Daima borç alıp transfer yaparak olayı götürmeye çalışıyorlar. 3-5 yıllık uzun vadeli planlar yapıp, kulübünü yönetenleri çok az gördük.
“VİTRİN SÜSÜ OLACAK ADAM DEĞİLİM”
-En son 2017 yılında Galatasaray’da Sportif Yönetici olarak misyon yapmıştınız. O devir niye istifa etmiştiniz.
Futbolu bıraktıktan sonra idarenin içinde olduğunuz vakit isminiz sportif yönetici de olsa rastgele bir fonksiyonuz olmuyor. Yalnızca imaj olarak sporun içinden gelen insanları oraya koyuyorlar. Kararları tekrar en üst kademe alıyor. Lider ne derse, kimlerle ortası güzelse; orta sıra aile de işin içine giriyor. Bizim Galatasaray’da Dursun Özbek ile yaşadığımız olay oydu. Başlangıçta, seçimlerde vitrine koyuyorlar. Seçim bittikten sonra kendi başlarına nazaran yönetmek istiyorlar. En son Dursun Özbek ile idareye girdim ve artık bu işin olmayacağını çok net olarak gördüm. Zira ben liderlik vasfı olan bir beşerim. Yıllarca kaptanlık yaptım. Bir işe yaramadığımı hissettiğim vakit mutsuz oluyorum. Ortalıkta bir işe yarıyormuş üzere dolaşmanın da bir manası olmuyor. O denli bir konum olduğu için bu işi yapmamaya karar verdim ve noktayı koydum. Medyada da yokum. Hiçbir tarafla ilgilenmiyorum şu anda.
-Galatasaray’da Kerem Aktürkoğlu ile Marcao ortasında yaşanan arbedeyi ve nihayetindeki barışma olayını nasıl yorumluyorsunuz? Siz sportif yönetici olsaydınız hangi kararı alırdınız?
Ekiplerde bu stil istenmeyen olaylar oluyor. Ama bu çok bariz oldu. Olay sahanın ortasında cereyan etti. Geçmişte soyunma odalarında yahut egzersizlerde tartışmaların yaşandığı devirler olmuştur. Lakin bu Galatasaray’da yaşanmaması gereken bir olaydı. Bilhassa Marcao’nun o hareketi yapması affedilecek bir şey değildi. Ben olsaydım demenin bir manası yok. Zira oradaki koşulları bilmiyorum. Kerem de Marcao da Galatasaray’a lazım oyuncular. Transferleri var, mukaveleleri var. Onların hepsini bir ortaya getirdiğiniz vakit buradan karar verme talihiniz yok. Yönetici pozisyonundayken farklı bir tablo ile karşılaşıyorsunuz.
-Disiplini ve sert mizacı ile tanınan Fatih Terim’e karşın her iki futbolcunun saha içinde hengame etmesi enteresan değil mi?
Valla bir şey söyleyeyim…Fatih Terim disiplini ile anılıyor da; (Gülerek) en çok alandan atılan teknik adam da Fatih Terim biliyorsun. Demek ki yönetenlerin yanlış yaptığı bir iklim var. Bir keresinde 9 maç ceza aldı. Yeniden 7 maç ceza aldığı devirler var Fatih Terim’in…Onun için Marcao, niçin disiplinli bir hocanın devrinde bunu yaptı demek çok kıymetli değil. O oyuncunun karakteri ve yapısıyla alakalı bir durum. İyi profesyonel olamamakla ilgili. Bu af konusu spor kamuoyunun beklentisine uymadı. Zira herkesin gözü önünde çok aleni bir olay yaşandı.
-A Ulusal Grup’tan bahsedelim. 6-1’lik Hollanda mağlubiyetinden sonra Şenol Güneş ile yollar ayrıldı. Sizce yerinde bir karar mı?
6-1 doğal ki çok makus bir skor. Bu maçtan evvel de tatsızlık vardı. Euro 2020’de yaşanan başarısızlık üzere…Yani görünen köy kılavuz istemiyor. 6-1 bunun finali oldu. Futbol sonuç oyunu. Başarınız aldığınız sonuçlarla orantılı. Şenol Güneş, 2002 Dünya Kupası’nda başarılı olmuştu. Ancak bu ulusal kadroyla başarılı olamadı. O bakımdan bir şeyler karşıt gitmeye başladı. Futbol dünyası da Şenol Güneş’e reaksiyon gösterince birtakım şeyler ister istemez kopma basamağına geliyor. Şenol Güneş için kaçınılmaz bir son oldu. 6-1’lik yenilgi sahiden bir teknik yöneticisi götürebilecek bir skordur. Uzun yıllar bu türlü bir mağlubiyet yaşanmamıştı. Üzücü natürel. Şenol Güneş değerli bir kıymetti. Ulusal ekipte daha başarılı olmasını isterdim.
