Usta sanatçı Ferhan Şensoy’u cenazesinde yaptığı konuşmada “70 yıldır bu ülkeyi din bağımlısı hükümetler yönetiyor. Ona karşın 70 yıldır inadına tiyatro yapıyoruz” sözlerini kullanan ve gericilerin maksadı olan sanatçı Cihat Temer, “Ben kimsenin dinine, inancına bir şey söylemedim. Din bağumlısı derken dini her şeye alet eden, suiistimal edenler için konuştum. Maalesef sağ hükümetler, kendi yerlerini sağlamlaştırabilmek için halkımızı, dinimizi istismar ettiler, ben bunu söylemek istedim” dedi.
Usta sanatçı Cihat Tamer, Cumhuriyet’in sorularını yanıtladı:
– Cihat Tamer kimdir?
Doğma büyüme Bakırköylüyüm. Aklınıza gelen sanatkarların, bilhassa tiyatrocuların büyük bir çoğunluğu Bakırköylüdür. Boşuna mı burada akıl hastanesi var. Mimar Sinan Üniversitesi Hoş Sanatlar Akademisi’nden mezun olduktan sonra, 1959’da Bakırköy Halkevi’nde amatör olarak tiyatroya başladım. 1961’de Münir Ağabey seçme yapacaktı. O seçmelere büyük heyecanla katıldım. Seçme sırasında Münir Ağabey gözlerimin içine baktığı an kalbim duracak üzere oldu. Ben o seçmelerden sonra Münir Özkul Tiyatrosu, Bulvar Tiyatrosu, Üç Maymun Kabare Tiyatrosu, Devekuşu Kabare, Üsküdar Oyuncuları, Dostlar Tiyatrosu ve Cihat Tamer-Ercan Yazgan Tiyatrosu’nda çeşitli oyunlarda sahne aldım. 60 yıldan beri sahnedeyim.
– Geçmiş ve günümüz ortasında tiyatrosu ortasında nasıl farklar var?
Geçmişte çekilen dizilerde halktan bir kesim vardı. Sıkıntılar ve ömür biçimleri espritüel bir formda ekrana getiriliyordu. Bundan siyasi iktidarlar gocunmazlardı. Artık o denli mi, RTÜK tepenizde. Biz hâlâ sevilip sayılıyorsak düzgün sanat yapmanın yüzü suyu hürmetinedir.
SANATÇI TOPLUMUN AYNASI
– Pandemi nedeniyle orta verdiğiniz sahnelere “İkinci Bahar” oyunuyla yine döndünüz, neler hissettiniz?
Oyunun gördüğü ilgi karşısında çok keyifli oldum. Sahneye yeni çıkmış üzere heyecanlandım. Oyun çabucak herkesin kendisini bulabileceği bir atmosferde geçiyor. Aşk, romantizm ve güldürü dolu. “İkinci Bahar”, hayallerini çok para kazanmak üzerine kuran bir jenerasyon ile solmuş çiçeklerin kendine has kokuları olduğunu fark etmiş bir neslin başından geçenleri anlatıyor.
– Son yıllarda bir kültür erozyonu yaşanıyor. Sanatkarın buna karşı duruşu nasıl olmalıdır?
Siyasi iktidar kendi yoz kültürünü topluma kabul ettirmek için elinden gelenin hepsini yapıyor. Sanatkarlar toplumun aynısıdır, yaşadığı topluma örnek olmalıdır. Sanatçı muhaliftir, direkt ve halktan yanıdır, sanatçıyı yaşatan halktır. Hangi siyasal iktidar olursa olsun onun gördüğü yanlışları eleştirmelidir. 60-70 yıldır bu ülkeyi sağ iktidarlar yönetti. Geldiğimiz durumu görüyorsunuz. Son 20 yılda düşünen, eleştiren, yorumlayan asker sivil demeden hepsini içeri attılar.
– Bir periyot reaksiyon olarak “İzin bitti, herkes misyon başına” dediniz, ne bildiri vermek istediniz?
Yıllardan beri toplumun her kesiti başta Kenan Cihan olmak üzere herkes “Atam izindeyiz, Ceddim izindeyiz” diyerek asıl tehlikeyi göz gerisi ettiler. Sahiden de müsaade yaptılar. Ülke karanlığa gömüldükçe ben buna reaksiyon göstermek için “izin bitti” dedim. Atatürk ömrü boyunca hiç müsaade yapmadı, daima misyon başındaydı. O kısa ömründe çağdaş Türkiye’nin temellerini attı, halkından hiç kopmadı. Binlerce kişiyi kendisine müdafaada tutmadı. Bugün kültürde, sanatta, siyasette, toplumun hayat biçimlerinde daima yasaklar var, yasak yasak.
– Ferhan Şensoy ile olan dostluğunuzu anlatır mısınız?
Ferhan, nitekim çok yetenekli bir çocuktu. Galatasaray Lisesi’nde bir mühlet okudu. Ordu’da küçük bir yerde doğmuş, babası tüccar, annesi öğretmen. Kalemi çok kuvvetliydi. Merhum hocamız Haldun Taner, bir gün prova yaparken elinden tutmuş getirmiş, bir çocuk. “Bu çocuk çok yetenekli, bizim provamızı izleyecek” dedi. Sessiz sedasız oturdu, izledi, sonra da çekti gitti. Orada tanışıklığımız başladı. Ve ölüncüye kadar da hiç kopmadık.
DİN FERDÎ İNANÇTIR
– Şensoy’un cenaze merasiminde “70 yıldır bu ülkeyi din bağımlısı hükümetler yönetiyor. Ona karşın 70 yıldır inadına tiyatro yapıyoruz” derken ne demek istediniz?
Laik ve demokratik bir ülkede yaşadığımzı düşünürsek herkes kendi fikrini söylemekte özgürdür. Ben kimsenin dinine, inancına bir şey söylemedim, söylemem de. Ben de Müslüman bir aileden gelen bir beşerim. Din bağımlısı derken dini her şeye alet eden, suiistimal edenler için konuştum. Din ferdî bir inançdır yani, Allah ile kul ortasındadır. Bunu hiçbir hacı, hoca değiştiremez. Bunu siyasete, ticarete, yargıya sokarsanız işte bu türlü bir ülke çıkar ortaya. Bu ülkeye laiklik ekmek kadar, su kadar elzemdir. Maalesef sağ hükümetler, kendi yerlerini sağlamlaştırabilmek için halkımızı, dinimizi istismar ettiler, ben bunu söylemek istedim. Benim dinle ile sorunum yok hatta ben de dindar bir beşerim. Keşke biraz sözlerimi düşünseler, anlayabilselerdi. Bu kadar hakareti hak ettiğimi sanmıyorum. Tiyatro kısmına da gelirsek, biz hakikaten mesleğimizi çok külfetler içerisinde yaptık. Oyunlarımız yasaklandı, akına uğradık. Ferhan’ın tiyatrosu yandı, daha ötesi var mı? Ben makus bir şey söylemedim, hırsızlık etmedim, yolsuzluk yapmadım, sanatımı icra ettim yıllarca.
Cumhuriyet
