İzmir’de 30 Ekim 2020 tarihinde meydana gelen ve 118 kişinin vefatı ile sonuçlanan zelzelenin acısı unutulmaya çalışılırken konutları yıkılan ve hasar alan 150 bine yakın depremzede devletin teşvik diye isimlendirdiği kredinin mağduriyetini yaşıyor. Faizli kredinin 10 yıl geri ödemesinin aylık 5 bin 500 TL olduğunu söyleyen depremzedeler, kredi çekemeyen yurttaşların meskenlerini bedelinin yarısına çantalı simsarlara sattığını ve zarurî olarak bölgeden göçe zorlandıklarını söyledi.
YÜKSEK FAİZ
Binlerce depremzedenin gereğince desteklenmediğini belirten İzmir Depremzedeleri Dayanışma Derneği (İZDEDA) Lideri Haydar Özkan, bankaların verdiği faizli krediyi 10 yıla değil 20 yıla kadar uzatması gerektiğini istedi. Meskeni yıkılan, oturulamaz raporu bulunan ve kentsel dönüşüme girecek durumda olan 150 bine yakın kişinin konutlarını yıkıp yine yapmak için para bulamadığını söz eden Haydar Özkan, “Depremin akabinde 6 ay geçti. Devlet, ‘Evini yık, güçlendir yahut kentsel dönüşümle yap’ teklifinde bulunuyor. ‘Sana da, düşük faizli 10 yıl vadeli kredi imkânı veriyorum’ diyor. Sıfırdan bir mesken yapmanın bedeli en az 350-400 bin TL. Bankalar, düşük faizle 10 yıl vadeli kentsel dönüşüm kredisi olarak 200 bin lira veriyor. Para yetmediği için 100 bin TL de konut kredisi çektiğiniz vakit bunun aylık ödemesi 5 bin 500 TL’yi buluyor. Zelzelesi yaşamış, eşyaları gitmiş, psikolojisi bozulmuş ve ortada kalmış bir depremzede bu parayı nasıl ödeyecek. Taksitleri ödendi, pekala nasıl geçinecek?” diye konuştu.
Karşıyaka, Bayraklı ve Bornova ilçelerinde birtakım depremzedelerin meskenlerini zarurî olarak satmaya başladığını da açıklayan Özkan, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Kredi çekemeyen mesken sahipleri mecburen düşük fiyata satıp öbür yerlerde yaşamak zorunda kaldı. Hatta bölgede arsa simsarları dolaşıyor. Peşin para ile yarı fiyatına pahalı emlakı ve meskenleri satın alıyor. Çaresiz olan şahıslar mecburen meskenlerini satıyor. Devlet, ‘Paran yoksa meskenini sat git’ diyor. İki yıl sonra meskenler 4 katı bedelinde satışa çıkacak. Devlet bizi bu simsarların eline düşürmesin. Bu sistem depremzedeyi konutunu satmaya zorluyor.”
Kısa vadeli kredi nedeniyle hiçbir depremzedenin yeni mesken yapamadığını da anlatan Haydar Özkan, “Kredi alıp, meskenini yıkıp yeni bina yapan bir kişi yok. Zira yapacak durumları bulunmuyor. 6 aydır hâlâ konteynır ve yurtlarda kalan depremzedeler var. Bu şahıslar bu türlü giderse yıllarca burada yaşamak zorunda. Biz vadelerin uzatılması, kredilerin en az 3 yahut 5 yıl geri ödemesiz olmasını istiyoruz. Zira biz sarsıntıdan ötürü konutlarımızdan olduk” diyerek seslerinin duyurulmasını istedi.
YARI YARIYA FİYAT TEKLİF EDİLİYOR
Halit Değirmencioğlu (Realty World Bora Gayrimenkul Danışmanı) Bakanlık tarafından bölgede zelzele anında yıkılan 7 adet bina ve etrafında ağır, orta yahut az hasarlı olduğu belirlenen binalar için proje alanı oluşturuldu. Bu alanların içinde ve dışında zarurî tutulan az hasarlı yahut hasarsız olduğu halde zelzele korkusu nedeni ile de kentsel dönüşüme girmeyi düşünen yüzlerce konut bulunmakta. Lakin kentsel dönüşüm kredi faiz oranı ve vade müddeti nedeni ile konutunu yaptıramayacak olan bireyler meskenlerini satışa çıkarmaya başladı. Tarafımıza bu biçimde ulaşan taleplerde yapılan pazarlama faaliyeti sonrası gelen fiyat teklifleri yaklaşık yüzde 50 pahasının altında oluyor. Örneğin Manavkuyu mahallesinde kıymetinin 765 bin TL olduğunu öngördüğümüz daireye arayıp 500 bin TL teklif veren şahıslar çıkıyor. Bölgede artık bu yükü kaldıramayacağını ve evlatlarına vefatından sonra borç bırakmak istemediğini söyleyen insanlara, çantacı diye tabir edilen yahut elinde nakit parası olan fırsatçı bireyler tarafından çok düşük teklifler verilerek meskenler satın alınıyor. Bayraklı’nın en işlek caddesinde en az bedeli 550 bin TL olup 200 bin TL’ye müteahhite satılan daireler mevcut.
Cumhuriyet