“MİLLİ HOCALAR O KADAR PARA ALMAMALI”
-Şenol Güneş’in yanı sıra ondan evvel ulusal kadrolarda vazife yapan teknik adamların maaşları tartışma konusu oluyor. Bu konuşulan maaşlar sizce de yüksek mi?
Ulusal grupta maaşları ben de fazla buluyorum. Benim dönemimde de çok yüksek sayılar vardı. Mesela alt yapının başında Ersun Yanal vardı. Hiddink vardı. Çok değerli sayılar alıyorlardı ve ayrılırken de önemli tazminatlar ödendi. O bakımdan ben ulusal ekiplerde bilhassa Türk ise bu sayıların fazla olduğunu düşünüyorum. Ulusal kadrolarda vazife yapmak farklı bir şey. Evet kulüplerde alabilirsin. Örneğin 2-3 milyon alan yabancı hoca varsa yerlinin de kulüplerdeki piyasası o sayıdır. Fakat ulusal ekibe gelen teknik adam olağan bir kulüpte alacağının en fazla yarısını almalıdır diye düşünüyorum.
-Şenol Güneş’in yerine düşünülen adaylar ortasında Löw’ün yanı sıra İstek Çalımbay, Okan Buruk, Aykut Kocaman, Fatih Terim ve Mustafa Denizli üzere isimler geçiyor. A Ulusal Kadro hocalığı için gönlünüzden geçen bir isim var mı?
Ben yeniden yerliden yanayım. Fatih Terim ve Mustafa Denizli’yi bir tarafa koyuyorum. Onlar gereğince Türk futboluna emek verdiler. Artık gençlerin gelmesinde yarar var. Genç derken doğal ki belirli bir deneyime sahip olan isimlerden bahsediyorum. Ulusal grup farklı bir yer. Kulüp ekibi üzere değil. İnsanların hürmet göstereceği, seçilen oyunculara kelamını dinletecek, sıkıntısını anlatacak, onları inandıracak bir teknik yöneticiye emanet etmek lazım.
“SADECE GURBETÇİLERLE BU İŞ YÜRÜMEZ”
-Yani bir isim veremiyorsunuz?
Hayır… Orada iyi çalıştırmaktan fazla iyi seçici ve yönetici olmak kıymetli. Ulusal grup, daima bir arada olduğunuz bir ortam değil. Yerli oyuncu yerine daima lejyonerlerle gidiyoruz. Almanya ve Hollanda üzere Avrupa’nın yetiştirdiği oyuncularla gitmeye çalışıyoruz. Biz evvel alt yapıları iyi yönetip oradan oyuncu çıkışını teşvik etmeliyiz. Mesela bizim Hollanda üzere oyun karakterimiz yok. Tesadüfe dayalı bir tertibimiz var. Hem oyuncu seçiminde hem alandaki uygulamada yerleşmiş bir planımızın olmadığını görüyoruz.
“YARDIMCI ANTRENÖRLERİ FEDERASYON BELİRLİYOR”
-Bir de ulusal ekiplerde yardımcı hocalarında kâfi seviyede olmadığına dair görüşler var.
Teknik yöneticiler bile birden fazla vakit kendi yardımcılarını seçemiyor ki! Kimi yardımcı antrenörlerle çalışması dayatılıyor. Kurallar da koşulabiliyor. Natürel ki teknik adamlar anlaşabileceği yardımcılarla çalışmak ister. Dediğim üzere 7-8 kişilik takımı varsa hepsini kendisi seçmeyebiliyor. Federasyonun istediği yardımcılarla çalıştığı devirler olmuştur.
-Siz TFF Lideri olsanız birinci icraatınız ne olurdu?
Valla hiç niyetim yok TFF Başkanlığı’na falan…Zaten o usul niyetim olsaydı oralara oynardım da. Hele şu anda hiç o denli bir niyetim yok.
-Galatasaray başkanlığı içinde mi bir fikriniz yok?
Hayır, yok…Ben futbolla ilgilenmeme konusunda bir karar aldım. Bunun da ardındayım. Maçları bile izlemiyorum. Birinci sefer bu sene Galatasaray’ın 90 dakikalık maçlarını seyretmeye başladım. Geçen sene hiç izlemedim. Hele Galatasaray’ı 11 yabancı ile alanda görünce maçlarını izlemeyi bırakmıştım.
“MİLLİ KADRO’YU EN ÇOK SERGEN YALÇIN HAK EDİYOR”
-Yeni kuşaktan beğendiğiniz teknik adam var mı? Mesela Sergen Yalçın çıktı ve geçen dönem Beşiktaş’ı şampiyon yaptı.
Sergen’i çok başarılı buldum. Kalitesi bir tarafa futbolculuk periyodunda birçok kusurlar yapmış bir oyuncudur. Lakin teknik yöneticilik çizgisini beğeniyorum. Çok iyi gidiyor. Futbolu çok iyi bildiği bir gerçek. Oyuncu seçimlerinde katkısı vardır diye düşünüyorum. Yalnızca yöneticilerin aldığı oyuncularla yürümüyor. Kendi istediği oyuncuları da seçebilme bahtı var bildiğim kadarıyla. Hani Beşiktaş’ta olmasa Ulusal Kadro’yu niçin yönetmesin? Sergen bu başarısıyla tam ulusal ekiplik hoca olur.
“TERİM’E DEĞİL DENİZLİ’YE BENZETİYORUM”
-Beşiktaş, Sergen Yalçın ile kendi Fatih Terim’ini buldu diyenler var. Sizin yorumunuz nedir?
İkisinin yapıları farklı. Sergen’i daha çok Mustafa Denizli’ye benzetiyorum. Stil olarak. Yani disiplin anlayışları, oyuncularla ve taraftarla ilgileri prestijiyle biraz daha Mustafa Denizli’ye benziyor. Fatih Terim, çok daha farklı bir teknik adam. Hepsi de başarılı olağan.
-Şimdi yeniden geçmişe dönelim. Futbolculuk mesleğinizde unutamadığınız maç yahut gol var mı?
Neuchatel maçı…Maç öncesi ve sonrası bayağı ses getiren bir karşılaşmaydı. Birebir formda Monaco maçını unutmak mümkün değil…Steau Bükreş’e İzmir’de attığım gol ise manalıydı benim için. Gerçi eleyemedik onları. Sonra Rapid Wien’e attım. Bir de Ankara’da Şekerspor ile hazırlık maçı oynuyorduk. Uzun uzaklıktan bir gol attım. 40 metre civarından…O gol beni A Ulusal Grup’ya götürdü. Metin Türel devrinde birinci defa A ulusal oldum. A Ulusal Grup’taki mesleğim o golle başladı.
“BEŞİKTAŞ’I KENDİMİZE DAHA YAKIN HİSSEDERDİK”
-Fenerbahçe ve Beşiktaş derbilerinden hangisi sizde daha fazla baskı oluştururdu?
Fenerbahçe derbisi alışılmış… O derbinin kıymeti başkaydı. Hala öyledir. Beşiktaş’la bile yarışsak; mesela benim şampiyonluk yaşadığım yıllarda daima Beşiktaş ile yarıştık. Fakat Fenerbahçe derbileri daha çok ses getirirdi.
-Bunun sebebi nedir?
İki topluluk ortasında rekabet daha fazlaydı. Beşiktaş’ı kulüp olarak kendimize daha yakın hissederdik. Yani orada oyuncuların yapısı; Metinler, Aliler, Feyyazlar falan daima daha farklı gelmiştir bize. Fenerbahçe ile daima itişme kakışma olmuştur. Veteran maçlarında bile hır çıkmadan olmazdı.
“EN ÇOK RIDVAN’DAN ÇEKİNİRDİM”
-Zorlandığınız rakip oyuncular kimlerdi?
Rıdvan (Dilmen) vardı. (Gülerek). Çok tehlikeli oyuncuydu. Çok çabuk, ani dönebilen, hızlanan ve birebir vakitte çok uyanıktı. Saha içinde oyun zekası yüksekti. Onu tabi oynatan oyuncular da vardı. Fenerbahçe’de Oğuz (Çetin), Sarıyer’de Çelebiç. Rıdvan’ın nereye koşu yapabileceğini iyi biliyorlardı. Rıdvan da onlardan faydalandı. Rıdvan, en çekindiğim oyuncuların başında geliyordu.
-Pişmanlık duyduğunuz yahut keşke bunu yapmasaydım dediğiniz bir olay var mı?
Evet var…Futbolu bıraktıktan sonra Mustafa Denizli A Ulusal Kadro’ya gelmişti. Bana ‘Eşofman mı elbise mi?’ diye sordu. Ben elbiseyi seçtim. Eşofman seçseydim tahminen farklı olurdu. Benim için en büyük keşke o. Yani elbise ile istediğim şeyleri yapamadım. Zira gereğince kulüplerde yönetici oluyor esasen. 15 yönetici sizin yaptığınız işi yapmaya çalışıyor. O bakımdan orada yanlış bir tercihte bulundum.
“VİTESİ BOŞA ATTIM GİDİYORUM”
-Gelecekle ilgili bir planınız yahut beklentiniz var mı?
Hayır yok…Vitesi boşa atıp gidiyoruz. (Gülüyor) Futbolu bıraktıktan sonra hobilerim oldu. iki kez yelkenli ile Fransa’dan geldim. Biraz denizde maceralarım oldu. Kendime o denli bir alan açtım. Bir periyot de kayak yapıyordum. 2006’dan sonra yelken tutkusu başladı. Futboldan sonra kendime bir meşgale buldum yani. Artık karadayım. Ne vakit denize çıkacağım muhakkak olmaz. (Gülüyor)
Kaynak: Ajansspor
Cumhuriyet